Σήμα κινδύνου για την αυξανόμενη ποικιλία των προϊόντων κάνναβης που παράγονται παράνομα και κυκλοφορούν σε Ευρώπη και Αμερική, την ενίσχυση της δραστικότητάς τους αλλά και τη συνεργασία μεταξύ εγκληματικών ομάδων που δημιουργεί νέους κινδύνους για την ασφάλεια στην Ευρώπη εκπέμπει η Europol.
Μελέτη που εκπόνησε από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας, περιγράφει μεταξύ άλλων την παράνομη αγορά στην Ευρώπη για αυτού του είδους τα προϊόντα, από το στάδιο της παραγωγής και τη διακίνηση, μέχρι τη διανομή και τη χρήση.
Πρόκειται, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, για τη μεγαλύτερη αγορά ναρκωτικών στην Ευρώπη αποφέροντας στα καρτέλ 11,4 δισ. ετησίως. Η φυτική κάνναβη αντιπροσωπεύει περίπου το 77% του μεριδίου της αγοράς, ενώ η ρητίνη κάνναβης περίπου το 23%.
Επίσης, τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι στην Ε.Ε. περίπου 84 εκατομμύρια ενήλικες (ηλικίας 15-64 ετών) έχουν δοκιμάσει κάνναβη κάποια στιγμή στη ζωή τους και 22,6 εκατομμύρια έχουν κάνει χρήση τον τελευταίο χρόνο.
Το μεγαλύτερο μέρος της φυτικής κάνναβης που εντοπίστηκε στην Ε.Ε. φαίνεται να καλλιεργείται στα κράτη-μέλη. Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και κυρίως η Αλβανία, εξακολουθούν να αποτελούν πηγή φυτικής κάνναβης, αν και σε μικρότερο βαθμό από ό,τι στο παρελθόν. Επιπλέον, υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η καλλιέργειά της έχει επεκταθεί περαιτέρω σε άλλες χώρες.
Ενίσχυση της δραστικότητας των προϊόντων
Τα τελευταία δεδομένα αποκαλύπτουν σημαντική αύξηση στη δραστικότητα των προϊόντων κάνναβης. Η μέση δραστικότητα της φυτικής κάνναβης στην Ε.Ε. αυξήθηκε κατά περίπου 57% μεταξύ 2011 και 2021 και της ρητίνης κάνναβης κατά σχεδόν 200%, προκαλώντας επιπλέον ανησυχίες για την υγεία των χρηστών. Παράλληλα, έχουν κάνει την εμφάνισή τους τα τελευταία χρόνια και διάφορα ημισυνθετικά(π.χ. delta-8-THC, HHC) αλλά και συνθετικά κανναβινοειδή, όπως προϊόντα ατμίσματος και άλλα που κυκλοφορούν σε βρώσιμη μορφή. Πολλά από αυτά τα προϊόντα περιέχουν τη συνθετική ουσία THC (τετραϋδροκανναβινόλη) σε ποσοστό μεγαλύτερο του 90%. Μάλιστα στην Ε.Ε. έχουν καταγραφεί και περιπτώσεις θανατηφόρων δηλητηριάσεων μετά την κατανάλωση γλυκών με συνθετικά κανναβινοειδή.
Ρεκόρ δεκαετίας στις κατασχέσεις
Σε ό,τι αφορά τις κατασχέσεις παράνομης φυτικής κάνναβης (γνωστή ως μαριχουάνα ή ινδική) έφτασαν το 2021 τους 256 τόνους ενώ αυτές της ρητίνης κάνναβης (γνωστή ως χασίς) ανήλθαν σε 816 τόνους. Επιπλέον, εντοπίστηκαν πάνω από 4,3 εκατομμύρια παράνομα φυτά κάνναβης.
Σημαντική αύξηση φαίνεται να έχει σημειωθεί στις κατασχέσεις στην Ισπανία, ενώ έχουν υποχωρήσει οι κατασχέσεις στην Τουρκία. Στην Ελλάδα οι περισσότερες κατασχέσεις παρατηρούνται το 2017, καθώς έφτασαν τους σχεδόν 25 τόνους, αριθμός που μειώθηκε το 2021 στους 5,9 τόνους. Η Ισπανία πάντως φαίνεται πως είναι από τις χώρες που έχουν τα πρωτεία στην παράνομη παραγωγή κάνναβης, καθώς εκεί εντοπίστηκαν το 2021 το 75% των δενδρυλλίων που κατασχέθηκαν συνολικά. Η χώρα αυτή αποτελεί και την κύρια πύλη εισόδου της ρητίνης κάνναβης που έρχεται από το Μαρόκο, όπως προκύπτει από τη μεγάλη ποσότητα που κατασχέθηκε το 2021 και η οποία ξεπέρασε τους 650 τόννους.
Μια ελκυστική αγορά για το οργανωμένο έγκλημα
Το εμπόριο κάνναβης στην Ευρώπη περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δικτύων, που αποτελείται από εγκληματίες τόσο εντός της Ε.Ε. όσο και εκτός της Ε.Ε., οι οποίοι συνεργάζονται μεταξύ τους σε όλα τα στάδια από την παραγωγή ως τη διανομή. Ειδικότερα, υπάρχουν δίκτυα που προμηθεύουν διακινητές με σκάφη, ενώ άλλα παρέχουν εναέρια drones και ελικόπτερα. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για το λαθρεμπόριο κάνναβης έχουν επίσης διαφοροποιηθεί. Για παράδειγμα, πρόσφατα, εκτός από τα παραδοσιακά μέσα μεταφοράς, κατασχέθηκαν και μη επανδρωμένα ημι-υποβρύχια σκάφη.
Επιπτώσεις και στο περιβάλλον
Η μελέτη περιγράφει και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της παράνομης παραγωγής κάνναβης, λόγω της μεγάλης ποσότητας νερού και ενέργειας που καταναλώνεται. Για παράδειγμα, ένας εσωτερικός χώρος καλλιέργειας κάνναβης 500 δενδρυλλίων καταναλώνει δυνητικά μεταξύ 1,6 και 2 εκατομμυρίων λίτρων νερού ετησίως. Επίσης, μεγάλο μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια σε εσωτερικούς χώρους στην Ε.Ε. υποκλέπτεται.
