«Δεν υπάρχει συναίσθημα που να συγκρίνεται με το να βλέπεις έναν άνθρωπο να επιστρέφει στη ζωή· πολύ περισσότερο δε, όταν πρόκειται για ένα παιδί». Ο κ. Τάσος Αναγνώστου, διασώστης του ΕΚΑΒ, μιλάει από καρδιάς για τις συγκινήσεις και τα ρίσκα του επαγγέλματος ενώπιον 19 υποψηφίων νταντάδων. Είναι νωρίς το πρωί και βρισκόμαστε στην κεντρική υπηρεσία του ΕΚΑΒ μαζί με γυναίκες όλων των ηλικιών, που έχουν κάνει αίτηση να ενταχθούν στο μητρώο των «νταντάδων της γειτονιάς». «Σταματάμε την προσπάθεια μόνο αν το παιδί δείξει σημάδια ζωής, αν έρθουν επαγγελματίες διασώστες ή αν κουραστούμε», απαντά στο ερώτημα του κοινού, «το διακύβευμα ωστόσο είναι τέτοιο, που έχει διαπιστωθεί ότι βρίσκουμε δυνάμεις που αγνοούσαμε ότι είχαμε».
Πρακτική εξάσκηση
Σε λίγο θα ξεκινήσει η πρακτική εξάσκηση των συμμετεχόντων στην ΚΑΡΠΑ (καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση) με τη βοήθεια μιας κούκλας. Εχει προηγηθεί η μελέτη υλικού και η διαδικτυακή εξέταση σχετικά με τη διαχείριση πνιγμονής σε βρέφος και παιδί, την ΚΑΡΠΑ και τη χρήση αυτόματου απιδινωτή, την αντιμετώπιση παθολογικών περιστατικών, όπως η περιποίηση τραύματος. «Με βοήθησε η θεωρία», λέει στην «Κ» η κ. Αγγελική Χατζηγεωργίου, που παρακολουθεί κρατώντας αναλυτικές σημειώσεις. «Προσέχω καθημερινά τα δύο μου εγγόνια, 4 ετών και 9 μηνών, και ομολογώ ότι έχω μεγάλη αγωνία με τα θέματα ασφάλειας», λέει η ίδια και προσθέτει ότι «προφανώς έχω μεγαλώσει τα δικά μου παιδιά, ωστόσο, τώρα είναι διαφορετικά: είμαι μεγαλύτερη και συνεπώς τα αντανακλαστικά μου έχουν μειωθεί, ενώ νιώθω ως γιαγιά μεγαλύτερη ευθύνη απέναντι στους γονείς τους».
Ετσι, όταν ανακοινώθηκε το πρόγραμμα από το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, που αφορά την πιστοποίηση φροντιστών ώστε να αναλαμβάνουν επί πληρωμή βρέφη και παιδιά προσχολικής ηλικίας έως 2,5 ετών, η κόρη της την ενθάρρυνε να δηλώσει συμμετοχή.
Πολλές γιαγιάδες
Η κ. Χατζηγεωργίου όμως δεν είναι η μοναδική γιαγιά στην αίθουσα. Πάνω από τις μισές είναι γιαγιάδες. Ως εκ τούτου, οι απορίες που θέτουν στους εισηγητές του σεμιναρίου απορρέουν από την καθημερινή τους τριβή με βρέφη και παιδιά. «Εχω άγχος για τις εξετάσεις», ομολογεί από την πλευρά της η νεότερη υποψήφια «νταντά», μόλις 21 ετών, κ. Τόνια Οικονομίδου. «Εχω τελειώσει το τμήμα βρεφονηπιοκόμων στη Σιβιτανίδειο, έχω κάνει πρακτική σε παιδικό σταθμό, κρατάω ένα παιδί προσχολικής ηλικίας» –όπως αναφέρει το βιογραφικό της– «θέλω όμως να διαθέτω όλα τα εφόδια, ώστε αν υπάρξει κίνδυνος, να μπορώ να αντιδράσω αποτελεσματικά». Στο σύντομο «πέρασμα» της Τόνιας από παιδικό σταθμό έγινε μάρτυρας ενός χαμηλής επικινδυνότητας συμβάντος, όταν ένα παιδί «μπούκωσε» πολύ φαγητό, κάτι που αστραπιαία αντιμετώπισε μια έμπειρη παιδαγωγός. Οπως σημειώνει ο εκπαιδευτής κ. Αναγνώστου, η πνιγμονή βρέφους ή παιδιού είναι αρκετά συνήθης. «Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης είναι η πρόληψη – το φαγητό θα πρέπει να είναι κομμένο σε πολύ μικρά κομμάτια και τα παιχνίδια σε πολύ μεγάλα», τονίζει, προτού δείξει τις σωστές κινήσεις για την απελευθέρωση του αεραγωγού.
«Στην Ελλάδα μέχρι και σήμερα δεν θεωρείται προαπαιτούμενο να έχουν παρακολουθήσει σεμινάριο πρώτων βοηθειών όσοι εργάζονται με παιδιά», επισημαίνει στην «Κ» η κ. Βασιλική Δημητροπούλου, γιατρός αναισθησιολόγος, διευθύντρια Σχολών του ΕΚΑΒ και συντονίστρια όλων των εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Ως εκ τούτου το ΕΚΑΒ δέχεται κάθε χρόνο πάνω από 5.000 αιτήματα για εκπαιδεύσεις, τα οποία ως επί το πλείστον αναλαμβάνουν εθελοντικά οι διασώστες του. Το νέο πρόγραμμα του υπουργείου αποτελεί την πρώτη οργανωμένη προσπάθεια, καθώς περιλαμβάνει μεταξύ των απαιτούμενων πιστοποιητικών για την ένταξη στο μητρώο (γνωματεύσεις γιατρών δημοσίων νοσοκομείων, απολυτήριο λυκείου ή πιστοποιητικό γλωσσομάθειας κ.ά.) και την επιτυχία στις εξετάσεις του ΕΚΑΒ. «Εκπαιδεύουμε εν δυνάμει νταντάδες από τον Σεπτέμβριο του 2022», διευκρινίζει η ίδια.
Εως σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί εκπαιδεύσεις σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Κοζάνη, Πάτρα, Λάρισα, Ναύπλιο, Καβάλα, Τρίπολη, Ηράκλειο και Αλεξανδρούπολη. Μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2024 έχουν δοθεί 229 πιστοποιητικά από το ΕΚΑΒ. «Οι συμμετέχουσες μας αναφέρουν συχνά ότι έχουν γνώσεις πρώτων βοηθειών, ωστόσο, όχι επικαιροποιημένες», σχολιάζει η κ. Δημητροπούλου. Παρά το ενδιαφέρον να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους, κάποιες υποψήφιες νταντάδες έχουν «κοπεί». «Μία συμμετέχουσα, γιαγιά η ίδια, λιποθύμησε τρεις φορές στη διάρκεια του μαθήματος, μόνο και μόνο επειδή πλησίαζε το ομοίωμα ενός παιδιού», περιγράφει η κ. Δημητροπούλου, «κρίναμε ότι δεν θα έπρεπε να πιστοποιηθεί». Παρά τη στερεοτυπική εικόνα που έχουμε, στην πρόσκληση του υπουργείου έχουν ανταποκριθεί και ορισμένοι άνδρες. «Είναι λιγότεροι αριθμητικά μεν, υπερέχουν όμως στη… γονιδιακή ψυχραιμία», καταλήγει η κ. Δημητροπούλου.