Βασίλης Ανδριανόπουλος
Ακούστε το άρθρο
Ηρθαν για να βρουν τη «γη της επαγγελίας» αλλά έζησαν την κόλαση της σύγχρονης δουλείας. Δέκα γυναίκες από τη Λατινική Αμερική, οι περισσότερες εκ των οποίων από τη Βενεζουέλα, βίωσαν τους τελευταίους μήνες στη χώρα μας έναν δυστοπικό εφιάλτη: δελεάστηκαν από διακινητές –τις προσέγγισαν από μέσα κοινωνικής δικτύωσης– να έρθουν να εργαστούν στην Ελλάδα. Οταν έφτασαν όμως στη χώρα μας, ενημερώθηκαν από τους διακινητές ότι οφείλουν ένα υπέρογκο για τα δεδομένα τους χρέος, το οποίο για να ξεπληρώσουν έπρεπε να εργαστούν σε παράνομους οίκους ανοχής. Οπως κaι εξαναγκάστηκαν να πράξουν.
Η «Κ» απευθύνθηκε στη Μαρίνα Ντονοπούλου, επικεφαλής της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Α21, που ασχολείται με την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, προκειμένου να μας εξιστορήσει τον τρόπο λειτουργίας του εγκληματικού δικτύου που η ΕΛ.ΑΣ. ανακοίνωσε ότι εξάρθρωσε στις 5 Δεκεμβρίου 2023.
Το τηλεφώνημα
«Ολα ξεκίνησαν λίγους μήνες πριν, όταν αστυνομικές Αρχές άλλης χώρας επικοινώνησαν μαζί μας, μέσω της τηλεφωνικής γραμμής 1109, δηλαδή τη Γραμμή Καταπολέμησης της Εμπορίας Ανθρώπων», εξιστορεί στην «Κ» η κ. Ντονοπούλου. Το επίμαχο τηλεφώνημα αφορούσε «μια γυναίκα από τη Βενεζουέλα, που φερόταν να βρίσκεται στην Αθήνα και να έχει εξαναγκαστεί να εργάζεται σε οίκο ανοχής». Στη συνέχεια, η «Α21» επικοινώνησε με την ΕΛ.ΑΣ. Οι Αρχές «ερευνούσαν για μήνες την υπόθεση και τελικά κατάφεραν να εντοπίσουν και να σώσουν τη συγκεκριμένη γυναίκα».
Οι στρατολογητές και το ξέπλυμα
Η έρευνα των Αρχών οδήγησε στην απελευθέρωση συνολικά δέκα γυναικών αλλά και στη σύλληψη δέκα ατόμων, στα οποία συμπεριλαμβάνεται μια Ελληνίδα, αλλά και ο αρχηγός του κυκλώματος, ο οποίος –σύμφωνα με ανακοίνωση της ΕΛ.ΑΣ.– νομιμοποιούσε τα παράνομα έσοδα, μέσω συμμετοχής σε εταιρείες επενδύσεων και παροχής υπηρεσιών διαμονής. Οι περισσότεροι από τους υπόλοιπους συλληφθέντες προέρχονταν επίσης από τη Βενεζουέλα. Ο ρόλος τους ήταν «να επικοινωνούν με τα θύματα και να λειτουργούν ως στρατολογητές».
Ολες είχαν ως χαρακτηριστικό την ευαλωτότητα.
Σχετικά με το προφίλ των θυμάτων η κ. Ντονοπούλου σημείωσε ότι αρκετές ήταν ανύπαντρες μητέρες, ενώ όλες έψαχναν τρόπο να βγάλουν χρήματα. «Ολες είχαν ως χαρακτηριστικό την ευαλωτότητα. Το κύκλωμα τις εντόπισε μέσω διαδικτυακής εφαρμογής και τους υπόσχονταν ότι αν έρθουν στην Ελλάδα θα βγάλουν χρήματα. Αρκετές δεν ενημερώθηκαν για το είδος της εργασίας τους. Αλλες πληροφορήθηκαν ότι θα εργαστούν ως χορεύτριες σε strip clubs κι όχι ως ιερόδουλες όπως τελικώς εξαναγκάστηκαν».
«Πέντε ευρώ τη βάρδια»
Οι έωλες υποσχέσεις των διακινητών, σε συνδυασμό με το ότι «ήταν εύκολο να έρθουν έστω για τρεις μήνες στη χώρα μας, οδήγησαν τις δέκα γυναίκες στην Ελλάδα». Με το που έφτασαν όμως, «τις ενημέρωσαν ότι επειδή το εισιτήριο του ταξιδιού τους είχε πληρωθεί από τον διακινητή, όφειλαν ένα ποσό της τάξης των 2-3 χιλιάδων ευρώ». Υπό την απειλή της αποπληρωμής του χρέους, «άρχισαν να εργάζονται σε παράνομους οίκους ανοχής στην Αθήνα».
Στα περισσότερα θύματα, «ασκούνταν πολύ έντονος έλεγχος, υπήρχαν απειλές εναντίον των ίδιων και των οικογενειών τους, ενώ φυσικά δεν είχαν καθόλου χρήματα». Η οικονομική εκμετάλλευση ήταν τόσο μεγάλη που «στην καλύτερη περίπτωση τους έδιναν πέντε ευρώ ανά βάρδια, ή ανά τρεις έως πέντε πελάτες. Τα θύματα έπρεπε να καλύψουν με δικά τους έξοδα ακόμη και «την αγορά προφυλακτικών, λιπαντικών ή την πληρωμή των ταξί που τις πήγαιναν στους πελάτες».
«Πλήρωναν ενοίκιο στους διακινητές»
Οι γυναίκες μάλιστα έμεναν σε σπίτια που τους νοικιάζονταν από τους διακινητές. «Ετσι τα όποια πενιχρά χρήματα έβγαζαν, κατέληγαν ξανά στους διακινητές, οι οποίοι καρπώνονταν ένα τεράστιο κέρδος, έχοντας σχεδόν μηδενικά έξοδα. Φανταστείτε ότι η ταρίφα για κάθε ραντεβού ήταν 20-50 ευρώ και ότι κάθε γυναίκα είχε περίπου τριάντα ραντεβού την ημέρα» λέει η κ. Ντονοπούλου.
Η “Α21” κλήθηκε από τις Αρχές να παρευρεθεί στις καταθέσεις των θυμάτων προκειμένου να τους παρέχουν ψυχολογική φροντίδα. Σύμφωνα με την κ. Ντονοπούλου, «το ψυχολογικό τραύμα που φέρουν είναι μεγάλο. Τόσους μήνες φοβούνταν για τις ίδιες αλλά και για τα αγαπημένα τους πρόσωπα, εξαιτίας σχετικών απειλών των διακινητών. Κάποιες ήλπιζαν ότι θα εργαστούν στη χώρα μας και θα βγάλουν χρήματα και τώρα δεν έχουν τίποτα. Αλλες θέλουν επαναπατρισμό κι άλλες διερευνούν πώς να μείνουν στη χώρα».
Μόνο το 1% των θυμάτων διασώζεται
Η “Α21” που έχει αναλάβει την παράσταση πολιτικής αγωγής των θυμάτων, δεν ασχολείται για πρώτη φορά με κυκλώματα διακινητών: «Πολλές φορές, έπειτα από καταγγελίες που λαμβάνουμε στην γραμμή 1109, συντάσσουμε αναφορές που διαβιβάζουμε στα αρμόδια τμήματα των αρχών και σε αυτό το πλαίσιο ξεκινάει η συνεργασία μας» εξηγεί η επικεφαλής της οργάνωσης.
Η ίδια επισημαίνει πως στην Ελλάδα ένας άγνωστος αριθμός ανδρών, γυναικών και παιδιών ζουν σε συνθήκες τράφικινγκ, δηλαδή σε συνθήκες σύγχρονης δουλείας. Αυτά τα θύματα έρχονται στην Ελλάδα κυρίως εξαιτίας πολέμου στη χώρα τους, έλλειψης προοπτικών ή κακοποιητικής οικογένειας. Καθώς δεν είναι οικονομικά ανεξάρτητοι, υφίστανται ψυχολογική βία, απειλές ότι θα τους στείλουν πίσω, ότι θα πάνε φυλακή.
Σύμφωνα με την κ. Ντονοπούλου, υπολογίζεται ότι μόνο το 1% των θυμάτων διασώζεται, γι′ αυτό και η σωματεμπορία χαρακτηρίζεται κι ως αόρατο έγκλημα. «Σύμφωνα με στοιχεία από το Global Slavery Index, περίπου εξήντα χιλιάδες άνθρωποι είναι θύματα τράφικινγκ στην Ελλάδα, αλλά προφανώς δεν είναι εύκολο να μιλάμε με αριθμούς γιατί αν γνωρίζαμε πόσα είναι τα θύματα, θα μπορούσαμε και να τα σώσουμε. Πάντως, ο Εθνικός Μηχανισμός Αναφοράς ανακοίνωσε το πρώτο εξάμηνο του 2023, ότι έχουν καταγραφεί από την ΕΛ.ΑΣ. και οργανισμούς, 265 σχετικές υποθέσεις».