Τα «ξεχασμένα» δημοτικά αποτεφρωτήρια

Το ζήτημα της αποτέφρωσης στην Ελλάδα τέθηκε για πρώτη φορά το 1946 από μέλη του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών και επανήλθε στην επικαιρότητα το 1977 μετά τον θάνατο της Μαρίας Κάλλας, η οποία κηδεύθηκε και αποτεφρώθηκε στο Παρίσι. Νομοθετήθηκε το 2006 και έγινε πράξη επί ελληνικού εδάφους με το πρώτο αποτεφρωτήριο στη Ριτσώνα το 2019, εν μέσω σφοδρών αντιδράσεων. 

Πέντε χρόνια μετά καταγράφεται μία σταθερή αύξηση των αποτεφρώσεων στη χώρα μας, καθώς η επιλογή για ένα ήσυχο «αντίο» ωθεί όλο και περισσότερους ανθρώπους στην επιλογή της καύσης. 

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια στην Ελλάδα έχουν γίνει συνολικά 15.000 αποτεφρώσεις. Πέρσι είχαμε τις περισσότερες τελετές καύσης, φτάνοντας τις 4.200. Αν συνεχιστεί η αυξητική τάση, τότε πιθανότατα σε πέντε χρόνια να έχουμε ανάγκη και για δεύτερο αποτεφρωτήριο.

Μιλώντας στην «Κ» ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αποτέφρωσης, Αντώνης Αλακιώτης, σημειώνει πως από την πανδημία και μετά υπάρχει μία αύξηση περίπου 400 αποτεφρώσεων κάθε χρόνο. 

«Τα τελευταία τέσσερα χρόνια στην Ελλάδα έχουν γίνει συνολικά 15.000 αποτεφρώσεις. Πέρσι είχαμε τις περισσότερες τελετές καύσης, φτάνοντας τις 4.200. Αυτή τη στιγμή δεν έχουμε ανάγκη για δεύτερο αποτεφρωτήριο, αλλά, αν συνεχιστεί η αυξητική τάση, τότε πιθανότατα να έχουμε σε πέντε με δέκα χρόνια», σημειώνει ο ίδιος.

Τονίζοντας πως οι παραδόσεις της ταφής παραμένουν ακόμη πολύ ισχυρές κυρίως στους πιο ηλικιωμένους, ο κ. Αλακιώτης εκτιμά πως αυτό θα αλλάξει σημαντικά τις επόμενες δεκαετίες με βάση την τάση σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, «όπως στην Ιταλία που το ποσοστό ήταν αρχικά πολύ μικρό και τώρα είναι στο 30-35%, αλλά και στη Μεγάλη Βρετανία που 20% των ανθρώπων επιλέγουν την αποτέφρωση, κυρίως για οικονομικούς λόγους».

Το κόστος της διαδικασίας καύσης ξεκινά από τα 600 ευρώ (συν ΦΠΑ) και συνήθως φτάνει τις 2.000 ευρώ για μία απλή τελετή. 

Αναλύοντας τα κόστη στην περίπτωση της ταφής και της αποτέφρωσης, ο πρόεδρος της Ενωσης Γραφείων Τελετών Ελλάδος, Νικόλαος Αγγελέτος, σημειώνει πως σε γενικές γραμμές μία απλή τελετή ταφής ξεκινά από τα 1.000 ευρώ, ενώ φτάνει τις περισσότερες φορές τα 3.000 με 3.500 ευρώ.

Στην περίπτωση της αποτέφρωσης το κόστος ξεκινά από τα 600 ευρώ (συν ΦΠΑ) και συνήθως φτάνει τις 2.000 με 2.500 ευρώ για μία απλή τελετή.

Οι νεότερες γενιές απομακρύνονται από το τελετουργικό των παραδόσεων, όπως είναι η ανακομιδή οστών, η τοποθέτησή τους σε οστεοφυλάκιο και τα μνημόσυνα

Ενας ήσυχος αποχαιρετισμός

Η Κυριακή Κ. το καλοκαίρι κάλεσε συγγενείς της στο αποτεφρωτήριο στη Ριτσώνα προκειμένου να αποχαιρετίσουν τη μητέρα της. Οπως επισημαίνει, η καύση ήταν επιθυμία της μητέρας της, καθώς ήθελε η στάχτη της να σκορπιστεί στην πατρίδα της, την Αμοργό. Επιθυμούσε επίσης ο τελευταίος αποχαιρετισμός να είναι όσο το δυνατόν πιο σύντομος και ανώδυνος για τα αγαπημένα της πρόσωπα.

«Θεωρώ πως οι νεότερες γενιές απλώς απομακρύνονται από το τελετουργικό των παραδόσεων, όπως είναι η ανακομιδή οστών και η τοποθέτησή τους σε οστεοφυλάκιο, αλλά και τα μνημόσυνα, προτιμώντας ένα ήσυχο αντίο», εξηγεί η ίδια. 

Σύμφωνα με τον κ. Αλακιώτη το 1/3 των αποτεφρώσεων που πραγματοποιούνται στη Ριτσώνα γίνεται χωρίς συνοδεία οικείων προσώπων, καθώς έχει προηγηθεί κάποια τελετή σε άλλο χώρο ή στην οικία τους. 

«Σε αρκετές περιπτώσεις η σορός έρχεται μόνο με τη συνοδεία του γραφείου τελετών και, αφού γίνει η αποτέφρωση, στέλνουμε τη στάχτη στην οικογένεια. Βέβαια υπάρχουν και αρκετοί που επιλέγουν να γίνει στον χώρο τελετή με την παρουσίαση φωτογραφιών του εκλιπόντος τους αλλά και την εκφώνηση αποχαιρετιστήριου λόγου».

Τα ξεχασμένα δημοτικά αποτεφρωτήρια

Κι ενώ παρατηρείται μία σταθερή αύξηση των αποτεφρώσεων στη Ριτσώνα, η δημιουργία των δημοτικών αποτεφρωτηρίων σε Αθήνα και Πάτρα έχει «παγώσει» παρότι έχουν προαναγγελθεί από το 2019.

Στην περίπτωση της Αθήνας, το Συμβούλιο της Επικρατείας είχε εγκρίνει το 2020 τη δημιουργία δημοτικού αποτεφρωτηρίου στον Ελαιώνα, καθορίζοντας τα οικοδομικά τετράγωνα 17 και 29 του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου του Δήμου Αθηναίων ως χώρο για την εγκατάσταση Κέντρου Αποτέφρωσης Νεκρών. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η νέα δημοτική αρχή βλέπει με θετική ματιά την επανέναρξη των διαδικασιών για τη δημιουργία του δημοτικού αποτεφρωτηρίου, αλλά σε δεύτερο χρόνο.