«Καλοκαίρι που δεν τελειώνει ποτέ, θάλασσα, αλέγροι κάτοικοι, υπέροχο φαγητό και ψηφιακή βίζα για τους νομάδες»: οι περισσότεροι Ελληνες θεωρούν πως η παραπάνω εξίσωση έχει καταστήσει τη χώρα μας έναν ονειρεμένο προορισμό για τους ψηφιακούς νομάδες. Δεν είναι όμως ακριβώς έτσι.
Στην τελευταία έρευνα του VisaGuide.World, του μεγαλύτερου διαδικτυακού οδηγού πληροφοριών για τις παγκόσμιες βίζες, η Ελλάδα είναι εκτός δεκάδας στη λίστα των χωρών που θα προτιμήσουν το 2024 οι ψηφιακοί νομάδες.
Ο δείκτης Digital Nomad Visa κατέταξε τις χώρες με βάση τους ακόλουθους παράγοντες: ενεργή διαθεσιμότητα βίζας, ταχύτητα Ιντερνετ, φορολογικές πολιτικές, εισοδηματικά κριτήρια για αιτήσεις θεώρησης, κόστος ζωής, παγκόσμια βαθμολογία υγείας και τουριστική ανάπτυξη.
Στην πρώτη θέση της δεκάδας βρίσκεται η Ισπανία και ακολουθούν: Αργεντινή, Ρουμανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κροατία, Πορτογαλία, Ουρουγουάη, Μάλτα, Νορβηγία, Ανδόρρα. Η χώρα μας βρίσκεται στην 28η θέση.
Ακριβή η ζωή στην πόλη, δύσκολη στην ύπαιθρο
Ο Φώτης Τσακίρογλου, δημιουργός της ομάδας στο Facebook «Digital Nomads in Greece», η οποία αριθμεί σχεδόν 47.000 μέλη, ψηφιακός νομάς και ο ίδιος, καθώς μοιράζει τον χρόνο του μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και Ελλάδας, τονίζει πως ένα βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ψηφιακοί νομάδες στην Ελλάδα είναι η αναντιστοιχία ανάμεσα σε ένα ελκυστικό τοπίο και τις πολλές ελλείψεις που παρουσιάζονται στην καθημερινότητα, ειδικά όταν κάποιος επιλέξει να εργαστεί από κάποιο χωριό της ελληνικής υπαίθρου.
«Νομάδες νοικιάζουν ένα σπίτι στο Πήλιο και ύστερα από δύο μήνες αναγκάζονται να κατέβουν στον Βόλο». Στις μεγάλες πόλεις ωστόσο, ιδίως στην Αθήνα, θα έρθουν αντιμέτωποι με την ακρίβεια σε σούπερ μάρκετ, ενοίκια, ακόμα και στο ίντερνετ.
«Εκτός και αν έχει δημιουργηθεί μία οργανωμένη κοινότητα νομάδων, όπου κάποιος υπεύθυνος φροντίζει για τις παροχές, η εργασία από ένα ελληνικό χωριό μπορεί να γίνει από δύσκολη έως ακατόρθωτη. Πολλά χωριά έχουν πολύ κακό δίκτυο ακόμα και στο σταθερό τηλέφωνο» λέει ο ίδιος και προσθέτει: «Νομάδες νοικιάζουν για παράδειγμα ένα σπίτι στο Πήλιο και ύστερα από δύο μήνες αναγκάζονται να κατέβουν στον Βόλο». Επίσης στις μεγάλες πόλεις, ιδίως στην Αθήνα, θα έρθουν αντιμέτωποι με τις πολύ υψηλές τιμές σε σούπερ μάρκετ και ενοίκια.
Γραφειοκρατικά εμπόδια
Το ζήτημα της ψηφιακής νομαδικής βίζας είναι επίσης κομβικό. Σύμφωνα με τον νόμο 4825/2021, είναι εφικτή η χορήγηση της βίζας σε πολίτες τρίτων χωρών, αυτοαπασχολούμενους, ελεύθερους επαγγελματίες ή μισθωτούς οι οποίοι εργάζονται εξ αποστάσεως, με εργοδότες ή πελάτες εκτός Ελλάδας για χρονική περίοδο έως δώδεκα μήνες. Οι ψηφιακοί νομάδες δεσμεύονται ότι δεν θα παρέχουν εργασία ή υπηρεσίες ή έργο σε εργοδότη με έδρα ή υποκατάστημα στην Ελλάδα.
Το ύψος του μηνιαίου εισοδήματος για τη χορήγηση της βίζας καθορίζεται στα 3.500 ευρώ και αυξάνεται περαιτέρω για κάθε εξαρτώμενο μέλος – σύντροφο ή παιδιά. Σε περίπτωση που κάποιος ψηφιακός νομάς θέλει να μείνει περισσότερο, μπορεί να κάνει αίτηση για τη χορήγηση διετούς άδειας διαμονής.
Η Αλίνα Αλμπέρτοβνα, Ρωσίδα επιχειρηματίας που ασχολείται με την παροχή υπηρεσιών σε ψηφιακούς νομάδες αλλά και σε επενδυτές στην αγορά ακινήτων στη χώρα μας, λέει πως η βίζα για τους ψηφιακούς νομάδες έχει γίνει μία δύσκολη υπόθεση για πολλούς αιτούντες.
«Οταν ανακοινώθηκε η βίζα πριν από δύο χρόνια, πολλοί ψηφιακοί νομάδες ενθουσιάστηκαν. Το κλίμα, η φύση, ο τρόπος ζωής κάνουν την Ελλάδα έναν πολύ ελκυστικό προορισμό» λέει η κ. Αλμπέρτοβνα. «Αρχικά, οι αιτήσεις επεξεργάζονταν μέσα σε διάστημα τριών μηνών. Σταδιακά, οι χρόνοι άλλαξαν. Πια, πολλοί νομάδες έχουν φτάσει να περιμένουν ακόμα και ένα χρόνο. Οσο η αίτησή τους είναι υπό εξέταση, κινούνται με ένα προσωρινό έγγραφο με το οποίο δεν μπορούν να ταξιδέψουν εκτός Ζώνης Σένγκεν. Η παρατεταμένη αναμονή δημιουργεί αβεβαιότητα, ειδικά σε όσους νομάδες έχουν παιδιά που φοιτούν σε ελληνικά σχολεία».
Το παράδειγμα της Ισπανίας
Η Ρωσίδα επιχειρηματίας φέρνει το παράδειγμα της Ισπανίας, που βρέθηκε στην κορυφή της κατάταξης των χωρών βάσει του δείκτη Digital Nomad Visa. «Στην Ισπανία υπάρχει ο κανόνας της “διοικητικής σιωπής”. Αν δεν δοθεί απάντηση μέσα σε τρεις μήνες, η απόφαση θεωρείται αυτόματα θετική. Ενας από τους πελάτες μου που κουράστηκε να περιμένει, μετακόμισε στην Ισπανία και απέκτησε τα χαρτιά του μέσα σε δύο μήνες».
Ενας από τους πελάτες μου που κουράστηκε να περιμένει, μετακόμισε στην Ισπανία και απέκτησε τα χαρτιά του μέσα σε δύο μήνες.
Η κ. Αλμπέρτοβνα θεωρεί πως το φορολογικό καθεστώς δεν είναι ελκυστικό, ενώ τονίζει πως σε Ισπανία και Πορτογαλία το εισοδηματικό όριο για τη βίζα είναι χαμηλότερο» σε σχέση με την Ελλάδα.
Ελλάδα ή Κροατία;
Την ίδια στιγμή, η Κροατία, ένας από τους πιο ανερχόμενους ευρωπαϊκούς προορισμούς για τους ψηφιακούς νομάδες –για το 2024 βρίσκεται στην πέμπτη θέση της δεκάδας–, φαίνεται πως εξασφαλίζει στους ξένους εργαζόμενους μια πιο ανέμελη καθημερινότητα. Αυτό τουλάχιστον ισχυρίζεται η Κάθλιν Ο’Ντόνελ.
Η κειμενογράφος από τη Βοστώνη, που μετακόμισε στη χώρα μας τον Μάιο του 2022 –ενώ ζούσε με διαλείμματα στην Αθήνα από το 2019– πιο πριν έζησε για δύο χρόνια στην Κροατία, στην πόλη Σπλιτ. Κάνοντας τη σύγκριση ανάμεσα στους δύο προορισμούς, λέει στην «Κ» πως, παρά την αγάπη της για τη χώρα μας, αυτή υστερεί σε πολλά σημεία.
Τα στοιχεία που δεν μου αρέσουν καθόλου είναι η γραφειοκρατία, η φρικτή κίνηση στους δρόμους και η ατμοσφαιρική ρύπανση. Και ενώ το μετρό είναι σε πολύ καλή κατάσταση, με τα λεωφορεία συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
«Πραγματικά, αγαπώ την Ελλάδα – οι άνθρωποι είναι υπέροχοι, το τοπίο το ίδιο, το φαγητό καταπληκτικό. Τα στοιχεία που δεν μου αρέσουν καθόλου είναι η γραφειοκρατία, η φρικτή κίνηση στους δρόμους, η έλλειψη πεζοδρομίων στην Αθήνα και η ατμοσφαιρική ρύπανση. Και ενώ το μετρό είναι σε πολύ καλή κατάσταση, με τα λεωφορεία συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Αντίθετα η Κροατία έχει καλύτερους δρόμους, λιγότερη κίνηση, καλύτερες υποδομές και περισσότερη ασφάλεια για τους πεζούς. Το Ιντερνετ είναι οικονομικότερο και πολύ πιο αξιόπιστο. Επίσης, αν είσαι ψηφιακός νομάς, δεν χρειάζεται να πληρώνεις φόρους, ενώ στην Ελλάδα είναι πολύ ασαφές τι ισχύει με αυτό το θέμα. Επίσης η γραφειοκρατία για να εκδοθεί η βίζα είναι μεγάλη. Εγώ περίμενα επτά μήνες για την απάντηση και έπρεπε να συνεργαστώ με έναν δικηγόρο για να συγκεντρώσω τα απαιτούμενα έγγραφα».
Παρ’ όλα αυτά, η Κάθλιν λέει πως ακόμα και αν η Ελλάδα δεν διευκολύνει τους ψηφιακούς νομάδες σε πολλά, η αύρα και το τοπίο της χώρας αποτελούν πολύ ισχυρά πλεονεκτήματα. Η ίδια δηλώνει πως σκοπεύει να μείνει στην Ελλάδα για μεγάλο διάστημα, αφού μόλις αγόρασε ένα διαμέρισμα στην Αθήνα.
Οργανωμένες κοινότητες στην ελληνική ύπαιθρο
Ο Αμερικανός Μάικλ Σέρμαν εργάζεται στον κλάδο των οικονομικών και της τεχνολογίας σε μια εταιρεία με έδρα το Λουξεμβούργο και βρίσκεται στη χώρα μας εδώ και τρεις μήνες. Αφού πρώτα έμεινε στην Αθήνα, τον τελευταίο μήνα εγκαταστάθηκε στο Μαρμάρι Ευβοίας σε μια οργανωμένη κοινότητα ψηφιακών νομάδων.
Οι Αθηναίοι είναι πολύ φιλικοί, αλλά μάλλον επειδή οι ζωές τους είναι δύσκολες, δεν θέλουν να γνωρίζουν νέους ανθρώπους.
«Η Αθήνα είναι πόλη αγχωτική. Είναι σαν μια Νέα Υόρκη σε μικρογραφία» λέει, δίνοντας τη δική του περιγραφή για την ελληνική πρωτεύουσα. «Πολλή κίνηση, πολύς θόρυβος και λίγα πεζοδρόμια για να περπατήσεις. Υπάρχει επίσης δυσκολία για έναν ξένο να γνωρίσει νέους ανθρώπους.
Οι Αθηναίοι είναι πολύ φιλικοί, αλλά μάλλον επειδή οι ζωές τους είναι δύσκολες, δεν θέλουν να γνωρίζουν νέους ανθρώπους. Στη Βαρκελώνη, όπου έχω επίσης εργαστεί ως νομάς, είναι πολύ πιο εύκολο να αποκτήσεις κοινωνική ζωή. Επίσης, τα ενοίκια εκεί, είτε σε airbnb είτε σε κανονικά διαμερίσματα είναι εξίσου ακριβά με την Αθήνα, ίσως και λίγο ακριβότερα, αλλά τα σπίτια είναι σαφώς πιο ποιοτικά και με περισσότερες παροχές».
Οπως και πολλοί άλλοι νομάδες, έτσι και ο Μάικλ κάνει λόγο για κακό δίκτυο Ιντερνετ στην Αθήνα. «Σε πολλές από τις τηλεδιασκέψεις που έκανα λόγω δουλειάς, έπρεπε να κλείνω την κάμερα για να μπορώ να τις παρακολουθώ» λέει χαρακτηριστικά.
Ομως, και ο ίδιος θεωρεί πως παρά τις αδυναμίες, υπάρχουν μερικά στοιχεία μοναδικά στη χώρα μας. «Στο κέντρο της Αθήνας βλέπεις πολλά βιβλιοπωλεία, ειδικά στα Εξάρχεια, όπως και πολλά μικρά και ωραία καφέ και μπαρ. Πάνω απ’ όλα η Αθήνα είναι μια πόλη γεμάτη ιστορία».
Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι πως πολλοί νομάδες βρίσκουν την ελληνική περιφέρεια πιο ενδιαφέρουσα επιλογή σε σχέση με την Αθήνα. Ο Μάικλ μας λέει πως στο Μαρμάρι η ποιότητα ζωής είναι καλύτερη και το Ιντερνετ, χάρη στην προσπάθεια των υπευθύνων που τρέχουν την ψηφιακή κοινότητα, σχεδόν άριστο.
Ευχαριστημένη με την επιλογή της είναι και η ψυχοθεραπεύτρια Ανιέσκα Κολμπόβσκα από την Πολωνία, η οποία ζει στην Κω εδώ και δύο περίπου χρόνια.
Πριν μείνει στην Ελλάδα, η Ανιέσκα είχε δοκιμάσει και τη ζωή στο Λος Αντζελες. Οπως λέει: «Το Ιντερνετ στην Ελλάδα είναι πολύ πιο ακριβό απ’ ό,τι στην Πολωνία. Αλλαξα τρεις φορές πάροχο μέχρι να βρω ένα σχετικά οικονομικό πακέτο με καλό σήμα στο νησί. Το ίδιο έχω κάνει και με τους παρόχους ενέργειας. Παρ’ όλα αυτά, η κοινωνία εδώ είναι φιλική, οι κάτοικοι πολύ ζεστοί, η ζωή γλυκιά, θυμίζει λίγο ταινία. Δεν μετανιώνω για την επιλογή μου».