Φωτογραφία: The PFC Lawrence Gordon Foundation, Facebook
Ακούστε το άρθρο
«Χάρη στην ανάλυση ενός δοντιού, διαπιστώσαμε πως τα λείψανα του σώματος ταιριάζουν με αυτά του στρατιώτη Λόρενς Σ. Γκόρντον».
Απρίλιος 2014. Ιστορικοί, διπλωμάτες, εγκληματολόγοι, ανθρωπολόγοι και γενεαλόγοι από τον Καναδά, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και τη Γερμανία στο άκουσμα την παραπάνω 18 λέξεων πανηγυρίζουν καθώς ύστερα από εξονυχιστική έρευνα μηνών ταυτοποιήθηκε ο στρατιώτης Λόρενς Γκόρντον, ένα από τα χιλιάδες θύματα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Καναδός στρατιώτης είχε σκοτωθεί στις 13 Αυγούστου του 1944 κατά τη διάρκεια της μάχης του Falaise Gap, όταν το τεθωρακισμένο όχημα M-8 χτυπήθηκε από γερμανικό βλήμα 88 χιλιοστών.
Τα λείψανα μεταφέρθηκαν σε αμερικανικό νεκροταφείο και ετάφησαν ύστερα από δύο ημέρες. Ωστόσο εφτά μήνες αργότερα τα συνεργεία επανεπεξεργάστηκαν τα λείψανα και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο τελικά για Γερμανό στρατιώτη.
Ταυτοποίηση μετά από 70 χρόνια
Οπως τελικά αποδείχθηκε ο Καναδός στρατιώτης που υπηρέτησε στον αμερικανικό στρατό, είχε θαφτεί, λανθασμένα, σε γερμανικό νεκροταφείο στη Γαλλία.
«Πριν δέκα χρόνια είχαμε την τιμή να υποστηρίξουμε την προσπάθεια ταυτοποίησης του στρατιώτη Λόρενς Γκόρντον. Για σχεδόν 70 χρόνια, η οικογένειά του δεν γνώριζε την τύχη των λειψάνων μετά τον θάνατό του. Αποδείχθηκε ότι είχε ταφεί ως… άγνωστος στρατιώτης σε γερμανικό νεκροταφείο στη Γαλλία», περιγράφει στην «Κ» η Εριν Σουΐνει, αντιπρόεδρος των Εγκληματολογικών Ερευνών στο αμερικάνικο εγκληματολογικό εργαστήριο Bode Technology Group.
Εξηγώντας πώς εξιχνιάστηκε η υπόθεση ύστερα από επτά δεκαετίες, η Σουΐνει τονίζει πως «ουσιαστικά χρησιμοποιήσαμε τα μικροσκοπικά δείγματα που μας εστάλησαν από το εργαστήριο στη Γαλλία, προκειμένου να εξεταστεί το πυρηνικό DNA, δηλαδή ένας συγκεκριμένος τύπος DNA που είναι μοναδικός για κάθε άτομο».
Αυτό που δεν καταλαβαίνουν πολλοί είναι πως το DNA είναι «το χρυσό εργαλείο της εγκληματολογίας» καθώς μέσα σε μία στιγμή μπορεί να αθωώσει ανθρώπους που είχαν καταδικαστεί άδικα, αλλά και να εντοπίσει τον δολοφόνο.
«Αφού είχε γίνει η ανάλυση του δοντιού στη Γαλλία, εμείς καταφέραμε να αποκτήσουμε ένα προφίλ DNA από ένα από τα οστά και να το συγκρίνουμε με το DNA συγγενών του στρατιώτη Γκόρντον, γεγονός που βοήθησε στην επίλυση του μυστηρίου και επέτρεψε τον επαναπατρισμό και την ταφή του κοντά στην οικογένειά του στον Καναδά», αναφέρει.
Η εγκληματολόγος σημειώνει πως η εξακρίβωση είναι εξαιρετικά δύσκολη ειδικά όταν βασίζονται σε παλαιότερα δείγματα οστών που έχουν εκτεθεί σε περιβαλλοντικά στοιχεία για πολλά χρόνια.
Ωστόσο,όπως λέει, «μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το 1993 υπήρξαν σημαντικές τεχνολογικές βελτιώσεις για την “ανάγνωση” DNA σε δείγματα οστών περασμένων χρόνων, προκειμένου να γίνει με επιτυχία η ταυτοποίηση».
Πολλές υποθέσεις θα παρέμεναν άλυτες
Η περίπτωση του στρατιώτη Γκόρντον είναι ιδιαίτερη, αλλά δεν είναι η μοναδική.
«Βλέπουμε τόσες πολλές υποθέσεις, από σεξουαλικές επιθέσεις, μέχρι βίαια εγκλήματα και κατανοούμε πως πιθανότατα δεν θα είχαν λυθεί χωρίς την εξέταση DNA», εξηγεί η κ. Σουΐνει.
Αλλωστε πλέον το DNA μπορεί να να χρησιμοποιηθεί με πολλούς τρόπους, εκτός από την εξιχνίαση εγκλημάτων και την ταυτοποίηση υπόπτων.
Σύμφωνα με την ίδια, αυτό που δεν καταλαβαίνουν πολλοί είναι πως το DNA είναι «το χρυσό εργαλείο της εγκληματολογίας» καθώς ακόμη και αν κάποιος νομίζει πως έχει κάνει το τέλειο έγκλημα, μπορεί να «προδοθεί».
«Το DNA μπορεί μέσα σε μία στιγμή να αθωώσει ανθρώπους που είχαν καταδικαστεί άδικα, αλλά και να εντοπίσει τον δολοφόνο. Επίσης πλέον χρησιμοποιείται για την ταυτοποίηση των θυμάτων συγκρούσεων, φυσικών καταστροφών και σε εγκλήματα με μαζικούς θανάτους. Μπορεί επίσης να επανενώσει οικογένειες που έχουν χωριστεί, καθώς και να ανιχνεύσει και να αποτρέψει την εμπορία ανθρώπων».
Στα ίχνη του δολοφόνου
Ζητώντας της να θυμηθεί μία υπόθεση που η εξιχνίασή της επηρέασε όχι μόνο μία οικογένεια, αλλά μία ολόκληρη κοινωνία, η εγκληματολόγος αναφέρθηκε στην ταυτοποίηση της Μάρθας Μόρισον στην πολιτεία της Ουάσιγκτον.
Η Μόρισον ήταν 17 ετών όταν δολοφονήθηκε το 1974 και το πτώμα της βρέθηκε από έναν κυνηγό στην κομητεία Κλαρκ. Η σορός παρέμεινε αγνώστου ταυτότητας μέχρι που ένας ερευνητής πίεσε για τη διενέργεια εξετάσεων DNA.
Εντέλει η σορός ταυτοποιήθηκε το 2015, 41 χρόνια αργότερα. Το πιο σοκαριστικό είναι πως δύο χρόνια αργότερα διενεργήθηκαν εξετάσεις DNA σε μια κηλίδα αίματος που βρέθηκε σε αεροβόλο πιστόλι ενός κατά συρροή βιαστή και δολοφόνου του Γουόρεν Λέσλι Φόρεστ. Η κηλίδα ανήκε στη Μάρθα Μόρισον, ενώ ο Φόρεστ καταδικάστηκε για τον φόνο της πέρσι.
«Χωρίς την εξέταση DNA, τόσο η ταυτοποίηση της σορού όσο και η εξιχνίαση της δολοφονίας δεν θα είχαν επιτευχθεί ποτέ», εξηγεί η ίδια.
Αποτέλεσμα μέσα σε 2 ώρες
Περιγράφοντας την εξέλιξη της γενετικής όσον αφορά τη λήψη DNA, η Σουΐνει εξηγεί πως αυτό που διαφέρει σε σχέση με το παρελθόν είναι πως πλέον υπάρχει η δυνατότητα αποτελεσμάτων από πολύ μικρές ποσότητες DNA, καθώς και η λήψη περισσότερων πληροφοριών από ένα και μόνο δείγμα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
Με το rapid DNA πλέον έχουμε ένα προφίλ σε λιγότερο από δύο ώρες, ενώ δεν χρειάζεται το δείγμα να σταλεί σε εργαστήριο αλλά η διαδικασία γίνεται επί τόπου στο πεδίο της έρευνας.
«Μία από τις πρόσφατες ανακαλύψεις που ξεχωρίζω είναι το rapid DNA. Πρόκειται για μία πάρα πολύ σημαντική εξέλιξη, καθώς επιτρέπει τη δημιουργία προφίλ DNA σε λιγότερο από δύο ώρες και το κυριότερο δεν χρειάζεται το δείγμα να σταλεί σε εργαστήριο αλλά η διαδικασία γίνεται επί τόπου στο πεδίο της έρευνας.
Εξηγώντας αναλυτικά τη χρήση του, η εγκληματολόγος επισημαίνει πως επειδή το rapid DNA δίνει αποτελέσματα σε πραγματικό χρόνο, μπορεί να ταυτοποιήσει ταχύτερα τους υπόπτους.
«Σε ορισμένα κράτη, τα rapid DNA χρησιμοποιούνται σε αστυνομικά τμήματα κράτησης και αρκεί ένα δαχτυλικό αποτύπωμα. Εχει επίσης αποδειχθεί χρήσιμο για την ταυτοποίηση θυμάτων καταστροφών αλλά και στον εντοπισμό διακινητών και την πρόληψη της εμπορίας ανθρώπων».
Προκλήσεις
Οσο για τις μελλοντικές προκλήσεις στη γενετική, παραμένουν πολλές και σύνθετες. «Σίγουρα οι ανεξιχνίαστες υποθέσεις, που έχουμε αποτελέσματα DNA αλλά δεν υπάρχουν ταυτίσεις με κάποιον άνθρωπο στη βάση δεδομένων, παραμένουν μία μεγάλη πρόκληση για εμάς. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που η γενετική γενεαλογία των εγκληματολογικών ερευνών έχει κάνει τόσο μεγάλη πρόοδο τα τελευταία χρόνια και θα κάνει κι άλλα», καταλήγει.