Εξακολουθεί να διχάζει τις Σπέτσες η προβλήτα που κατασκευάστηκε από εφοπλιστή στον όρμο Κουζουνού. Η προβλήτα, η οποία νομιμοποιήθηκε με μια αξιοσημείωτη ομοφωνία των κρατικών υπηρεσιών, έχει χωρίσει τον όρμο στα δύο, μετατρέποντάς τον ουσιαστικά σε ιδιωτικό λιμένα. Η δε καταδίκη του εφοπλιστή για τις παράνομες –μέχρι πριν από λίγα χρόνια– κατασκευές δεν άλλαξε τίποτα.
Ο όρμος Κουζουνού βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο των Σπετσών, περίπου απέναντι από τη Σπετσοπούλα. Είναι μια περιοχή με γενικά ήπια ανάπτυξη –κυρίως διάσπαρτες βίλες–, η οποία σε μεγάλο βαθμό διατηρεί τη φυσική της κατάσταση. Στο άκρο της ομώνυμης παραλίας είχε κάποια στιγμή κατασκευαστεί –χωρίς άδεια– μια προβλήτα, η οποία σταδιακά έφθασε σχεδόν στα 30 μέτρα. Σύμφωνα με καταγγελίες κατοίκων του νησιού, οι εργασίες επέκτασης ξεκίνησαν περίπου το 2009 και συνεχίστηκαν μέχρι τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας, οπότε η προβλήτα επεκτάθηκε και έφθασε στα 60 μέτρα μήκος, ένα τμήμα της στρώθηκε με σκυρόδεμα, ενώ βελτιώθηκε και η οδός που οδηγεί σε αυτήν.
Οι θετικές απαντήσεις
Από το 2017 η τοπική κοινωνία άρχισε να κινητοποιείται, απευθυνόμενη στο Λιμεναρχείο Σπετσών. Η ανταπόκριση ήρθε με καθυστέρηση – τελικώς ασκήθηκε ποινική δίωξη από τις Αρχές εις βάρος του Φίλιππου Λαιμού το 2020 για παράνομες εργασίες στον αιγιαλό. Διαβλέποντας τις εξελίξεις, η πλευρά του εφοπλιστή κινητοποιείται. Τον Δεκέμβριο του 2019 κατατίθεται αίτηση στην Κτηματική Υπηρεσία, με την οποία ο εφοπλιστής ζητάει την παραχώρηση της χρήσης της παράνομης προβλήτας, τη συντήρηση και επέκτασή της. Τον Μάρτιο του 2020 ο Φίλιππος Λαιμός καταθέτει ανάλογο αίτημα στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής. Η πλευρά του εφοπλιστή κατέθεσε και σχετική μελέτη, η οποία ξεκίνησε τον «κύκλο» της στις αρμόδιες υπηρεσίες. Τον Ιούλιο ξεκινούν οι θετικές απαντήσεις των υπηρεσιών: το Γενικό Επιτελείο Στρατού, η Κτηματική Υπηρεσία, η Διεύθυνση Περιβάλλοντος της περιφέρειας, διάφορες υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και άλλες. Το θέμα εισάγεται στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων τον Ιανουάριο του 2021, όπου αποσπά θετική γνωμοδότηση κατά πλειοψηφία. Λίγες ημέρες μετά, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη εγκρίνει τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Οπως αναφέρει η απόφαση, «η μορφή και η λειτουργία της συνάδει με τον προστατευόμενο ιστορικό τόπο και η διατήρησή της δεν προκαλεί με έμμεσο ή άμεσο τρόπο βλάβη σε αυτόν, ενώ συμβάλλει στη διασύνδεση του νησιού». Επίσης, «η αναβάθμιση της ποιότητας και των τεχνικών χαρακτηριστικών της προβλήτας θα βελτιώσει την ποιότητα και την αισθητική της επ’ ωφελεία της προστατευόμενης περιοχής του όρμου Κουζουνού». Το ΥΠΠΟ ζητάει η μελέτη να εγκριθεί από τις υπηρεσίες του και να διασφαλίζεται η κοινοχρησία του χώρου, κάτι ούτως ή άλλως αυτονόητο.
Λίγες ημέρες αργότερα (τον Φεβρουάριο του 2021) ακολουθεί η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής, η οποία εγκρίνει τους περιβαλλοντικούς όρους του έργου. «Το νησί των Σπετσών δεν διαθέτει μεγάλο οδικό δίκτυο και η πρόσβαση στις παραλίες διευκολύνεται από τη θάλασσα. Το υπό μελέτη έργο αποτελεί τη μοναδική προβλήτα από την οποία μπορούν να εξυπηρετηθούν οι κάτοικοι της περιοχής», αναφέρεται. Η μελέτη προβλέπει την επέκταση της προβλήτας κατά 58 μέτρα (σε δύο φάσεις).
Μετά την αδειοδότηση του έργου ξεκινάει η διαδικασία απόκτησης των ειδικότερων αδειών που απαιτούνται. Ανάμεσα σε αυτές και η βεβαίωση του υπουργείου Υποδομών (Απρίλιος 2022) ότι δεν απαιτείται να εκπονηθεί ακτομηχανική μελέτη, παρότι στην τελική φάση της η προβλήτα φθάνει τα 100 μέτρα (και είναι μάλλον δεδομένο ότι θα επηρεάσει, έστω και τοπικά, τα ρεύματα, τις αποθέσεις στις παραλίες εκατέρωθεν κ.ο.κ.). Τον ίδιο μήνα η Κτηματική Υπηρεσία καθορίζει πρόστιμο για την αυθαίρετη χρήση της προβλήτας για πέντε χρόνια: 25.054 ευρώ, το οποίο καταβάλλεται μερικές ημέρες αργότερα.
Μετά το 2011
Αξίζει να σημειωθεί ότι η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων αποφεύγει διακριτικά το πώς και κυρίως το πότε κατασκευάστηκε η παράνομη προβλήτα, χωρίς όμως να αποκρύπτει ότι μέρος της κατασκευάστηκε μετά το 2011 (ημερομηνία-κόκκινη γραμμή για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων). Οπως αναφέρει, «προ του 2011 πραγματοποιήθηκε επέκταση της προβλήτας με λιθορριπή, ενώ σε μεταγενέστερο στάδιο ενισχύθηκε και επεκτάθηκε υπό γωνία, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ιδιωτικών τουριστικών και αλιευτικών σκαφών».
Η παραχώρηση
Αξίζει να σημειωθεί ότι όλη η διαδικασία αδειοδότησης έχει κινηθεί χωρίς να έχει παραχωρηθεί στον εφοπλιστή η παράνομη προβλήτα και το δικαίωμα επέκτασής της. Το πράσινο φως από τη Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας (όλοι οι αιγιαλοί ανήκουν στο κράτος, στο υπουργείο Οικονομικών) δόθηκε τελικά τον Μάιο του 2022. Η υπηρεσία παραχώρησε έκταση 2 στρεμμάτων (αιγιαλός, θαλάσσιος χώρος και πυθμένας) για την προβλήτα, υπό τον όρο ότι μέσα σε ένα έτος από την παραχώρηση θα ιδρυθεί ή θα οριστεί επιχείρηση στην οποία η έκταση θα παραχωρηθεί. Εδώ βρίσκεται και το δεύτερο παράδοξο: σύμφωνα με τον 2971/2001, τον βασικό νόμο που διέπει τη νομοθεσία για τους αιγιαλούς, η απευθείας παραχώρηση αιγιαλού, πυθμένα κ.λπ. δίνεται είτε σε φορείς του Δημοσίου είτε σε ιδιωτικές επιχειρήσεις (και όχι σε φυσικά πρόσωπα, με εκ των υστέρων υποχρέωση υποκατάστασης από επιχείρηση).
Επίσης, από τον νόμο η παραχώρηση οφείλει να εξυπηρετεί συγκεκριμένους κοινωφελείς σκοπούς ή ερευνητικούς σκοπούς ή συγκεκριμένες επιχειρηματικές δραστηριότητες (λ.χ. ιχθυοκαλλιέργειες, δίκτυα ενέργειας) ή την εκτέλεση συγκοινωνιών. Εκεί μάλλον «πάτησε» και η πλευρά του εφοπλιστή, προβάλλοντας σε όλες τις άδειες τη βελτίωση της θαλάσσιας σύνδεσης της περιοχής. Να σημειωθεί ότι το τίμημα για την παραχώρηση ορίστηκε σε 17.817 ευρώ το έτος για πέντε χρόνια. Η μελέτη λιμενικών έργων κατατέθηκε στο υπουργείο Πολιτισμού, πέρασε από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων και εγκρίθηκε τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς.
Μετά τη διαδικασία-εξπρές προχώρησε και η κατασκευή της προβλήτας. Σύμφωνα με καταγγελίες κατοίκων στην «Κ», ο όρμος του Κουζουνού έχει ουσιαστικά μετατραπεί σε ιδιωτικό λιμένα του κ. Φίλιππου Λαιμού, χωρίς όμως να υπάρχει κανένα περιθώριο αντίδρασης. Στις 6 Οκτωβρίου 2022, ο εφοπλιστής κηρύχθηκε ένοχος από το Β΄ Τριμελές Πλημμελειοδικείο Πειραιά για αυθαίρετες κατασκευές κατ’ εξακολούθηση και παράβαση νομοθεσίας περί αιγιαλού, και καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης και χρηματική ποινή.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», εκκρεμούν τρεις προσφυγές στο ΣτΕ σχετικά με την υπόθεση από κατοίκους και φορείς, οι οποίες έχουν προγραμματιστεί να εκδικαστούν τον ερχόμενο Μάρτιο.
Η «Κ» απευθύνθηκε στην πλευρά του εφοπλιστή προκειμένου να ζητήσει τη θέση του για τα βασικά σημεία του ρεπορτάζ, ωστόσο δεν υπήρξε ανταπόκριση.