Ο Δήμος Αγράφων αποτελεί τον πιο ορεινό Δήμο της Ελλάδας και βρίσκεται στην καρδιά της Ρούμελης. Η ιστορία του είναι αρκετά παλιά και όπως αποδεικνύεται το ίδιο και οι κάτοικοί του. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή οι μόνιμοι κάτοικοι στις πέντε δημοτικές ενότητες Αγράφων είναι περίπου 6.000. Από αυτούς τα παιδιά είναι 350, δηλαδή το 5,83% του πληθυσμού.
Ο μεγάλος χρόνος διακομιδής σε κάποιο κοντινό νοσοκομείο, η μεγάλη απόσταση μεταξύ των χωριών -πάνω από 1,5 ώρα-, αλλά και οι δύσκολες μετακινήσεις εξαιτίας της τοποθεσίας έχουν ως αποτέλεσμα ο συγκεκριμένος Δήμος να κινδυνεύει τα επόμενα χρόνια με ερήμωση.
Για τον λόγο αυτό και η δημοτική αρχή των Αγράφων προχώρησε σε μία θέσπιση κινήτρων, με στόχο οι νέοι να παραμείνουν στον τόπο τους αφετέρου να βοηθηθούν στη δημιουργία οικογένειας.
«Στα Αγραφα ο τοκετός είναι δωρεάν, οι καισαρικές και οι εξωσωματικές είναι επίσης δωρεάν, ενώ όσες γυναίκες έγιναν μητέρες πέρσι έλαβαν οικονομική ενίσχυση 1.500 ευρώ και όσες θα γίνουν φέτος θα λάβουν το 2024 το ποσό των 3.000 ευρώ», εξηγεί στην «Κ» ο δήμαρχος Αγράφων Αλέξης Καρδαμπίκης.
Οπως αναφέρει ο ίδιος τα μέτρα αυτά και ειδικά το τελευταίο μπορεί να ακούστηκαν υπερβολικά σε κάποιους, ωστόσο στην πραγματικότητα πρέπει να ληφθούν και επιπρόσθετα προκειμένου να μην ερημώσει ο τόπος τους.
Στα Αγραφα ο τοκετός, οι καισαρικές και οι εξωσωματικές είναι δωρεάν, ενώ όσες γυναίκες γίνουν φέτος μητέρες θα λάβουν το 2024 το ποσό των 3.000 ευρώ.
«Σίγουρα τα συγκεκριμένα μέτρα δεν θα λύσουν το δημογραφικό πρόβλημα, ωστόσο γνωρίζοντας τα προβλήματα που υπάρχουν στα Άγραφα, λάβαμε εξειδικευμένα μέτρα για να βοηθήσουμε τους συντοπίτες μας. Για τον λόγο αυτό άλλωστε παρέχεται σε όλα τα παιδιά κάθε πρωί ένα χυμός κι ένα σάντουιτς δωρεάν», εξηγεί ο δήμαρχος, τονίζοντας πως περίπου δέκα γυναίκες σε πληθυσμό 6.000 ατόμων κυοφορούν.
Θετική πρωτοβουλία
Την παραπάνω πρωτοβουλία χαιρετίζουν οι καθηγητές που ασχολούνται με το δημογραφικό στην Ελλάδα, επισημαίνοντας όμως ότι τα ποσοστά και η πραγματικότητα δυστυχώς μας «προλαβαίνουν».
«Η πρωτοβουλία της δημοτικής αρχής Αγράφων είναι θετική», σχολιάζει ο διευθυντής Ινστιτούτων Κοινωνικών Ερευνών ΕΚΚΕ και καθηγητής Ανθρώπινης Γεωγραφίας στο Τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, Απόστολος Παπαδόπουλος.
Σύμφωνα με τον ίδιο αντίστοιχες πρωτοβουλίες υπάρχουν και σε άλλους δήμους στην Ιταλία και την Ισπανία, οι οποίοι στοχεύουν στην αύξηση του πληθυσμού εφαρμόζοντας μία ευνοϊκή στεγαστική πολιτική στους νεότερους ανθρώπους.
Από την πλευρά της η καθηγήτρια Οικονομικής Δημογραφίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αλεξάνδρα Τραγάκη επικροτεί με τη σειρά της το γεγονός πως η τοπική αυτοδιοίκηση λαμβάνει επιτέλους και τέτοιου είδους δράσεις.
«Θεωρώ πως είναι η σωστή ώρα για να ληφθούν τέτοιες αποφάσεις, καθώς η πραγματικότητα είναι πως δεν ξέρει κανείς καλύτερα από τον δήμαρχο και τον περιφερειάρχη σε κάποιες περιοχές τις ανάγκες του τόπου τους», σχολιάζει.
Κανείς δεν μπορεί να λύσει το θέμα της υπογεννητικότητας
Παρότι τέτοιου είδους πρακτικές είναι από όλους και όλες καλοδεχούμενες, δεν φαίνεται να είναι αρκετές για να λύσουν ούτε το ζήτημα της υπογεννητικότητας, ούτε φυσικά το δημογραφικό.
Σύμφωνα με την κ. Τραγάκη, κανείς δεν μπορεί να λύσει το θέμα της υπογεννητικότητας στην Ελλάδα για τουλάχιστον την επόμενη δεκαετία και αυτό άλλωστε αποδεικνύεται και από τους αριθμούς.
Ακόμη κι αν όλες οι γυναίκες που είναι σε παραγωγική ηλικία τεκνοποιούσαν αυτή τη στιγμή, οι γεννήσεις θα παρέμεναν λιγότερες από τους θανάτους για τα επόμενα 10 χρόνια.
«Ο πληθυσμός που αυτή τη στιγμή είναι σε αναπαραγωγική ηλικία είναι πολύ λιγότερος από τον περασμένο αιώνα. Συγκεκριμένα οι γυναίκες που είναι σε αναπαραγωγική ηλικία τώρα είναι κατά 400.000 λιγότερες από αυτές που ήταν το 2000 και κατά 150.000 λιγότερες από ό,τι πριν πέντε μόλις χρόνια. Αρα ακόμη κι αν όλες αυτές έκαναν παιδιά, οι γεννήσεις θα παρέμεναν λιγότερες από τους θανάτους για τα επόμενα 10 χρόνια», εξηγεί η κ. Τραγάκη.
Η καθηγήτρια επισημαίνει πως η Πολιτεία και όλοι οι αρμόδιοι φορείς θα πρέπει τώρα να προχωρήσουν στην εφαρμογή κινήτρων στα νέα ζευγάρια με στόχο την ανακοπή της κατηφορικής καμπύλης ως προς τις γεννήσεις για τις επόμενες δεκαετίες.
Από την πλευρά του ο κ. Παπαδόπουλος σημειώνει πως τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να τεθούν μία σειρά από κίνητρα από τις κυβερνήσεις και εν συνεχεία οι τοπικές αυτοδιοικήσεις να λειτουργήσουν συμπληρωματικά και όχι το αντίστροφο.
Οι πιο σημαντικές επενδύσεις ειδικά για τα νέα ζευγάρια που ζουν στην επαρχία είναι προτίστως στις υποδομές.
«Οπωσδήποτε θα πρέπει να υπάρξει μία συνεργασία μεταξύ τους με κοινό στόχο κατά τη γνώμη μου αφενός τη διευκόλυνση εξεύρεσης φθηνής κατοικίας, τη δημιουργία περισσότερων δημόσιων παιδικών σταθμών και νοσοκομείων αλλά και την παροχή υπηρεσιών που θα επιτρέψουν στους γονείς να ισορροπήσουν μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής», επισημαίνει ο ίδιος προσθέτοντας πως οι πιο σημαντικές επενδύσεις ειδικά για τα νέα ζευγάρια που ζουν στην επαρχία είναι πρωτίστως στις υποδομές.
Το θέμα με την υπογεννητικότητα δεν είναι αμιγώς οικονομικό για την κ. Τραγάκη, καθώς όπως επισημαίνει οι λόγοι που ωθούν κάποιον να μην δημιουργήσει οικογένεια εν προκειμένω στα Αγραφα είναι πιο πολύπλοκοι.
«Αν έδιναν 3.000 ευρώ για κάθε παιδί που γεννιέται στους κατοίκους των Αθηναίων θεωρώ πως και πάλι δεν θα υπήρχε κάποια απότομη αλλαγή, όπως δεν είδαμε να συμβαίνει και με την ενίσχυση των 2.000 ευρώ, καθώς αυτά τα χρήματα απορροφήθηκαν στην πορεία και δεν έφτασαν ποτέ “στην τσέπη” του γονέα», τονίζει η καθηγήτρια.
Για τον κ. Παπαδόπουλο πάντως παραμένει αμφίβολο πώς το επίδομα των 3.000 ευρώ θα αυξήσει τον αριθμό των γεννήσεων στη συγκεκριμένη περιφέρεια, ωστόσο ενδεχομένως σε πρώτο στάδιο να ωθήσει όσους έχουν σχέση με τα Αγραφα να παραμείνουν ή να γυρίσουν σε αυτόν τον τόπο.