Μακριά από τους στόχους που έχουν θέσει τα Ηνωμένα Εθνη για τον τερματισμό της επιδημίας του AIDS έως το 2030 φαίνεται ότι βρίσκεται η χώρα μας. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), που εξετάζει την πρόοδο των χωρών-μελών της Ε.Ε. στην πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία των ατόμων με HIV λοίμωξη, η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. σχετικά με τη διάγνωση των ατόμων με HIV λοίμωξη, τη χορήγηση αντιρετροϊκής αγωγής σε όσους έχουν διαγνωστεί με τη νόσο και την επίτευξη μέσω της θεραπείας καταστολής του ιικού φορτίου, γεγονός που καθιστά τους ασθενείς μη μεταδοτικούς.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τη νέα στρατηγική των Ηνωμένων Εθνών για την αντιμετώπιση του AIDS, στόχος είναι έως το 2030 να έχει επιτευχθεί το 95-95-95, το οποίο ερμηνεύεται ως εξής: το 95% των ατόμων που ζουν με τον HIV να έχουν διαγνωσθεί, το 95% αυτών να είναι υπό θεραπεία και το 95% όσων είναι υπό θεραπεία να έχουν επιτύχει αρνητικό ιικό φορτίο.
Οπως αναφέρεται στην έκθεση, συνολικά στην Ευρωπαϊκή Ενωση εκτιμάται ότι το 91% των ατόμων με HIV έχουν λάβει διάγνωση για την ασθένειά τους. Τον στόχο του 95% έχουν πετύχει δύο χώρες (Ρουμανία και Αυστρία), ενώ 13 χώρες απέχουν έως 5% για να το φτάσουν. Στην Ελλάδα το ποσοστό όσων έχουν διαγνωστεί σε σχέση με τον εκτιμώμενο αριθμό των θετικών στον HIV είναι 86%, που είναι η έβδομη χειρότερη επίδοση μεταξύ των χωρών-μελών. Αντίστοιχα, στη χώρα μας ποσοστό κοντά στο 85% των ατόμων που έχουν διαγνωστεί με HIV λοίμωξη λαμβάνει –σύμφωνα με την έκθεση– αντιρετροϊκή αγωγή.
Σ’ αυτόν τον δείκτη, τον στόχο του 95% έχουν επιτύχει στην Ε.Ε. η Νορβηγία, η Σουηδία, η Κροατία, η Ισπανία, η Γερμανία, η Αυστρία, η Γαλλία και το Λουξεμβούργο, ενώ η Ελλάδα έχει την πέμπτη χειρότερη επίδοση. Στην τελευταία θέση βρίσκεται η χώρα μας σε ό,τι αφορά την επίτευξη αρνητικού ιικού φορτίου μεταξύ των ατόμων που λαμβάνουν θεραπεία, με ποσοστό –σύμφωνα με την έκθεση– λίγο πάνω από 30%. Αντίθετα, τον στόχο του 95% έχουν επιτύχει Σλοβενία, Δανία, Κροατία, Βέλγιο, Τσεχία, Σουηδία, Κύπρος, Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία και Ιρλανδία.
«Οι στόχοι που έχουν τεθεί είναι πλέον υψηλοί και ορθώς, καθώς αυτή τη στιγμή με τις θεραπευτικές δυνατότητες που έχουμε μπορούμε να ελέγξουμε την επιδημία».
«Οι στόχοι που έχουν τεθεί είναι πλέον υψηλοί και ορθώς, καθώς αυτή τη στιγμή με τις θεραπευτικές δυνατότητες που έχουμε μπορούμε να ελέγξουμε την επιδημία», σχολιάζει στην «Κ» ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS, Χαράλαμπος Γώγος. Και συνεχίζει: «Οσον αφορά τη χώρα μας και τους δείκτες που αναφέρονται στην έκθεση, στο κομμάτι της διάγνωσης δεν είμαστε πολύ άσχημα. Απλώς είμαστε πάνω από το 5% της διαφοράς με τον στόχο, γεγονός που παρασύρει και τον δεύτερο στόχο της χορήγησης της αντιρετροϊκής αγωγής.
Εκεί που υπάρχει σημαντικό θέμα είναι στον δείκτη του αρνητικού ιικού φορτίου. Αυτός ο δείκτης για τη χώρα μας είναι μάλλον παραπλανητικός. Γιατί στην Ελλάδα έχουμε κάποιες κατηγορίες ασθενών, όπως οι μετανάστες ή οι χρήστες ενέσιμων ναρκωτικών, οι οποίοι αφενός δεν έχουν πολύ καλή συμμόρφωση στη θεραπεία και δεν μπορούμε εύκολα να τους βάλουμε στη φροντίδα υγείας και αφετέρου δεν υποβάλλονται σε εξετάσεις για το ιικό φορτίο. Αντίθετα, εάν δείτε τον δείκτη του αρνητικού ιικού φορτίου, σε σχέση με τους οροθετικούς υπό θεραπεία για τους οποίους έχει σταλεί ιικό φορτίο για μέτρηση, τότε αυτό το ποσοστό φτάνει το 60%-70%».
Ενημέρωση
Οπως τονίζει ο κ. Γώγος, «ένας βασικός στόχος είναι το να μετράμε. Να αυξήσουμε τις διαγνώσεις με το τέστινγκ, να έχουμε περισσότερα και ευκολότερα τεστ, να μπουν και διαδικασίες του self τέστινγκ και στην HIV λοίμωξη, όπως γίνεται σε αρκετές χώρες της Ευρώπης. Επίσης θα πρέπει να εστιάσουμε και στην ενημέρωση στον γενικό πληθυσμό. Εχουμε μπεί σαν Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS σε μια διαδικασία με συζητήσεις με το υπουργείο Παιδείας, ώστε πιστοποιημένοι εκπαιδευτές να ενημερώνουν τους μαθητές του λυκείου για τη νόσο και για το πότε πρέπει να κάνουν τεστ. Και θα πρέπει να οργανώσουμε και να στελεχώσουμε τις μονάδες λοιμώξεων στη χώρα μας, το προσωπικό των οποίων εξαντλήθηκε πολύ κατά την πανδημία. Γι’ αυτό γίνεται μια προσπάθεια μέσα από ένα πρόγραμμα που λέγεται “Εστία” και είμαστε σε επαφή με το υπουργείο Υγείας για να μπορέσουμε να έχουμε χρηματοδότηση».
Στην έκθεση γίνεται αναφορά και για τη χορήγηση της PrEP, δηλαδή της προφύλαξης με φαρμακευτική αγωγή πριν από την έκθεση, παρέμβαση στην οποία, πλην της Γαλλίας, όλες οι χώρες δεν έχουν προχωρήσει με τον ρυθμό που θα έπρεπε. «Στην Ελλάδα έχει θεσμοθετηθεί και μένει να γίνει το εφαρμοστικό πλαίσιο για να προχωρήσει στην πράξη. Είναι θέμα πολύ λίγου χρόνου για να γίνει αυτό», σημειώνει ο κ. Γώγος.
Ενας ενδιάμεσος στόχος που έχει τεθεί από τα Ηνωμένα Εθνη για την αντιμετώπιση του AIDS είναι η μείωση κατά 75% των νέων μολύνσεων και των θανάτων έως το 2025, συγκριτικά με το 2010. Οπως αναφέρεται στην έκθεση του ECDC, το 2022 αναφέρθηκαν στις χώρες της Ε.Ε. περίπου 18.000 νέες μολύνσεις από τον HIV και 3.500 θάνατοι από AIDS. Οι αριθμοί αυτοί είναι μειωμένοι κατά 34% και 27% αντίστοιχα, σε σχέση με τις νέες διαγνώσεις το 2010.