Πυρ ομαδόν από την κοινότητα των ερευνητών δέχεται η κυβέρνηση λόγω της πρόθεσής της να ενσωματώσει το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, το αρχαιότερο και ένα από τα μεγαλύτερα ερευνητικά ιδρύματα της χώρας, στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, αποκόπτοντάς το από την αρμόδια Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας, όπου ανήκουν όλα τα ερευνητικά κέντρα.
Στη σημερινή συνέντευξη Τύπου, και καθώς οι εργαζόμενοι στο Αστεροσκοπείο πραγματοποιούσαν απεργία, τοποθετήθηκαν αρνητικά στη συγκεκριμένη διάταξη του νομοσχεδίου οι σύλλογοι ερευνητών από βασικά ερευνητικά ιδρύματα της Αθήνας, όπως του ΕΛΚΕΘΕ, του «Δημόκριτου», του «Αθηνά» και του ΕΚΚΕ, ενώ και οι ερευνητές του ΙΤΕ στην Κρήτη πραγματοποίησαν συγκέντρωση συμπαράστασης.
Το θέμα μοιάζει γραφειοκρατικό, αλλά από τις τοποθετήσεις των φορέων αναδεικνύονται μια σειρά σοβαρές αντιρρήσεις στο άρθρο 19 του νομοσχεδίου με τίτλο «Αναδιάρθρωση δομών Εθνικού Μηχανισμού – Ενίσχυση μέτρων πολιτικής», το οποίο προβλέπει τη μεταφορά του ΕΕΑ στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας. Οι ερευνητές του Αστεροσκοπείου μιλούν για αρνητικές συνέπειες όσον αφορά στην προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας ως το βασικό συστατικό της έρευνας, στη διαχείριση κι ανάπτυξη όλων των υφιστάμενων ερευνητικών έργων του ΕΑΑ, στη δυνατότητα προσέλκυσης νέων χρηματοδοτήσεων, στη συντήρηση και λειτουργία μεγάλων εθνικών ερευνητικών υποδομών που το νέο υπουργείο δεν γνωρίζει πώς να διαχειριστεί. Τα σημεία αυτά επισήμανε εισηγητικά ο Παναγιώτης Μπούμης, πρόεδρος του Συλλόγου Ερευνητών στο ΕΕΑ. Ας σημειωθεί πως το 85% του ερευνητικού έργου του Αστεροσκοπείου αφορά τομείς μη σχετιζόμενους με τα θέματα της πολιτικής προστασίας και του κλίματος.
Oπως σημειώνει η κυβέρνηση, σκοπός του νομοσχεδίου «είναι η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της πολιτικής προστασίας, της διαχείρισης κρίσεων, καθώς και του υφιστάμενου Εθνικού Μηχανισμού Εναέριας Ερευνας και Διάσωσης». Παρόλα αυτά πολλοί χαρακτηρίζουν την πρόταση υπαγωγής του Αστεροσκοπείου στο υπουργείο κλιματικής Κρίσης ως μη επαρκώς τεκμηριωμένη κι εξαιρετικά ασαφή.
Από την πλευρά των ερευνητών σημειώνεται πως για να ενισχυθεί η συνεργασία του Αστεροσκοπείου με το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης αρκεί η συμμετοχή στελεχών του ΕΕΑ στην Επιτροπή Εκτίμησης Κινδύνου (που αναφέρεται στο άρθρο 7 του ν/σχεδίου) και η σύναψη ενός μνημονίου συνεργασίας του Ιδρύματος με το υπουργείο, όπου θα αναφέρεται συγκεκριμένα πως θα αξιοποιούνται άμεσα όλα τα στοιχεία του Αστεροσκοπείου από την Πολιτική Προστασία. Μάλιστα, όπως είπε η Βασιλική Κοτρώνη, εκπρόσωπος των εργαζομένων στο Δ.Σ. του Αστεροσκοπείου, είχε διαμορφωθεί ένα σχετικό Μνημόνιο συνεργασίας επί υπουργίας Χρίστου Στυλιανίδη, το οποίο την τελευταία στιγμή δεν υπογράφτηκε! Αντίστοιχα Μνημόνια συνεργασίας το ΕΑΑ έχει με την Περιφέρεια Αττικής και άλλους δημόσιους φορείς.
Στο παράδειγμα του μνημονίου συνεργασίας, που έχει συνάψει το ΕΛΚΕΘΕ με το Λιμενικό Σώμα και το υπουργείο Ναυτιλίας για την αξιοποίηση του συστήματος «Ποσειδών», αναφέρθηκε ο Μάκης Κορρές, από τους ερευνητές του ΕΛΚΕΘΕ. «Δεν θα μπορούσε κανείς να διανοηθεί να εντάξει στον Οργανισμό Αντισεισμικής Προστασίας τα τμήματα Γεωλογίας του ΑΠΘ και του ΕΚΠΑ. Αντίθετα έχει βρεθεί μια φόρμουλα αποδοτικής συνεργασίας», σημείωσε η Μαρία Κωνσταντοπούλου, πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Ερευνητών.
«Οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης λένε πως θέλουν καλύτερη ενημέρωση. Αλλά μάλλον αυτό που εννοούν είναι ο έλεγχος της πληροφορίας και να κάνουν το Αστεροσκοπείο συνυπεύθυνο των αδυναμιών του κρατικού μηχανισμού», είπε ο Δημήτρης Κάσσης, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας εργαζομένων σε ερευνητικά. Η αίσθηση πως επιχειρείται μια διαδικασία ελέγχου της δημόσιας παρουσίας των ερευνητών του Αστεροσκοπείου είναι διάχυτη. «Οι ερευνητές και τα ιδρύματα αξιολογούνται διαρκώς, προχωρούν σε επώνυμες δημοσιεύσεις», σημείωσε η κυρία Κωνσταντοπούλου.
Αίσθηση προκάλεσε η παρέμβαση του Δημήτρη Λάλα, πρώην προέδρου του Ιδρύματος, που τόνισε πως το Αστεροσκοπείο είναι διαμάντι στον ερευνητικό χάρτη της χώρας και πως στην πραγματικότητα αντί για «εποπτεία» επιχειρείται «έλεγχος» του κέντρου. «Κι όλα αυτά αντί να συζητούμε για το πώς θα αυξηθούν τα κονδύλια για την έρευνα, που είναι στο 1,2% του ΑΕΠ, κολλημένα στο ίδιο ποσοστό για δεκαετίες». Κινήσεις όπως αυτές του νομοσχεδίου συμβάλλουν στο να φύγουν οι ερευνητές από τη χώρα, επισήμανε η πρόεδρος του συλλόγου προσωπικού του ΕΑΑ, αστροφυσικός Φιόρη-Αναστασία Μεταλληνού.
Οι σύλλογοι δήλωσαν αποφασισμένοι να συνεχίσουν τον αγώνα τους, ενώ επιφυλάχθηκαν (αφού δουν και την τελική διατύπωση) να θέσουν θέμα αντισυνταγματικότητας, όσον αφορά την ακαδημαϊκή ελευθερία και άλλες πλευρές.