Οι καταγγελίες για περιστατικά αστυνομικής αυθαιρεσίας και βίας εναντίον των πολιτών εξετάζονται πλημμελώς ή και εντελώς προσχηματικά, σύμφωνα με όσα περιλαμβάνονται στην έκθεση του Eθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας (ΕΜΗΔΙΠΑ) του Συνηγόρου του Πολίτη. Πολύ συχνά κρίνονται αξιόπιστες οι μαρτυρίες των αστυνομικών που εμπλέκονται, χωρίς να εξετάζονται αυτόπτες μάρτυρες ή και ιατροδικαστικές εκθέσεις. Μόλις στο 12% των υποθέσεων αστυνομικής – διοικητικής αυθαιρεσίας που εξέτασε ο Συνήγορος του Πολίτη κρίθηκε ότι είχε πραγματοποιηθεί πλήρης έρευνα. Οπως σημειώνεται, η πάγια τακτική είναι η υπόθεση να μπαίνει στο αρχείο.
Η ανεξάρτητη αρχή επισημαίνει επίσης την προσπάθειά της να διερευνήσει περιστατικά επαναπροωθήσεων, τα οποία έχουν καταγγελθεί με συγκεκριμένα στοιχεία, με τις εθνικές αρχές να μην πραγματοποιούν «εμπεριστατωμένη έρευνα», ενώ την ίδια στιγμή χάνονται τα ίχνη των καταγγελλομένων. Στις 21 αναφορές για παράνομες επαναπροωθήσεις που είχαν υποβληθεί στον εθνικό μηχανισμό το διάστημα 2019-2021, προστέθηκαν άλλες 16 το 2022. Στον Συνήγορο έχουν φτάσει πολλά περιστατικά βιαίων επαναπροωθήσεων στον Εβρο, ενώ σε πολλές περιπτώσεις «η καταγγελλόμενη επαναπροώθηση δεν αφορά νεοεισελθόντες στα σύνορα, αλλά συλληφθέντες αλλοδαπούς που βρίσκονται ήδη στη χώρα και δη σε ελέγχους εγγράφων στο κέντρο της πόλης (Θεσσαλονίκη, Αλεξανδρούπολη κ.ά.), οι οποίοι είτε δεν διαθέτουν νομιμοποιητικά της διαμονής τους έγγραφα είτε αυτά παρακρατούνται από τις αστυνομικές αρχές».
Ο Συνήγορος έχει τη δυνατότητα να αναπέμπει υποθέσεις, που θεωρεί ότι ερευνήθηκαν πλημμελώς, στον αρμόδιο υπουργό. Μία από τις τέσσερις υποθέσεις που στάλθηκαν στον υπουργό το 2022 αφορά στην παράνομη κράτηση και σωματική βία εις βάρος δικηγόρων στο Δικαστικό Μέγαρο Θεσσαλονίκης. To επεισόδιο συνέβη το 2018 μεταξύ δικηγόρων και αστυνομικών και οι καταγγέλλοντες κάνουν λόγο «για φραστική επίθεση των αστυνομικών εις βάρος τους, παράνομη κράτηση, αλλά και άσκηση σωματικής βίας εις βάρος της μίας εξ αυτών, την οποία αστυνομικός φέρεται να έσυρε προς το γραφείο του διοικητή της αστυνομικής δύναμης, αρπάζοντάς την βίαια από το μπράτσο». Οπως επισημαίνεται, υπήρχαν «πλείστες ιατρικές βεβαιώσεις, οι συντάκτες των οποίων ωστόσο δεν κλήθηκαν να καταθέσουν».
Σε άλλο περιστατικό, έξι πολίτες, στην πλειονότητά τους φοιτητές, κατήγγειλαν ότι δέχθηκαν χτυπήματα από αστυνομικούς των ΜΑΤ. Δύο εξ αυτών, ο ένας ανήλικος σοβαρά τραυματισμένος, προχώρησαν σε υποβολή έγκλησης, η οποία οδήγησε στην καταδίκη, σε πρώτο βαθμό, ενός αστυνομικού για πρόκληση επικίνδυνης σωματικής βλάβης. Μετά την έκδοση της απόφασης διατάχθηκε η διενέργεια ΕΔΕ (Ενορκη Διοικητική Εξέταση) για ψευδορκία, ωστόσο ο διενεργών την εξέταση πρότεινε να τεθεί η υπόθεση στο αρχείο. «Οι μαρτυρίες των αστυνομικών βαρύνουν περισσότερο από αυτές των αυτοπτών μαρτύρων», τονίζεται στην έκθεση.
Η υπόθεση (18.12.2019) της εκκένωσης υπό κατάληψη κτιρίων στις οδούς Ματρόζου, Αρβάλης και Παναιτωλίου, που είχε αποτέλεσμα τον τραυματισμό τριών μελών της οικογένειας του σκηνοθέτη Ινδαρέ εντός της οικίας τους, επανέρχεται και σε αυτή την έκθεση. Επισημαίνεται ότι «ανέλεγκτες παρέμειναν και οι λοιπές αιτιάσεις των εγκαλούντων για εξευτελιστική και προσβλητική της ανθρώπινης αξιοπρέπειας μεταχείρισή τους από τους αστυνομικούς, ιδίως δε για τη δέσμευση του ενός εξ αυτών πισθάγκωνα, με την μπλούζα του περασμένη στο κεφάλι εν είδει κουκούλας και τον κορμό του εκτεθειμένο στο κρύο, έχοντας απολέσει το ακουστικό βαρηκοΐας και τα γυαλιά οράσεώς του». Αναφέρεται επίσης ότι κατά την πειθαρχική έρευνα για τον τρόπο που ενήργησαν οι αστυνομικές αρχές, δεν ζητήθηκε καν το οπτικοακουστικό υλικό το οποίο περιλαμβάνεται στις ποινικές δικογραφίες.
Εξαιρετικά σημαντικά επίσης είναι όσα αναφέρονται σε σχέση με την υπόθεση άσκησης αστυνομικής βίας εις βάρος νεαρού τον Ιούνιο του 2020 στον Βόλο. «Σύμφωνα με τα καταγγελλόμενα, η κακοποίηση του θύματος ξεκίνησε έξω από τον προαύλιο χώρο των δικαστηρίων, όπου βρισκόταν συγκεντρωμένο πλήθος πολιτών, διαμαρτυρόμενο για επεισόδια και συλλήψεις της προηγούμενης ημέρας, με τον καταγγέλλοντα να δέχεται χτυπήματα με αστυνομικές ράβδους και κλωτσιές, ενώ βρισκόταν πεσμένος στο έδαφος. Η κακομεταχείρισή του φέρεται να συνεχίστηκε εντός του υπηρεσιακού αυτοκινήτου, με το οποίο πραγματοποιήθηκε η προσαγωγή του, καθώς και εντός του κτιρίου της αστυνομικής υπηρεσίας, όπου μεταξύ άλλων αστυνομικός φέρεται να τον χτύπησε με γροθιές στα πλευρά, την ώρα που συνάδελφοί του τον συνέδραμαν, κρατώντας τα χέρια του θύματος προς τα πίσω. Εξερχόμενο από την αστυνομική υπηρεσία, το φερόμενο θύμα συνέδραμαν τυχαία κάποιοι πολίτες, καθώς αυτό ήταν ανήμπορο ακόμη και να περπατήσει». Ο άνθρωπος μεταφέρθηκε με το ΕΚΑΒ στο τμήμα επειγόντων, νοσηλεύτηκε για έναν μήνα και απεβίωσε. Ο Συνήγορος απέστειλε την υπόθεση στον αρμόδιο υπουργό τον Μάρτιο του 2023, ωστόσο ακόμη αναμένει νεότερη ενημέρωση.