Η πολύωρη χειρωνακτική εργασία υπό τον ήλιο μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία μας. Γεωργοί, κτηνοτρόφοι, ψαράδες, οικοδόμοι, άνθρωποι που εργάζονται σε εξωτερικό χώρο σε μια χώρα με ηλιοφάνεια σχεδόν όλο τον χρόνο, είναι ευάλωτοι στην ανάπτυξη κάποιου τύπου καρκίνου του δέρματος. Εχοντας αυτά τα δεδομένα υπόψη της η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη προανήγγειλε, μεταξύ άλλων προγραμμάτων πρόληψης υγείας, την έναρξη ενός προγράμματος αποκλειστικά για τον καρκίνο του δέρματος, που θα εστιάζει στους κατοίκους της περιφέρειας οι οποίοι εκτίθενται στην ηλιοφάνεια λόγω επαγγέλματος. Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας η συχνότητα εμφάνισης μελανώματος, της πιο σοβαρής μορφής καρκίνου του δέρματος, είναι επτά περιστατικά ανά 100.000 άνδρες και οκτώ ανά 100.000 γυναίκες, δηλαδή περί τα 1.300 περιστατικά τον χρόνο.
«Μελέτη που εκπονήσαμε ως κλινική σε δείγμα πληθυσμού από τη βόρεια Ελλάδα ανέδειξε ότι οι παραπάνω κατηγορίες επαγγελματιών εμφανίζουν πιο συχνά καρκίνο του δέρματος και ενδεχομένως πιο επιθετικής μορφής», εξηγεί στην «Κ» η δρ Ελισάβετ Λαζαρίδου, καθηγήτρια Δερματολογίας – Αφροδισιολογίας στο ΑΠΘ, Β΄ Δερματολογική Κλινική στο «Παπαγεωργίου» και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Δερματοσκόπησης, χαιρετίζοντας την πρωτοβουλία του υπουργείου. «Μια ανάλογη προσπάθεια σε ορισμένα κρατίδια της Γερμανίας είχε εξαιρετικά αποτελέσματα», λέει με έμφαση. «Κλήθηκαν οι πολίτες σε screening, όσα μελανώματα βρέθηκαν ήταν σε πρώιμο στάδιο και όλοι οι υπόλοιποι έλαβαν οδηγίες από τους επαγγελματίες υγείας».
Επισημαίνεται ότι η πιο συνήθης μορφή καρκίνου του δέρματος είναι το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, εν συνεχεία το ακανθοκυτταρικό και τέλος το μελάνωμα, που είναι και το πιο επικίνδυνο. Στο εξειδικευμένο ιατρείο για τον καρκίνο του δέρματος του νοσοκομείου «Παπαγεωργίου» στη Θεσσαλονίκη συρρέει μεγάλος αριθμός ατόμων που έχει εργαστεί στην ύπαιθρο. «Εξετάζουμε πολλούς ανθρώπους, κυρίως άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας, στους οποίους εντοπίζουμε καρκινοποίηση πεδίου λόγω της χρόνιας έκθεσης», περιγράφει η ίδια. «Οι άνθρωποι αυτοί θα παρουσιάσουν καρκινικές βλάβες, έχουμε όμως θεραπείες (κρέμες ή φωτοδυναμική θεραπεία) για την αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων».
Ωστόσο, εκτιμά ότι «ως χώρα πάμε καλά· είμαστε πλέον στην ευχάριστη θέση να κάνουμε πολύ συχνά διάγνωση μελανώματος σε πρώιμο στάδιο και να βλέπουμε κόσμο που έρχεται προληπτικά για έλεγχο». Σ’ αυτό το επίπεδο ευαισθητοποίησης έχουν συμβάλει οι ενημερωτικές δράσεις που υλοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια. «Είναι ενδεικτικό ότι στην Ελλάδα, με πρωτοβουλία της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας, είχαμε καθιερώσει μια ολόκληρη εβδομάδα δωρεάν εξέτασης με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Μελανώματος», υπενθυμίζει η δρ Λαζαρίδου.
«Πέρυσι ήταν η πρώτη χρονιά που πραγματοποιήθηκε στην πόλη μας καμπάνια ευαισθητοποίησης με παροχή δωρεάν εξέτασης», σημειώνει από την πλευρά της στην «Κ» η Αμαλία Χριστοπούλου, δερματολόγος στη Λαμία (σ.σ. παλαιότερα παρείχαν οι ιδιώτες δωρεάν επισκέψεις με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα). Η ίδια και ένας ακόμη συνάδελφός της εξέτασαν πλήθος κόσμου. «Εντοπίσαμε τρεις ασθενείς με μελάνωμα και άπειρες περιπτώσεις με άλλες μορφές καρκίνου του δέρματος», θυμάται η κ. Χριστοπούλου, η οποία εκτιμά ότι ο κόσμος ανταποκρίνεται σε αντίστοιχες πρωτοβουλίες. «Εχω πολλούς ασθενείς που εργάζονται στην ύπαιθρο και εκτίθενται πράγματι περισσότερο από τον μέσο όρο στον ήλιο, τους ενθαρρύνω να προμηθεύονται αντηλιακά ρούχα και καπέλα, που πλέον κυκλοφορούν στην αγορά, ενώ τους συστήνω φαρμακευτικές, αντηλιακές κρέμες με δείκτη προστασίας ακόμη και 100», εξηγεί η ίδια. Ως προς τη νοοτροπία, «παρατηρώ διαφορά στα ατομικά μέτρα πρόληψης ανάλογα με την ηλικία του ανθρώπου που έχω απέναντί μου».
Η δρ Λαζαρίδου συμβουλεύει όσους εκτίθενται στον ήλιο, να προστατεύουν τον αυχένα τους, καθώς κινδυνεύει από φωτογήρανση και φωτοκαρκινογένεση. «Οι Αυστραλοί έχουν καπέλα φτιαγμένα για τον σκοπό αυτό», σημειώνει.
Πιο αυστηρές οδηγίες
Οι οδηγίες, τις οποίες πλέον μεγάλο μέρος του πληθυσμού φαίνεται να έχει εμπεδώσει, γίνονται πιο αυστηρές λόγω της κλιματικής αλλαγής. «Εχουμε πλέον έντονη ηλιοφάνεια και τον χειμώνα, στη διάρκεια του οποίου πρέπει να προστατεύουμε το δέρμα μας, όπως και το καλοκαίρι, να χρησιμοποιούμε αντηλιακό για όλα τα σημεία του σώματος που δεν είναι καλυμμένα» σχολιάζει η δρ Λαζαρίδου. «Στους άνδρες που είναι φαλακροί κάνω ειδική έκκληση», υπογραμμίζει, «να φορούν αντηλιακό ή καπέλο, που τους είναι πιο προσφιλές, γιατί αναπτύσσουν πολύ συχνά ακτινικές υπερκερατώσεις, που είναι πρόδρομο στάδιο του ακανθοκυτταρικού τύπου καρκίνου».
Εισαγωγές ακριβών φαρμάκων
Τις βάσεις για τον αυστηρότερο έλεγχο της εισαγωγής ακριβών φαρμάκων φαίνεται να θέλει να θέσει το υπουργείο Υγείας με σχετική τροπολογία, που έρχεται λίγα μόνον 24ωρα μετά τις δημόσιες τοποθετήσεις του υπουργού Αδωνι Γεωργιάδη σχετικά με τις υπέρογκες δαπάνες του ΙΦΕΤ (Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Ερευνας και Τεχνολογίας), το οποίο είναι καθ’ ύλην αρμόδιο για την εισαγωγή σκευασμάτων που δεν έχουν άδεια κυκλοφορίας στην Ελλάδα. Εχει προηγηθεί η υπόθεση εισαγωγής του φαρμάκου Relyvrio, που εκτιμάται ότι κόστισε στη χώρα πέρυσι 15 εκατ. ευρώ. Προτείνεται, λοιπόν, η σύσταση μιας μη αμειβόμενης επιτροπής ελέγχου, που θα αποτελείται από ειδικευμένους γιατρούς, φαρμακοποιούς και οικονομολόγους υγείας και θα γνωμοδοτεί σχετικά με τα ατομικά αιτήματα για φάρμακα που εισάγονται πρώτη φορά στη χώρα βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων. Οι γνωμοδοτήσεις τους, ωστόσο, δεν θα είναι δεσμευτικές, καθώς όπως αναφέρεται, «ο υπουργός Υγείας μπορεί να αποφασίζει διαφορετικά από τη γνώμη της επιτροπής ελέγχου».