«Η δότριά μου αποτελεί πλέον τη μεγαλύτερη πηγή φωτός κι ελπίδας, τη νιώθω μέσα μου 24 ώρες το 24ωρο, κάθε πρωί που ανοίγω τα βλέφαρά μου κι αντικρίζω τον ήλιο, και αντικρίζω το παιδί μου».
Η Λυγερή Οικονομοπούλου δεν ήταν άρρωστη. Τουλάχιστον δεν ένιωθε άρρωστη. Στα 44 της, πριν από πέντε χρόνια, είχε τη δουλειά της –είναι ψυχαναλύτρια–, την οικογένειά της –τον σύζυγο και την κόρη τους–, φίλους, κοινωνική ζωή. Ζωή. Είναι όμορφη λέξη κι έτσι σκέτη. Ομως ακριβώς τότε, ένα αυτοάνοσο νόσημα που προσβάλλει το ήπαρ, με το οποίο είχε διαγνωστεί στα 27 της αλλά βρισκόταν έκτοτε εν υπνώσει, αποφάσισε να επανακάμψει με σφοδρότητα. Οι γιατροί τής εξήγησαν πως έπρεπε χωρίς καθυστέρηση να μπει στη λίστα αναμονής για μεταμόσχευση. Ηταν, της είπαν, ο μοναδικός τρόπος να κρατηθεί στη ζωή.
«Ημουν ένας άνθρωπος υγιής, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, και ξαφνικά απλώς κατέρρευσα σωματικά. Νοσηλεύτηκα επί ένα χρόνο σε πολύ άσχημη κατάσταση». Ακολούθησε η ψυχική κατάρρευση. «Tο άκουσμα ότι η ζωή μου κινδύνευε τόσο άμεσα, ότι το νήμα της θα μπορούσε να κοπεί από τη μια στιγμή στην άλλη, ήταν σε ψυχικό επίπεδο ένας εφιάλτης». Το πιο δύσκολο κομμάτι ασφαλώς ήταν η σκέψη ότι το παιδί της, μόλις 8 ετών τότε, μπορεί να έμενε στη ζωή χωρίς τη μητέρα του.
«Σκεφτόμουν επίσης τι αντίκτυπο θα είχε ο θάνατός μου για τον σύζυγό μου, τους γονείς μου, τους φίλους μου, αλλά και τους ασθενείς μου. Είναι σημαντικές οι σχέσεις που αναπτύσσουμε. Μπαίνει κανείς σε διαδικασία πένθους του ίδιου του εαυτού του, στην περίπτωσή μου όμως πιο πολύ με απασχολούσε το πώς θα το αντιμετώπιζαν οι άλλοι».
Ομως, με τον καιρό άλλαξε το βλέμμα της στα πράγματα. «Υπήρξα τυχερή. Ο άνδρας μου αφοσιώθηκε στο παιδί μας, έχω την τύχη να έχω μια αδελφή γιατρό που με ανέλαβε και δεν με άφησε να αγχωθώ για τίποτα, ο φύλακας-άγγελός μου. Είχα επίσης την αμέριστη στήριξη από τους φίλους και συναδέλφους μου ψυχαναλυτές, όπως και από τον δικό μου αναλυτή, ενώ στην πορεία φάνηκαν και τα ψυχικά αποθέματα που μου είχε προσφέρει η ψυχανάλυση, η ψυχική δύναμη που έκρυβα μέσα μου», λέει η κ. Οικονομοπούλου.
«Τους σκέφτομαι κάθε μέρα. Μέσα στην οδύνη τους ανέσυραν τα πιο βαθιά συναισθήματα αγάπης που είχαν για το παιδί τους και τα μετέδωσαν σε έναν άλλο άνθρωπο».
Ολα αυτά, σε συνδυασμό με τη φροντίδα των γιατρών και νοσηλευτών στο Λαϊκό Νοσοκομείο, τη βοήθησαν να διατηρεί την ελπίδα ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές. Γιατί μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα έχασε ξαφνικά τον μικρό αδελφό της. «Αυτό με έκανε να καταρρεύσω και σωματικά. Οταν επανήλθα, είπα στον εαυτό μου “αφέσου στις καλές δυνάμεις του κόσμου, όποιες κι αν είναι αυτές, στα καλά χέρια των γιατρών σου και κάνε υπομονή. Κάτι καλό θα υπάρξει και για τη δική μου ζωή”».
Η ελπίδα αυτή όμως ενέχει και μια ενοχή. «Την ασυνείδητη βαθιά ενοχή ότι η ζωή σου είναι συνυφασμένη με τον θάνατο ενός ανθρώπου». Στις πολλές μοναχικές ώρες στο κρεβάτι του νοσοκομείου, η Λυγερή έμεινε με αυτή τη σκέψη, την επεξεργάστηκε, τελικά συμφιλιώθηκε μαζί της. Δεν ευθυνόταν η ίδια για την απώλεια του άλλου ανθρώπου.
Το τηλεφώνημα που περίμενε ήρθε στις 17 Φεβρουαρίου 2020. «Μια κυρία από το Λαϊκό με ενημέρωσε ότι είχε βρεθεί μόσχευμα και σε μία ώρα έπρεπε να είμαι εκεί για μια σειρά από εξετάσεις ώστε να διαπιστωθεί αν υπάρχει συμβατότητα». Είχε τη βαλίτσα έτοιμη, αλλά μέσα της πίστευε ότι θα επέστρεφε άπραγη. «Εξήγησα στην κόρη μου ότι φεύγω αλλά μπορεί το συκώτι αυτό να μην κάνει και το απόγευμα να είμαι πάλι σπίτι». Τελικά το μόσχευμα ήταν πλήρως συμβατό. Το επόμενο πρωί έμπαινε στο χειρουργείο.
Δεν επιτρέπεται οι λήπτες να μαθαίνουν τα στοιχεία των δοτών, αλλά η Λυγερή ξέρει ότι πρόκειται για μια νέα γυναίκα με καρδιολογικά προβλήματα. Οι γονείς της, περιμένοντας στο νοσοκομείο, άκουσαν στις ειδήσεις για μια κοπέλα που «έφυγε» στο Ωνάσειο και ότι οι οικείοι της δώρισαν το ήπαρ της. «Και ήρθε να φωλιάσει στη δική μου αγκαλιά». Η κ. Οικονομοπούλου έχει προσπαθήσει μέσω του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων να επικοινωνήσει με την οικογένεια της δότριας, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει ανταπόκριση. «Το σέβομαι απόλυτα. Εγώ τους σκέφτομαι κάθε μέρα και τους ευγνωμονώ κάθε μέρα. Μέσα στον βαθύ πόνο και στην οδύνη τους έκαναν την ύψιστη πράξη αγάπης, μπόρεσαν να ανασύρουν τα πιο βαθιά συναισθήματα αγάπης που είχαν για το παιδί τους και να τα μεταδώσουν έμπρακτα σε έναν άλλο άνθρωπο. Για εμένα οι δότες και οι οικογένειές τους είναι οι μόνοι άνθρωποι στη γη που συμφιλιώνουν τον θάνατο με τη ζωή. Τεράστια δεσμίδα φωτός για ολόκληρη την κοινωνία». Η Λυγερή δεν τους γνωρίζει αλλά τους αισθάνεται σαν δεύτερη οικογένεια, σαν τους ψυχικούς της γονείς.
Η ανιδιοτελής αγάπη
Τέσσερα χρόνια τώρα ζει μια ζωή αλλιώτικη. «Η ζωή είναι γεμάτη αναποδιές και απώλειες και θλίψεις και ματαιώσεις. Στις δύσκολες στιγμές ανατρέχω στη δότρια μου. “Λυγερή”, λέω μέσα μου, “οφείλεις να τα ξεπεράσεις όχι μόνο για τον εαυτό σου και την οικογένειά σου, αλλά γιατί αυτό είναι το χρέος σου απέναντι σε αυτή τη γυναίκα”. Παίρνω τεράστιες ψυχικές δυνάμεις από τη δότριά μου. Εχουμε ένα φως οι μεταμοσχευμένοι μέσα μας αναμμένο, παρ’ όλα τα σκοτάδια 24 ώρες το 24ωρο. Είναι αυτή η ανιδιοτελής αγάπη που έχουμε εισπράξει που έχει γράψει ανεξίτηλα σε σώμα και ψυχή, δεν φεύγει».