Ρυθμίσεις βγαλμένες… από τα διδάγματα του περυσινού καλοκαιριού (σε Μύκονο, Ρόδο, Πάρο, Νάξο, Καβάλα και αλλού) παρουσίασε χθες το υπουργείο Οικονομικών. Ανάμεσα σε αυτές, ο διπλασιασμός των προστίμων για παράνομη κατάληψη αιγιαλών και παραλιών σε σχέση με σήμερα και η εμπλοκή, επ’ απειλή προστίμου, των δήμων στην απομάκρυνση των παρανομιών. Για πρώτη φορά θα θεσμοθετηθούν πρόστιμα και σε όσες επιχειρήσεις (λ.χ., ξενοδοχεία) εμποδίζουν στην πράξη την ελεύθερη πρόσβαση πολιτών στις παραλίες.
Οι αλλαγές θα περιλαμβάνονται σε σχέδιο νόμου, τα βασικά σημεία του οποίου παρουσιάστηκαν χθες από τον υπουργό Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη και τη γενική γραμματέα Δημόσιας Περιουσίας Νάγια Κόλλια (το ακριβές κείμενο αναμένεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση έως τα τέλη της επόμενης εβδομάδας). Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο κ. Χατζηδάκης:
• Η ποσόστωση ανάμεσα στην ελεύθερη και στη μισθωμένη (για ομπρελοκαθίσματα) παραλία παραμένει 50%-50% και η ανώτατη έκταση του συνόλου των παραχωρήσεων τα 500 τ.μ.
• Αφαιρείται από τους δήμους η αρμοδιότητα δημοπράτησης μέρους των παραλιών της χώρας. Ολες οι δημοπρατήσεις θα γίνονται από την Κτηματική Υπηρεσία του υπουργείου Οικονομικών και μόνον ηλεκτρονικά, «ώστε να μην υπάρχουν καθυστερήσεις και ψιθυρολογίες», ανέφερε ο κ. Χατζηδάκης. Διευκρίνισε ωστόσο ότι οι δήμοι θα εξακολουθήσουν να παίρνουν το 60% των εσόδων. Σε ερώτηση της «Κ», σχετικά με δήμους που τυχόν δεν επιθυμούν την τοποθέτηση ομπρελοκαθισμάτων (λ.χ. ο Δήμος Λειψών), ο κ. Χατζηδάκης υπογράμμισε ότι αυτό θα γίνεται σεβαστό. «Αλλωστε, μας συμφέρει όλους η διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος», επισήμανε.
• Θα εφαρμοστεί ένας νέος μαθηματικός τύπος για τον καθορισμό του ύψους των μισθωμάτων. Στις περιπτώσεις όμορων στις ακτές επιχειρήσεων, που παίρνουν δικαίωμα εκμετάλλευσης παραλίας χωρίς διαγωνισμό, το μίσθωμα θα είναι 20% μεγαλύτερο.
• Θα γίνει υποχρέωση των μισθωτών η καθαριότητα όχι μόνο της παραχωρούμενης έκτασης αλλά του συνόλου της παραλίας όπου αυτή βρίσκεται (σήμερα, η ευθύνη εκτός των μισθωμένων κομματιών ανήκει στους δήμους). Επίσης, οι μισθωτές θα πρέπει να παρέχουν τουαλέτες και βασικές εγκαταστάσεις, όπως ντουζιέρα. Αν οι δήμοι δεν προλαβαίνουν ή δεν είναι σε θέση να προσλάβουν ναυαγοσώστες εκεί όπου προβλέπονται υποχρεωτικά, τότε την πρόσληψη θα κάνουν οι μισθωτές και το ποσό θα αφαιρείται από το μίσθωμά τους.
• Σε κάθε παραλία θα υπάρχει μια πινακίδα με στοιχεία για τις παραχωρήσεις, ολογράφως και μέσω QR code. Οι πινακίδες προβλέπονταν ήδη από το 2019, αλλά ποτέ δεν υποχρεώθηκαν οι δήμοι να τις τοποθετήσουν.
• Δίνεται λύση στην κατάληψη του 100% των ακτών που βρίσκονται μπροστά από πολλές, συνεχόμενες επιχειρήσεις και ξενοδοχεία (φαινόμενο έντονο σε περιοχές όπως η βόρεια Κρήτη, η Χαλκιδική, η πόλη της Ρόδου κ.ο.κ.). Η κατάσταση αυτή υπήρχε, αφού όλοι οι επιχειρηματίες μπορούσαν να μισθώσουν απευθείας (χωρίς διαγωνισμό) προς εκμετάλλευση το κομμάτι που τους αντιστοιχεί. Διευκρινίζεται, λοιπόν, ότι ο περιορισμός του 50-50 (και του ανώτατου ορίου των 500 τ.μ. ανά παραλία) ισχύει και σε αυτές τις περιπτώσεις. Και επομένως, θα μειωθεί η έκταση των παραχωρούμενων σε όμορες επιχειρήσεις κομματιών παραλίας, ενώ θα αυξηθούν οι αποστάσεις μεταξύ τους.
• Η μόνη αρνητική από τις ρυθμίσεις που ανακοινώθηκαν χθες αφορά το καθεστώς των παλαιών αιγιαλών. Οι εκτάσεις αυτές (που βρίσκονται σε συνέχεια της παραλίας και κατά βάση ανήκουν στο Δημόσιο) είχε θεσπιστεί το 2019 ότι θα είναι υποχρεωτικά κοινόχρηστες. Το υπουργείο Οικονομικών αίρει την κοινοχρησία τους και τις επαναφέρει στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου. Εξαίρεση θα αποτελούν οι παραλίες περιοχών Natura στις οποίες δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση ομπρελοκαθισμάτων (τις οποίες τα υπουργεία Οικονομικών και Περιβάλλοντος θα ονομάσουν «απάτητες παραλίες»). Σε αυτές, τυχόν παλαιός αιγιαλός θα παραμείνει σε κοινοχρησία. «Τα υπόλοιπα τμήματα των παλαιών αιγιαλών επανέρχονται στην ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου, για να επιτελέσει το έργο της η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ)», εξήγησε ο κ. Χατζηδάκης.
Για πρώτη φορά θα θεσμοθετηθούν πρόστιμα και σε όσες επιχειρήσεις εμποδίζουν στην πράξη την ελεύθερη πρόσβαση πολιτών στις παραλίες.
Καταγγελίες και ποινές
• Οι πολίτες θα μπορούν μέσω μιας εφαρμογής από το κινητό να εποπτεύουν τις παραχωρήσεις και να υποβάλλουν καταγγελίες. Σύμφωνα με τον υπουργό, η εφαρμογή είναι ήδη έτοιμη.
• Εκτός από τους συμβατικούς ελέγχους (όπως σήμερα) από υπαλλήλους των κτηματικών υπηρεσιών, τις μισθώσεις θα ελέγχουν και μεικτά κλιμάκια με επικεφαλής εισαγγελέα ή υπάλληλο της κτηματικής. Οσον αφορά την υποστελέχωση των κτηματικών υπηρεσιών, το υπουργείο υπέγραψε σε πρώτη φάση σύμβαση με το ΤΑΙΠΕΔ για την παροχή τεχνικής και νομικής υποστήριξης, ώστε να ελαφρύνει το έργο που πέφτει στις πλάτες των λιγοστών υπαλλήλων.
• Θεσμοθετείται η δυνατότητα χρήσης και drones για την πραγματοποίηση των ελέγχων.
• Οι ποινές γίνονται αυστηρότερες. Σήμερα, εάν κάποιος καταλάβει παράνομα παραλία με ομπρελοκαθίσματα, του επιβάλλονται από την κτηματική υπηρεσία δύο χρηματικές ποινές: το «πρωτόκολλο αποζημίωσης αυθαίρετης χρήσης», που ισοδυναμεί με το μίσθωμα που θα πλήρωνε κάποιος για τη συγκεκριμένη έκταση στη συγκεκριμένη παραλία. Και πρόστιμο, που αντιστοιχεί στο διπλάσιο του «πρωτοκόλλου αποζημίωσης». Οι ποινές αυτές ενοποιούνται: σε μια επιχείρηση που έχει μισθώσει κομμάτι της παραλίας και τοποθέτησε περισσότερα ομπρελοκαθίσματα, θα επιβάλλεται ένα πρόστιμο ίσο με το τετραπλάσιο του μισθώματος που θα πλήρωνε κάποιος για την επιπλέον έκταση. Επίσης, θα του δίνεται προθεσμία 48 ωρών να απομακρύνει τα παράνομα ομπρελοκαθίσματα. Σε περίπτωση που ο επιχειρηματίας υποτροπιάσει (κάτι που συνέβη… ξαδιάντροπα πέρυσι σε γνωστές παραλίες της Νάξου), τότε θα επιβάλλεται το οκταπλάσιο πρόστιμο και στις πιο σοβαρές περιπτώσεις θα γίνεται σφράγιση της επιχείρησης.
Στην περίπτωση που η κατάληψη της παραλίας είναι εντελώς παράνομη, τότε θα επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το τετραπλάσιο της παράνομης κατάληψης. Η επιχείρηση θα σφραγίζεται επιτόπου και ο υπεύθυνος θα πρέπει να απομακρύνει τα πάντα εντός 24 ωρών. Αν δεν το πράξει, υπεύθυνος είναι ο δήμος. Αν δεν το πράξει ούτε ο δήμος (κάτι που συνέβη κατ’ επανάληψη πέρυσι στη Ρόδο), τότε θα του επιβάλλεται πρόστιμο. Να σημειωθεί ότι και στις δύο περιπτώσεις, το πρόστιμο θα βεβαιώνεται άμεσα (και όχι όπως σήμερα, από μερικές εβδομάδες έως μερικούς μήνες αργότερα). «Το πρόστιμο θα επιδίδεται επιτόπου και μέσω ενός συστήματος θα πηγαίνει αυτόματα στην ΑΑΔΕ, δηλαδή στην εφορία. Ο επιχειρηματίας θα μπορεί να πάει στα δικαστήρια, αλλά θα πρέπει πρώτα να πληρώσει το πρόστιμο», τόνισε η κυρία Κόλλια.
• Για πρώτη φορά, σε περίπτωση που επιχειρήσεις οι οποίες καταλαμβάνουν εκτάσεις κοντά σε μια ακτή (λ.χ., μεγάλα ξενοδοχεία, φαινόμενο συχνό στη βόρεια Κρήτη και στη Χαλκιδική) παρεμποδίζουν τους πολίτες από την ελεύθερη πρόσβαση στην παραλία (λ.χ., μη επιτρέποντάς τους τη διέλευση από τις εγκαταστάσεις τους, χωρίς να υπάρχει εναλλακτική), τότε θα τους επιβάλλεται πρόστιμο. «Τα ξενοδοχεία ούτως ή άλλως επιβάλλεται από την πολεοδομική νομοθεσία να διαθέτουν δίοδο προς την παραλία για όλους τους πολίτες», ανέφερε η κ. Κόλλια. «Αν οι πολίτες καταγγείλουν ότι μια επιχείρηση τους διώχνει, θα επιβάλουμε πρόστιμα. Ιδιωτικές παραλίες δεν υπάρχουν στην Ελλάδα», υπογράμμισε.
«Απαράδεκτη κατάσταση»
«Πρόκειται για εκσυγχρονιστικές παρεμβάσεις, που εκλογικεύουν το όλο πλαίσιο (σ.σ. παραχώρησης απλής χρήσης του αιγιαλού), συνδυάζουν την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας με τον σεβασμό στο περιβάλλον και επιτρέπουν μεγαλύτερο έλεγχο από τους πολίτες», επισήμανε ο κ. Χατζηδάκης. «Γιατί; Γιατί η κατάσταση είναι απαράδεκτη – και αυτό έγινε περισσότερο αισθητό πέρυσι το καλοκαίρι με το “κίνημα της πετσέτας”, που είχε δίκιο στα περισσότερα από όσα κατήγγειλε. Δεν τιμάει κανέναν το σημερινό, προβληματικό σύστημα επιβολής της νομιμότητας, που δεν τρομάζει όσους έχουν ροπή στην παρανομία».