Εκατοντάδες αστυνομικοί από υπηρεσίες της περιφέρειας έχουν αποσπαστεί τις τελευταίες εβδομάδες σε Αττική και Θεσσαλονίκη, σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί η εμφανής αστυνόμευση στα δύο μεγαλύτερα αστικά κέντρα της χώρας.
Η απόφαση για τη μετακίνηση περισσοτέρων των 700 αστυνομικών ελήφθη στις αρχές του έτους από την ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ., με στόχο να τονωθεί το αίσθημα ασφαλείας των πολιτών και να ανατραπεί η εντύπωση που είχε δημιουργηθεί σε μερίδα της κοινής γνώμης περί κυβερνητικού ελλείμματος στα θέματα δημόσιας τάξης. Οι σχετικές διαταγές (τέθηκαν υπόψη της «Κ») είχαν τη μορφή του «κατεπείγοντος» και αφορούσαν μετακινήσεις αστυνομικών από την περιφέρεια «στη Διεύθυνση Ασφάλειας Αττικής, προς στελέχωση Ομάδων Πρόληψης και Καταστολής Εγκλήματος, λόγω αυξημένων υπηρεσιακών αναγκών».
Οι αποσπάσεις έχουν διάρκεια δύο μηνών με δυνατότητα ανανέωσης για ακόμη έναν ή και δύο μήνες, με τους αστυνομικούς από την Aρτα, τα Γρεβενά, την Ευρυτανία, την Καρδίτσα και αλλού να συγκροτούν διμοιρίες ΟΠΚΕ και να εκτελούν περιπολίες σε περιοχές της Δυτικής Αττικής αλλά και όχι μόνο, με υψηλά ποσοστά εγκληματικότητας. Στην πρωτεύουσα, ο αριθμός των μονάδων ΟΠΚΕ αυξήθηκε από 30 σε 74, ενώ αντίστοιχη είναι η αύξηση των ομάδων και στη Θεσσαλονίκη. Μόλις την Τρίτη μάλιστα, το αρχηγείο εξέδωσε νέα διαταγή για την ενίσχυση με προσωπικό από την περιφέρεια αυτή τη φορά όχι των ΟΠΚΕ αλλά της Διεύθυνσης Μεταγωγών Δικαστηρίων Αττικής.
Οι συγκεκριμένες αποφάσεις, πάντως, προκαλούν αντιδράσεις στο εσωτερικό της ΕΛ.ΑΣ. και ταυτόχρονα φέρνουν στο φως ένα χρονίζον πρόβλημα στη λειτουργία του σώματος, αυτό της διαχείρισης του ανθρωπίνου δυναμικού και πιο συγκεκριμένα της διαδικασίας μεταθέσεων. Οι κατά γενική ομολογία δικαιολογημένες αντιδράσεις έχουν την αφετηρία τους στα ιδιαίτερα μεγάλα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται ως αποζημίωση στους αποσπασμένους αστυνομικούς. Η μηνιαία αποζημίωσή τους υπολογίζεται σε 4.200 ευρώ, δίχως σ’ αυτά τα χρήματα να προσμετράται ο μισθός.
Καταγράφεται επομένως το παράδοξο στην Αττική να εκτελούν υπηρεσία δύο ομόβαθμοι αστυνομικοί από Ομάδες Πρόληψης Καταστολής Εγκληματικότητας, με τον έναν να αμείβεται με μισθό ύψους περίπου 1.000 ευρώ και τον άλλον να εισπράττει πάνω από 5.000 ευρώ τον μήνα. Ενδεικτικό του κλίματος είναι ότι στις μεταξύ τους κουβέντες, οι ένστολοι της Αττικής αποκαλούν υποτιμητικά τις νεοσυσταθείσες ομάδες με αστυνομικούς από την περιφέρεια ως «βλαχο-ΟΠΚΕ», όπως παλαιότερα βάφτιζαν «βλαχοδιμοιρίες» τις διμοιρίες των ΜΑΤ που συγκροτούνταν εκτάκτως από αστυνομικούς της περιφέρειας για την αντιμετώπιση μεγάλων κινητοποιήσεων στην πρωτεύουσα.
Στην Αττική, μπορεί δύο ομόβαθμοι να εκτελούν υπηρεσία σε Ομάδες Πρόληψης Καταστολής Εγκληματικότητας, με τον έναν να λαμβάνει μισθό 1.000 ευρώ και τον άλλον 5.000.
Πέρα από τις ανισορροπίες, ωστόσο, οι μαζικές, έκτακτες αποσπάσεις έχουν αναμφίβολα και μια σοβαρή οικονομική διάσταση. Ιδιαίτερα από τη στιγμή που η προηγούμενη ηγεσία του σώματος προχώρησε σε υπερδιπλασιασμό της προβλεπόμενης δαπάνης διαμονής (αφορά μίσθωση ξενοδοχείου) από τα 40 στα 100 ευρώ. Η αποζημίωση των 4.200 ευρώ αφορά την κάλυψη δαπανών διαμονής, διατροφής, καθώς επίσης και την εκτός έδρας αποζημίωση των ενστόλων. Κάποιες πληροφορίες, μάλιστα, αναφέρουν ότι έχει αναπτυχθεί μια «μαύρη αγορά» γύρω από το ζήτημα της διαμονής των αστυνομικών, με μια γυναίκα γνωστή ως «Μαρκέλλα» να εισπράττει χρήματα από τους ενστόλους προκειμένου να τους εξασφαλίζει –αντί αμοιβής– φθηνά δωμάτια για τη διαμονή τους.
Και στο παρελθόν η ΕΛ.ΑΣ. έχει καλύψει έκτακτες υπηρεσιακές ανάγκες μέσω αποσπάσεων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις μαζικές μετακινήσεις αστυνομικών στον Εβρο και στο Ανατολικό Αιγαίο για τη διαχείριση του μεταναστευτικού. Το 2023, η σχετική δαπάνη υπερέβη σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες τα 40 εκατ. ευρώ, ενώ φέτος το υπουργείο Δημόσιας Τάξης έχει ήδη ζητήσει ενίσχυση ύψους 10 εκατ. ευρώ προκειμένου να μπορέσει να καλύψει το κόστος των φετινών μαζικών αποσπάσεων.
Οι ασυμμετρίες
Τα παραπάνω, όμως, αναδεικνύουν και μια δυσλειτουργία της ΕΛ.ΑΣ., που αφορά τον μηχανισμό μεταθέσεων του προσωπικού. Το ισχύον σύστημα μοριοδότησης δίνει τη δυνατότητα στους αστυνομικούς, εφόσον συγκεντρώσουν απαραίτητο αριθμό μορίων, να επιστρέψουν στον τόπο καταγωγής τους, που στις περισσότερες περιπτώσεις βρίσκεται στην περιφέρεια. Ενώ λοιπόν οι μεγαλύτερες ανάγκες σε προσωπικό εντοπίζονται όπως είναι αναμενόμενο σε Αττική και δευτερευόντως στη Θεσσαλονίκη, υπάρχουν περιοχές όπως τα Γιάννενα στις οποίες οι υπηρετούντες αστυνομικοί είναι περισσότεροι από τις οργανικές θέσεις της Αστυνομικής Διεύθυνσης Ιωαννίνων. Αντίθετα, από τους 28.500 αστυνομικούς που υπηρετούν στην Αττική μόνο οι 16.500 ανήκουν στη δύναμη της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Αττικής (Αστυνομικά Τμήματα, Ασφάλεια Αττικής, Aμεση Δράση κ.ο.κ.) καθώς οι υπόλοιποι υπηρετούν σε αυτοτελείς υπηρεσίες (Αντιτρομοκρατική, Οικονομική Αστυνομία) και στο αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. Η κάλυψη των κενών θέσεων γίνεται με έκτακτες αποσπάσεις και έξοδα Δημοσίου.
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, 250 αστυνομικοί μετατίθενται αυτές τις ημέρες στην επαρχία, καθώς εξελέγησαν κοινοτικοί σύμβουλοι, 150 ένστολοι επιστρέφουν στον τόπο συμφερόντων τους για να παράσχουν βοήθεια σε συγγενικά τους πρόσωπα που με δικαστική απόφαση θεωρούνται ανήμπορα, ενώ υπάρχουν υπόνοιες ακόμη και για έκδοση εικονικών διαζυγίων ώστε αστυνομικοί να μετατεθούν στην περιφέρεια και να αναλάβουν την επιμέλεια των παιδιών τους. Με στόχο να αντιμετωπιστούν οι στρεβλώσεις, η ηγεσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη επεξεργάζεται μια σειρά από αλλαγές στην εσωτερική διαδικασία αξιολόγησης και εκπαίδευσης του προσωπικού, όπως επίσης συγχωνεύσεις και επικαιροποίηση του οργανογράμματος υπηρεσιών. Στόχος των παρεμβάσεων, που επιβλέπει ο ίδιος ο κ. Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, είναι η βελτίωση στη διαχείριση του ανθρωπίνου δυναμικού, η εξοικονόμηση πόρων και εντέλει η βελτίωση της αποτελεσματικότητας του σώματος στην αντιμετώπιση του εγκλήματος.