Αυστηροποίηση ποινών σε πολλά εγκλήματα, όπως οι εμπρησμοί και τα βαριά τροχαία, επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών και μέτρα για την άμβλυνση του αισθήματος ατιμωρησίας που είναι διάχυτο στην κοινωνία, επιχειρεί η κυβέρνηση με το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης. Ο αρμόδιος υπουργός, Γιώργος Φλωρίδης, παρουσίασε τις βασικές διατάξεις του, ενώ εξήγγειλε ότι επανέρχεται το αυτεπάγγελτο στις διώξεις τραπεζικών στελεχών και στελεχών του Δημοσίου και των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου που είχε καταργηθεί, κίνηση που είχε επικριθεί. Για την επαναφορά του αυτεπάγγελτου είχε κάνει λόγο ο ίδιος ο κ. Φλωρίδης πολλές φορές στη Βουλή, εκφράζοντας, όπως είχε υποστηρίξει αρχικά, προσωπική του θέση, ενώ χθες σημείωσε ότι για την επαναφορά της είναι σύμφωνος ο πρωθυπουργός, αλλά και το υπουργικό συμβούλιο. Παράλληλα, αναφέρθηκε και στις νέες ρυθμίσεις για την έκτιση των ποινών, αφού στο εξής όλες οι ποινές πάνω από τρία χρόνια θα εκτίονται, εξαγγέλλοντας την ίδρυση νέων φυλακών που θα φιλοξενούν τους καταδικασθέντες σε μικρές ποινές.
Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης υπογράμμισε τη σημασία του να γίνονται γρηγορότερα οι δίκες, με περιορισμό των αναβολών σε μία, πρόστιμα στους δικομανείς και συντόμευση πολλών δικαστικών διαδικασιών.
Η κοινωφελής εργασία
Ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Ιωάννης Μπούγας αναφέρθηκε στην προετοιμασία του συστήματος ώστε να προχωρήσει στην πράξη ο θεσμός της κοινωφελούς εργασίας για τους καταδικασμένους σε ποινές έως τρία χρόνια, καθώς έχει δημιουργηθεί ειδική πλατφόρμα με 1.500 φορείς, νοσοκομεία, ιδρύματα, δήμους. Επίσης σε σχέση με τις πρόωρες, προσωρινές απολύσεις κρατουμένων, που συχνά δημιουργούν ερωτήματα, με τις νέες ρυθμίσεις τα πράγματα γίνονται πολύ δυσκολότερα.
Προβλέπεται ότι για την υφ’ όρον απόλυση, στο εξής οι δικαστές δεν θα μετρούν μόνον αν έχει ο κρατούμενος συμπληρώσει τον χρόνο κράτησης που προβλέπει ο νόμος, αλλά θα αξιολογούν και θα προσμετρούν την επικινδυνότητα του εγκλήματος που έχει διαπράξει και τα εν γένει στοιχεία της προσωπικότητάς του.
Σε ό,τι αφορά τώρα τις ποινές, αυτές αυξάνονται για τα περισσότερα κακουργήματα, από τα 15 χρόνια που είναι σήμερα στα 20, ενώ αν υπάρχουν πολλά αδικήματα μαζί (συρροή) τότε η ποινή αυξάνεται από τα 20 στα 25 και για τα πλημμελήματα αντίστοιχα από τα 8 στα 10. Για τα βαριά αδικήματα, ο χρόνος έκτισης των ποινών αυξάνεται κατά δύο με τρία χρόνια, ενώ αυστηρότερες ρυθμίσεις προβλέπονται για τις απόπειρες των βιασμών, που θα τιμωρούνται όπως και οι βιασμοί, αν οι δράστες έχουν επιδείξει κατά τη διάπραξη του εγκλήματός τους στοιχεία επικινδυνότητας.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι διατάξεις για την ενδοοικογενειακή βία, καθώς στο εξής προβλέπεται η υποχρέωση δασκάλων, εργαζομένων σε δομές και ιδρύματα, αλλά και όλων των πολιτών, να καταγγέλλουν περιστατικά βίας. Για όσους εργάζονται σε δομές και σχολεία η υποχρέωση αυτή γεννάει, αν δεν υλοποιείται, ποινικές ευθύνες, ενώ για να μπορούν τα στόματα να ανοίγουν ευκολότερα, προβλέπεται ειδικό καθεστώς για εκείνους που προβαίνουν σε σχετικές καταγγελίες. Σε κάθε περίπτωση, όλες οι ποινές πάνω από τρία χρόνια θα εκτίονται –κατά μεγάλο μέρος– στις φυλακές, γι’ αυτό και ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης ανακοίνωσε πρόγραμμα ίδρυσης νέων σωφρονιστικών καταστημάτων.
Ολες οι ποινές πάνω από τρία χρόνια θα εκτίονται· προς τούτο προβλέπεται η ίδρυση νέων φυλακών.
Σε ό,τι αφορά τους εμπρησμούς, το ποινικό περιβάλλον που διαμορφώνεται είναι εξαιρετικά αυστηρό, μια και ο εμπρησμός είτε είναι από αμέλεια είτε από δόλο οι καταδικασθέντες θα πηγαίνουν φυλακή. Αν είναι από πρόθεση, τότε προβλέπεται και δήμευση της περιουσίας του δράστη για τη ζημιά που προκάλεσε, ενώ σε βαριές περιπτώσεις πέραν των ποινικών κυρώσεων προβλέπονται και πρόστιμα που φθάνουν μέχρι τις 200.000 ευρώ.
Τα πρόστιμα με τις νέες διατάξεις είναι άλλωστε πολλά, αφορούν τους «επαγγελματίες» μηνυτές, που φθάνουν έως τα 1.500 ευρώ, αλλά και παράβολα, όπως 100 ευρώ για την υποβολή μήνυσης και από 80 έως 200 ευρώ στους δικηγόρους που ζητούν αναβολή με το επιχείρημα ότι έχουν άλλο δικαστήριο.
Τώρα σε ό,τι σχετίζεται με τη γρήγορη εκδίκαση των ποινικών υποθέσεων, τα μέτρα που περιλαμβάνονται στο πακέτο της κυβέρνησης είναι πολλά. Τα κυριότερα αφορούν τη συντόμευση δικαστικών διαδικασιών, όπως η κατάργηση της διαδικασίας των δικαστικών συμβουλίων σε πολλά αδικήματα, με αποτέλεσμα οι κατηγορούμενοι μετά την ανάκριση με σύντομες διαδικασίες να πηγαίνουν σε δίκη.
Τα Μονομελή
Ενδιαφέρον επιπλέον έχουν οι διατάξεις με τις οποίες το σύνολο σχεδόν των πλημμελημάτων, πλην εξαιρέσεων, όπως οι παραβάσεις καθήκοντος, θα εκδικάζονται από ένα μόνο δικαστή, Μονομελές Δικαστήριο, ενώ το ίδιο θα συμβαίνει και με πολλά κακουργήματα. Τα Πενταμελή Εφετεία καταργούνται και γίνονται τριμελή σε μια προσπάθεια εξοικονόμησης δικαστών και εισαγγελέων, αλλά παράλληλα και ταχύτερης εκδίκασης των υποθέσεων. Σημαντικά είναι τα μέτρα επίσης για περιορισμό των μηνύσεων μιας και οι αστήρικτες και αβάσιμες μηνύσεις θα αρχειοθετούνται με συνοπτική διαδικασία, ενώ για τους δικομανείς προβλέπονται και ποινικές κυρώσεις.
Ζητούμενο η εφαρμογή
Το σύνολο των μέτρων αναμένεται να ψηφιστεί μετά τις γιορτές και για ορισμένα από αυτά η εφαρμογή θα αρχίσει σύντομα, ενώ για άλλα αργότερα. Το ζητούμενο, πάντως, είναι οι διατάξεις αυτές να εφαρμοστούν. Γιατί ρυθμίσεις έχουν γίνει πολλές κατά καιρούς, αλλά τα προβλήματα του ποινικού και δικαστικού μας συστήματος δεν αντιμετωπίζονται παρά μόνον με νόμους σωστούς που εφαρμόζονται.