Σταθερά ανοδική τροχιά στον τομέα των μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας καταγράφεται τα τελευταία τρία χρόνια, με το 2023 να είναι η πιo καλή χρονιά της τελευταίας 15ετίας σε ό,τι αφορά την προσφορά οργάνων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, πέρυσι δηλώθηκαν 87 αποβιώσαντες δότες οργάνων (8,3 δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού), χάρη στους οποίους πραγματοποιήθηκαν 204 μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων. Ο αριθμός των αποβιωσάντων δοτών είναι ο υψηλότερος στην Ελλάδα την τελευταία δεκαπενταετία και σχεδόν διπλάσιος σε σχέση με το 2020, όταν 48 δότες (4,4 ανά εκατομμύριο πληθυσμού) είχαν χαρίσει ζωή σε 131 ασθενείς.
Σημειώνεται ότι στην Ελλάδα η καλύτερη χρονιά για τη δωρεά οργάνων ήταν το 2008 όταν είχαν δηλωθεί 98 δότες, χάρη στους οποίους έγιναν 266 μεταμοσχεύσεις. Στην αύξηση του αριθμού των δοτών και των μεταμοσχεύσεων συνέβαλαν σαφώς οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, μεταξύ των οποίων διακρίνονται οι ΜΕΘ των νοσοκομείων «Αττικόν» (16 δότες), Πανεπιστημιακού Ρίου (8 δότες), «Παπανικολάου» (7 δότες), «Ευαγγελισμού», «Σωτηρία», Πανεπιστημιακού Ιωαννίνων (από 6 δότες) και «Παπαγεωργίου» (5 δότες). Από τις 204 μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων οι 138 ήταν νεφρού και έγιναν στα νοσοκομεία Λαϊκό, Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, Ευαγγελισμός, Πανεπιστημιακά Ρίου και Ιωαννίνων, 40 ήπατος (Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, Λαϊκό), 14 καρδιάς και 12 πνευμόνων (Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο).
Η καλύτερη χρονιά έως τώρα στη χώρα μας ήταν το 2008 όταν είχαν δηλωθεί 98 δότες, χάρη στους οποίους έγιναν 266 μεταμοσχεύσεις.
Οι ζώντες δότες
Πέρυσι ήταν η χρονιά με τους περισσότερους ζώντες δότες νεφρού στη χώρα μας – 101 ζώντες δότες από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον ασθενών υπό αιμοκάθαρση προχώρησαν σε δωρεά νεφρού, χωρίς να καταγραφούν προβλήματα στη διαδικασία. Η πλειονότητα των σχετικών επεμβάσεων έγινε στη Μονάδα Μεταμοσχεύσεων Νεφρού του νοσοκομείου Λαϊκό (73 επεμβάσεις). Το 2023 πραγματοποιήθηκαν 141 μεταμοσχεύσεις αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων σε ασθενείς στη χώρα μας, μεταξύ των οποίων 31 σε παιδιά. Σήμερα το 30% των μοσχευμάτων προέρχεται από Ελληνες εθελοντές δότες. Επιπροσθέτως, Ελληνες εθελοντές δότες πρόσφεραν ζωή και σε πάνω από 80 συμβατούς ασθενείς σε χώρες του εξωτερικού.
Οι λόγοι για τη βελτιωμένη εικόνα που παρατηρείται στον τομέα των μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας είναι πολλοί. Ενας βασικός είναι ότι τα νοσοκομεία έχουν γίνει πιo «φιλικά» για τις μεταμοσχεύσεις. Από τα μέσα του 2022 έχουν τοποθετηθεί επτά τοπικοί συντονιστές σε ισάριθμα νοσοκομεία, γεγονός που βοήθησε στην αύξηση του αριθμού των συγγενών δοτών που συναινούν στην προσφορά οργάνων. Εκτός από τα συγκεκριμένα νοσοκομεία παρατηρήθηκε μία γενικότερη κινητοποίηση των γιατρών των ΜΕΘ στο ΕΣΥ. Στέλεχος του ΕΟΜ ανέφερε στην «Κ» το παράδειγμα του «Αττικόν», το οποίο είναι το πρώτο σε προσφορά οργάνων νοσοκομείο της χώρας, χωρίς να διαθέτει τοπικό συντονιστή, αλλά χάρις στην κινητοποίηση και ευαισθησία των γιατρών της μονάδας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο υφυπουργός Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους πριν από μία εβδομάδα, και στο πλαίσιο του 22ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Μεταμοσχεύσεων στη Θεσσαλονίκη, ανακοίνωσε την απόφαση του υπουργείου για χρηματοδότηση του ΕΟΜ για την πρόσληψη 28 συντονιστών μεταμοσχεύσεων, εκ των οποίων 20 θα καλύψουν τις μεγάλες ΜΕΘ της χώρας. Τις μεταμοσχεύσεις βοηθούν τα τελευταία χρόνια και οι συντονισμένες προσπάθειες του ΕΟΜ και του Ιδρύματος Ωνάση με εκπαιδευτικά σεμινάρια και δράσεις για την ευαισθητοποίηση στις μεταμοσχεύσεις, ο νέος νόμος (ψηφίστηκε τον Μάρτιο 2023) που έδωσε πνοή εκσυγχρονισμού στον τομέα των μεταμοσχεύσεων, η δημοσιοποίηση περιπτώσεων δωρεάς οργάνων που εξοικείωσε όλο και περισσότερους πολίτες στο αντικείμενο, αλλά και η ανάπτυξη από τον ΕΟΜ πλαισίου ποιότητας και ασφάλειας στον τομέα των μεταμοσχεύσεων ιστών και κυττάρων και το οποίο έδωσε το στίγμα της καλύτερης οργάνωσης και της διασφάλισης των επαγγελματιών υγείας και των ληπτών οργάνων.
Αισιοδοξία
«Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά έχουμε πετύχει βελτίωση των δεικτών που σχετίζονται με τη δωρεά και τις μεταμοσχεύσεις οργάνων, αλλά και αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων, γεγονός που αποδεικνύει την πολύπλευρη και συστηματική προσπάθεια που γίνεται στον χώρο των μεταμοσχεύσεων, με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, τη στήριξη της πολιτείας και την εμπιστοσύνη των πολιτών», δήλωσε ο πρόεδρος του ΕΟΜ, καθηγητής Γεώργιος Παπαθεοδωρίδης. «Η βελτίωση αυτή επιτρέπει να αισιοδοξούμε ότι η χώρα μας μπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω και να πλησιάσει τα ευρωπαϊκά στάνταρ, εφόσον η προσπάθεια και η στήριξη της πολιτείας στο σύστημα μεταμοσχεύσεων συνεχισθεί. Ετσι, έχουμε βάσιμες ελπίδες να πιστεύουμε ότι το 2024 θα είναι μία ακόμα καλύτερη χρονιά προς όφελος των ασθενών μας και των οικείων τους».