Διευκρινιστική εγκύκλιο για την απόδοση και τη λειτουργία του ΑΜΚΑ, με αφορμή την έναρξη λειτουργίας του νέου συστήματος απόδοσης από την 1η Απριλίου, υπέγραψε ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Πάνος Τσακλόγλου.
Ειδικότερα, ο ΑΜΚΑ, μετά την έκδοσή του, σημαίνεται ως (α) ενεργός, (β) ανενεργός, ή (γ) αδρανοποιημένος, ανάλογα με την πραγματική κατάσταση του κατόχου του, η οποία θα διαπιστώνεται, κατόπιν ελέγχων, που πραγματοποιεί η ΗΔΙΚΑ, βάσει των στοιχείων, που αντλεί το Μητρώο ΑΜΚΑ-ΕΜΑΕΣ, μέσω διαλειτουργικότητας.
Υπενθυμίζεται ότι ο Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης είναι απαραίτητος σε συναλλαγές με τον e-ΕΦΚΑ και τα υπόλοιπα ασφαλιστικά ταμεία, καθώς και για τη διεκπεραίωση μιας σειράς συναλλαγών με το δημόσιο, ενώ είναι επίσης αναγκαίος για την απόκτηση ασφαλιστικής ικανότητας, την πρόσβαση στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση και την παροχή ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης.
Σύμφωνα με το νέο νομοθετικό πλαίσιο, ο ΑΜΚΑ εκδίδεται αρχικά ανενεργός για τις κατηγορίες δικαιούχων που διαμένουν νομίμως στη χώρα και έχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Ο ΑΜΚΑ ενεργοποιείται, εάν ο κάτοχος προσκομίσει τα απαραίτητα επιπλέον δικαιολογητικά που αποδεικνύουν την πραγματική κατοικία του στη χώρα.
Ο ΑΜΚΑ απενεργοποιείται από την ΗΔΙΚΑ, βάσει των στοιχείων που διατηρεί το ΑΜΚΑ-ΕΜΑΕΣ, εάν σταματήσουν να πληρούνται οι προϋποθέσεις νομιμότητας παραμονής ή πραγματικής κατοικίας στη χώρα. Εάν ο ΑΜΚΑ απενεργοποιηθεί για οποιονδήποτε λόγο, τότε για την εκ νέου ενεργοποίησή του απαιτείται η προσκόμιση εκ νέου δικαιολογητικών.
Σε περίπτωση απενεργοποίησης, υπάρχει δυνατότητα προσωρινής εκ νέου ενεργοποίησης για έναν μήνα. Τέλος, ο ΑΜΚΑ αδρανοποιείται οριστικά με τον θάνατο του κατόχου του.
Δικαιούχοι και εξαιρέσεις
Δικαιούχοι ανενεργού ΑΜΚΑ είναι πρόσωπα που διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα και έχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας, ανεξαρτήτως ιθαγένειας.
Δικαιούχοι ενεργού ΑΜΚΑ είναι όσοι από τους ανωτέρω αποδεικνύουν επιπλέον τη φορολογική κατοικία τους στη χώρα ή την εν γένει διαμονή τους στη χώρα (π.χ. μίσθωση, σπουδές, εργασία κ.λπ.).
Ο ανενεργός ΑΜΚΑ χρησιμοποιείται από όλα τα πληροφοριακά συστήματα και επιτρέπει την ασφάλιση, την καταβολή εισφορών, την ηλεκτρονική συνταγογράφηση φαρμάκων κ.λπ. Ωστόσο, η υγειονομική κάλυψη ανασφάλιστων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων με βάση τις διατάξεις του άρθρου 33 του ν.4368/2016 παρέχεται μόνο σε κατόχους ενεργού ΑΜΚΑ, δηλαδή σε πρόσωπα που αποδεικνύουν, τόσο τη νομιμότητα παραμονής, όσο και την πραγματική διαμονή τους στη χώρα.
Οπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, ο ΑΜΚΑ απενεργοποιείται, εφόσον δεν πληρούται οποιοδήποτε από τα κάτωθι κριτήρια:
α) της νόμιμης παραμονής ή
β) της πρόσβασης στην αγορά εργασίας ή
γ) της πραγματικής κατοικίας στη χώρα, εκτός των ανηλίκων δικαιούχων ή
δ) εφόσον απενεργοποιηθεί ο ΑΜΚΑ του άμεσα ασφαλισμένου, σε περίπτωση έμμεσα ασφαλισμένων ενηλίκων ή ανηλίκων.
Σε περίπτωση απενεργοποίησης, οι κάτοχοι έχουν τη δυνατότητα άπαξ ενεργοποίησής του προσωρινά για 30 ημέρες, με αίτησή τους σε οποιοδήποτε κατάστημα του e-ΕΦΚΑ ή ΚΕΠ, έχοντας μαζί τα απαραίτητα δικαιολογητικά.
Κατ’ εξαίρεση, ο ΑΜΚΑ δεν απενεργοποιείται:
α) σε ασυνόδευτους ή χωρισμένους ανήλικους με άδεια διαμονής δικαιούχου διεθνούς προστασίας ή άδεια διαμονής άλλου τύπου, σε ανηλίκους που διαβιούν σε Μονάδες Παιδικής Προστασίας ή σε δομές φιλοξενίας του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, σε ανηλίκους οι οποίοι έχουν τοποθετηθεί σε ανάδοχη ή υποψήφια θετή οικογένεια, καθώς και σε ανηλίκους που έχουν τοποθετηθεί στο Ιδρυμα Αγωγής Ανηλίκων Αρρένων Βόλου
β) στους συνταξιούχους ελληνικών φορέων κοινωνικής ασφάλισης για το διάστημα που καταβάλλεται σύνταξη
γ) σε Ελληνες υπηκόους ή ομογενείς που έχουν υπαχθεί προαιρετικά στην ασφάλιση υγείας του e-ΕΦΚΑ.