Τα περιστατικά κλοπών και η αύξηση του κινδύνου σε περιοχές του κέντρου λόγω της παρουσίας πλήθους τοξικοεξαρτημένων ανθρώπων και αστέγων (συχνά οι δύο ιδιότητες συνυπάρχουν) είναι μια κατάσταση γνωστή στους παροικούντες τα στενά πέριξ της Ομόνοιας και όχι μόνο.
Το επιτελείο του δημάρχου Αθηναίων Χάρη Δούκα έχει πλήρη γνώση της κατάστασης. Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, αφού στο γραφείο του φθάνουν καθημερινά επιστολές διαμαρτυρίας από κατοίκους και καταστηματάρχες. Ο Γρηγόρης Βαλλιανάτος, ειδικός σύμβουλος του δημάρχου για πολιτικές κοινωνικών θεμάτων, τονίζει ότι υπάρχει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αντιμετώπισης της κατάστασης το οποίο θα εφαρμοστεί με πυξίδα επιτυχημένα προγράμματα άλλων πόλεων. «Υπάρχουν πόλεις που έχουν καταφέρει να λύσουν το πρόβλημα. Μπορούμε να κάνουμε αυτά που έκαναν», λέει. Καθώς η τουριστική περίοδος ξεκινάει και στο κέντρο έχουν δημιουργηθεί νέα ξενοδοχεία και χώροι εστίασης που συγκεντρώνουν πολύ περισσότερους επισκέπτες απ’ ό,τι στο παρελθόν, οι αντιδράσεις και τα προβλήματα πυκνώνουν. Αρκετοί είναι εκείνοι που αναφέρουν ότι ο αριθμός των ανθρώπων που βρίσκονται στον δρόμο έχει αυξηθεί. Πηγές του Δήμου Αθηναίων, ωστόσο, αντιτείνουν ότι όσο ανοίγει ο καιρός και αυξάνεται ο τουρισμός, τόσο οι άνθρωποι που βρίσκονται στον δρόμο γίνονται περισσότερο ορατοί.
Η Ιωάννα Γεννηματά, πρόεδρος Δ.Σ. του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων, όπου εντάσσονται και οι δομές φιλοξενίας αστέγων, αναφέρει ότι τον τελευταίο μήνα έχουν έρθει για φιλοξενία επιπλέον 30 άνθρωποι. Ωστόσο εξηγεί ότι πολλοί από όσους βρίσκονται στον δρόμο «δεν θέλουν να βρουν κάποιο καταφύγιο». Επίσης, «αρκετοί έχουν προβλήματα υγείας ή ψυχιατρικά προβλήματα που τα δικά μας κέντρα δεν έχουν το προσωπικό για να τα αντιμετωπίσουν». Επιπλέον, μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων, κυρίως μετανάστες, δεν πληρούν τα κριτήρια για να φιλοξενηθούν στις δομές αφού δεν έχουν κανένα ταυτοποιητικό έγγραφο. «Πρέπει να πούμε ότι οι άνθρωποι αυτοί συχνά μετακινούνται. Υπάρχουν μέρες που για τον ίδιο άνθρωπο λαμβάνουμε 15 μηνύματα από πολίτες στο “1595”».
Εντονο και χρόνιο είναι και το πρόβλημα των τοξικοεξαρτημένων ανθρώπων που συγκεντρώνονται σε σημεία όπου μπορούν να αγοράσουν τη δόση τους ή να κάνουν χρήση. «Συμφωνώ ότι στο κέντρο της Αθήνας υπάρχει πρόβλημα με τη χρήση ναρκωτικών. Αλλά δεν είναι μόνο αρμοδιότητα του δήμου να το αντιμετωπίσει. Χρειάζεται ένταση της προσπάθειας από όλους τους φορείς», τονίζει η Μαρία Στρατηγάκη, αντιδήμαρχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Ισότητας.
Πηγές της προηγούμενης δημοτικής αρχής επισημαίνουν ότι δυστυχώς το πρόβλημα δεν λύνεται με «καλές προθέσεις». Ο τέως δήμαρχος Κώστας Μπακογιάννης είχε υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με την ΕΛ.ΑΣ. για θέματα αστυνόμευσης. «Η παρουσία της αστυνομίας παίζει ρόλο για την καταπολέμηση της μικροπαραβατικότητας αλλά και της παρουσίας ή όχι χρηστών σε σημεία της πόλης», εξηγούν.
«Η δημοτική αστυνομία συνεργάζεται με την ΕΛ.ΑΣ.» αντιτείνει η κ. Στρατηγάκη. Ομως προσθέτει ότι «δεν πιστεύουμε ότι με την αστυνομία μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημα. Χρειάζεται ολοκληρωμένη παρέμβαση». Ο Γρηγόρης Βαλλιανάτος επισημαίνει ότι σε δημοσιευμένες έρευνες αναφέρεται ότι «η Αθήνα είναι από τις μεγάλες πόλεις όπου οι άστεγοι, οι χρήστες και οι οροθετικοί πεθαίνουν στον δρόμο σε ποσοστά μεγαλύτερα από αντίστοιχες πόλεις της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ωκεανίας».
Σε σχέση με την αντιμετώπιση του προβλήματος της χρήσης ναρκωτικών σημειώνει ότι έχει συγκροτηθεί μια ομάδα ανθρώπων με εμπειρία μέσα από ΜΚΟ οι οποίες είναι σοβαρές και υπεύθυνες και ασχολούνται με τα θέματα των εξαρτήσεων εδώ και δεκαετίες. «Θα εφαρμόσουμε αυτά που έχουν πετύχει σε άλλες χώρες και θα είμαστε απολύτως διαφανείς και ανοιχτοί στο τι πέτυχαν, πώς το πέτυχαν, τι κόστισε και πόσος χρόνος χρειάστηκε», τονίζει. «Ομως ο Δήμος Αθηναίων δεν μπορεί να το κάνει μόνος του. Χρειάζεται η συνεργασία της Αστυνομίας, του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, του υπουργείου Μετανάστευσης, του υπουργείου Δικαιοσύνης, του υπουργείου Υγείας». Ολοι παραδέχονται ότι τα σχέδια αυτά θα αποδώσουν (αν και εφόσον) σε βάθος χρόνου.
Μέχρι τότε; Τι θα γίνει; «Το πού γίνεται η χρήση είναι μια συνεννόηση μεταξύ πάρα πολλών φορέων, επίσημα και ανεπίσημα. Το πού είναι η πιάτσα κάθε φορά είναι κατευθυνόμενο, ορίζεται από την “αγορά” αλλά και από την ανοχή. Θα μελετήσουμε πού είναι πιο εύκολο και πού πιο δύσκολο να γίνεται αυτού του είδους η όχληση», εξηγεί ο κ. Βαλλιανάτος. «Αυτό βέβαια είναι μια αντιμετώπιση για σήμερα και αύριο. Μεθαύριο όμως θα πρέπει να υπάρχουν περισσότερα κέντρα ημέρας, περισσότερες κινητές μονάδες και χώροι εποπτευόμενης χρήσης και πολλά ακόμη. Γιατί οι χρήστες υπάρχουν και κάπου πρέπει να κάνουν χρήση».