Γηρασμένα τα σχολικά κτίρια στην Αθήνα

Της Τάνιας Γεωργιοπούλου

Φθαρμένες οροφές, σπασμένα παραθυρόφυλλα, τουαλέτες που δεν λειτουργούν, πολλές αυθαιρεσίες που καθιστούν το κτίριο επικίνδυνο για χρήση, κρυφές παγίδες λόγω παλαιότητας, είναι μια περιγραφή της κατάστασης του κτιριακού αποθέματος των σχολικών μονάδων του Δήμου Αθηναίων, που περιγράφεται από πηγές εντός των υπηρεσιών του Δήμου ως «κακό χάλι».

Πολλά από τα κτίρια που χρησιμοποιούνται για τη στέγαση σχολικών μονάδων έχουν ξεπεράσει σε ηλικία την 50ετία, οπότε έχουν κτιστεί με τον προ του ’85 αντισεισμικό κανονισμό. Ωστόσο, ο περίφημος αντισεισμικός έλεγχος δεν έχει ακόμη ξεκινήσει, καθώς το ΤΕΕ που έχει αναλάβει το έργο βρίσκεται στο στάδιο αναζήτησης και ενημέρωσης των μηχανικών που θα εκτελέσουν τους ελέγχους. Ενδεικτικά, ενημερωτικό δελτίο του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) που δημοσιοποιήθηκε το 2022 και αφορά τις σχολικές μονάδες σε όλη τη χώρα, αναφέρει ότι το 61% των σχολικών κτιρίων κατασκευάστηκε πριν από τον αντισεισμικό κανονισμό του 1985, το 41% με τους κανονισμούς που ίσχυαν από το 1985 μέχρι το 2000, ενώ μόνο ένα 6% με τον Ελληνικό Αντισεισμικό Κανονισμό που ίσχυσε από το 2001 και μετά. Για ένα 2% των σχολικών κτιρίων η χρονολογία κατασκευής παραμένει άγνωστη.

Πάντως, σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο Παιδείας του Δήμου Αθηναίων Πάρη Χαρλαύτη, βρίσκεται σε εξέλιξη ο έλεγχος των μονάδων για την έκδοση ηλεκτρολογικών πιστοποιητικών (ΥΔΕ), καθώς και πιστοποιητικών πυρασφάλειας.

Παλαιά σπίτια, αποθήκες

Το πρόβλημα της σχολικής στέγης στον Δήμο Αθηναίων είναι μεγάλο και δυσεπίλυτο. Ο Δήμος Αθηναίων έχει 398 σχολικές μονάδες κάθε βαθμίδας, οι οποίες στεγάζονται σε περίπου 280 κτίρια. Ορισμένα από αυτά δεν πληρούν τις προδιαγραφές για να λειτουργούν ως σχολικές μονάδες, είναι παλαιά σπίτια ή αποθήκες που μετατράπηκαν σε σχολεία με πρόχειρες παρεμβάσεις και με τον καιρό η πρόχειρη λύση έγινε μόνιμη. Αρκετά επίσης είναι διατηρητέα και 12 σχολικά συγκροτήματα έχουν χαρακτηριστεί ή γειτνιάζουν με μνημεία πολιτισμού. «Οι παρεμβάσεις σε αυτά είναι δύσκολες, απαιτούνται πολλές άδειες, χρονοβόρες και κοστίζουν», τονίζει ο αντιδήμαρχος Υποδομών του Δήμου Αθηναίων Ανδρέας Γραμματικογιάννης. Τα πιο πολλά σχολικά κτίρια έχουν χτιστεί ανάμεσα ’60-’70 οπότε χρειάζονται πλέον εκτενείς και συχνά δομικές παρεμβάσεις, καθώς αθροιστικά οι φθορές είναι μεγάλες.

Η ανέγερση νέων εγκαταστάσεων σε πολλές γειτονιές είναι αναγκαία, ωστόσο είναι δύσκολο να βρεθούν ελεύθεροι χώροι μέσα στην πόλη.

Ο κ. Γραμματικογιάννης εξηγεί ότι η δεκαετία της οικονομικής κρίσης επιδείνωσε τα όποια προβλήματα υπήρχαν έτσι κι αλλιώς στα σχολικά κτίρια, δεδομένου ότι δεν διατίθονταν παρά μόνο τα απολύτως απαραίτητα κονδύλια, ενώ «και τα δύο χρόνια του κορωνοϊού που οι σχολικές μονάδες υπολειτουργούσαν, πολλά προβλήματα δεν αντιμετωπίστηκαν άμεσα».

Πολλές φορές προβλήματα δημιουργούνται από δολιοφθορές, όπως τις προηγούμενες ημέρες που σημειώθηκε διαρροή φυσικού αερίου γιατί κάποιος αφαίρεσε τη βαλβίδα ασφαλείας. Ο βαθμός δυσκολίας αυξάνεται δεδομένου ότι οι όποιες εργασίες θα πρέπει να γίνουν μέσα στους καλοκαιρινούς μήνες, όταν τα σχολεία δεν λειτουργούν.

Καταγραφή

Ο Δήμος Αθηναίων διά των υπηρεσιών του βρίσκεται στη διαδικασία καταγραφής και κατηγοριοποίησης των σχολικών κτιρίων ανάλογα με την παλαιότητά τους. Ηδη σε συνεργασία με τους διευθυντές των σχολείων έχουν πραγματοποιηθεί αυτοψίες σε 70 σχoλικά συγκροτήματα. Η ανέγερση νέων σχολικών κτιρίων σε πολλές γειτονιές είναι αναγκαία, ωστόσο είναι δύσκολο να βρεθούν ελεύθεροι χώροι μέσα στην πόλη δεδομένου ότι θα πρέπει να κτιστούν σε δημόσια έκταση του δήμου ή σε έκταση που θα απαλλοτριωθεί.

Διαβάζοντας τις προδιαγραφές λειτουργίας των σχολικών μονάδων που καθορίζονται από πολλά υπουργεία (Υγείας, Περιβάλλοντος, Προστασίας του Πολίτη, Παιδείας κ.ά.) αντιλαμβάνεται κανείς ότι τα περισσότερα από τα κτίρια που στεγάζουν σχολικές μονάδες, ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα, δεν πληρούν τις αναγκαίες προδιαγραφές. Καθώς οι δήμοι είναι υπεύθυνοι για τη συντήρηση ή την ανακατασκευή των κτιριακών εγκαταστάσεων, συχνά τα χρήματά τους δεν φτάνουν.

Πολλοί δήμοι αναζητούν κονδύλια για τη συντήρηση και τον εκσυγχρονισμό των σχολικών μονάδων μέσω διαφόρων προγραμμάτων, ωστόσο το κόστος είναι μεγάλο. Ενδεικτικά, ο Δήμος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, που διαθέτει 42 σχολικά κτίρια, εκτιμά ότι το κόστος συντήρησής τους ετησίως είναι 800.000-950.000 ευρώ.

Ζητήματα ασφαλείας και απουσία ελέγχου

Της Ιωάννας Φωτιάδη

Σχεδόν 100 γονείς μαθητών που φοιτούν στο 1ο Δημοτικό Σχολείο και στο 6ο Νηπιαγωγείο Χολαργού συγκεντρώθηκαν το Σάββατο 6 Απριλίου σε μια εντυπωσιακή ως προς τη συμμετοχή συνέλευση γονέων. Λίγες ημέρες νωρίτερα είχαν μάθει ότι στο κτίριο όπου καθημερινά βρίσκονται τα παιδιά τους δεν είχε γίνει πιστοποιημένος ηλεκτρολογικός έλεγχος για πάνω από 40 χρόνια. «Εδώ και 1,5 χρόνο ζητούσαμε εγγράφως από τον δήμο να μας ενημερώσει για τα πιστοποιητικά ασφαλείας του σχολικού κτιρίου, δηλαδή για το πιστοποιητικό πυρασφάλειας, τους τεχνικούς και τους αντισεισμικούς ελέγχους», επισημαίνει στην «Κ» ο κ. Γιώργος Γερογιάννης, πρόεδρος του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων του 1ου Δημοτικού Χολαργού τα τελευταία τρία χρόνια και μηχανικός στο επάγγελμα. Ο σύλλογος έστελνε συστηματικά αιτήματα προς τον δήμο από τον Φεβρουάριο του 2023.

Υπήρχαν ενδείξεις ότι τα ηλεκτρολογικά του σχολείου είχαν προβλήματα, όπως, π.χ., δεν λειτουργούσε με ασφάλεια ο πίνακας (έκανε βραχυκύκλωμα) και κατ’ επέκταση οι προβολείς του προαυλίου. Υπενθυμίζεται ότι το εν λόγω δημοτικό και το νηπιαγωγείο στεγάζονται σε δύο κτίρια, εκ των οποίων το ένα είναι λίθινο –ήταν κάποτε οι βασιλικοί στάβλοι– και το άλλο, μεταγενέστερο κτίσμα, μετράει, ωστόσο, αρκετές δεκαετίες λειτουργίας. Η αποκάλυψη σχετικά με την απουσία ελέγχου ήρθε μέσω του ΔΕΔΔΗΕ. «Συμπληρώσαμε στην πλατφόρμα τον αριθμό παροχής ηλεκτρικού ρεύματος και τότε αποκαλύφθηκε ότι η τελευταία ΥΔΕ (υπεύθυνη δήλωση εγκαταστάτη) είχε εκπνεύσει το 1984», εξηγεί ο κ. Γερογιάννης. Εν συνεχεία ο ΔΕΔΔΗΕ απέστειλε στον δήμο επιστολή, στην οποία ζητούσε τον άμεσο έλεγχο των εγκαταστάσεων και έκδοση ΥΔΕ έως τις 22 Απριλίου· σε διαφορετική περίπτωση προειδοποιούσε ότι θα διέκοπτε την παροχή ρεύματος για λόγους ασφαλείας. Η προειδοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ κινητοποίησε τις υπηρεσίες του δήμου, ο οποίος μέσα σε λίγες ημέρες ολοκλήρωσε μέσω αναδόχου τον έλεγχο των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων.

Τα συστηματικά αιτήματα του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων του 1ου Δημοτικού Χολαργού και οι κινήσεις του δήμου.

Δύο προγράμματα

Η τραγική ειρωνεία είναι ότι στο σχολείο πραγματοποιούνται τα τελευταία δύο χρόνια εργασίες στο πλαίσιο δύο διαφορετικών προγραμμάτων, το ένα ενεργειακής αναβάθμισης και το «Αντώνης Τρίτσης» που αφορά τη συντήρηση σχολικών κτιρίων. «Με πόρους από το “Αντώνης Τρίτσης” έγινε η μετατροπή μιας αίθουσας σε τραπεζαρία για τους μαθητές, όπου περιλαμβάνονται και ηλεκτρικές συσκευές, όπως κουζίνα και ψυγείο», αναφέρει ο κ. Γερογιάννης. Η νέα τραπεζαρία παραδόθηκε τον Σεπτέμβριο στη σχολική κοινότητα. «Κάποια στιγμή διαπιστώσαμε ότι τα τάπερ με το φαγητό των παιδιών δεν ζεσταίνονταν· αποδείχθηκε, λοιπόν, ότι ο υπάρχων πίνακας δεν μπορούσε να σηκώσει τις νέες συσκευές και ενώ υπήρχε κονδύλιο 4.000 ευρώ για ηλεκτρολογική εγκατάσταση, αυτή δεν είχε γίνει, μέχρι να διαμαρτυρηθούμε».

«Είμαστε υπεύθυνοι για 24 σχολεία, για τη συντήρηση των οποίων έχουμε δαπανήσει από το 2015 έως το 2023 9,5 εκατ. ευρώ», απαντάει ο κ. Ηλίας Αποστολόπουλος, δήμαρχος Παπάγου – Χολαργού. «Στο συγκεκριμένο σχολείο πραγματοποιούμε ενεργειακή αναβάθμιση, έχουμε τοποθετήσει φωτοβολταϊκά και σκοπεύαμε μετά να ελέγξουμε τις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις για να προχωρήσει η σύνδεση των φωτοβολταϊκών με τον ΔΕΔΔΗΕ», εξηγεί. Η επιστολή του ΔΕΔΔΗΕ «είναι η τυπική απάντηση που αποστέλλει σε κάθε περίπτωση που έχει εκπνεύσει η ΥΔΕ σε οποιοδήποτε κτίσμα, δημόσιο ή ιδιωτικό». Δρομολογείται πλέον επισήμως ο έλεγχος των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων όλων των σχολείων του δήμου. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», και άλλες σχολικές μονάδες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (γυμνάσιο και λύκειο) στον εν λόγω δήμο δεν διαθέτουν ΥΔΕ εν ισχύι (σ.σ. σύμφωνα με τον νόμο, ο έλεγχος πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά δύο χρόνια), ενώ συγκεχυμένες είναι οι πληροφορίες για τα σχολικά κτίρια της πρωτοβάθμιας.

Η διαδικασία για ηλεκτρολογικό έλεγχο ενεργοποιήθηκε, εκκρεμεί, όμως, η ολοκλήρωση του αντισεισμικού ελέγχου και του συστήματος πυροπροστασίας. «Εχουμε λάβει διαβεβαιώσεις, αλλά κανένα χρονοδιάγραμμα», διευκρινίζει ο κ. Γερογιάννης. Στη συνέλευση, όπου παρόντες ήταν μέλη Δ.Σ. άλλων συλλόγων σχολείων του δήμου, μέλη του Δ.Σ. της ένωσης γονέων και μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, αποφασίστηκε μεταξύ άλλων η κατάθεση μηνυτήριας αναφοράς κατά παντός υπευθύνου στην Εισαγγελία Αθηνών, η συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο επόμενο δημοτικό συμβούλιο, η γνωμάτευση από ανεξάρτητο πραγματογνώμονα του ΤΕΕ και η γνωστοποίηση στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας για τη διενέργεια ελέγχου σχετικά με την ποιότητα των έργων που έχουν γίνει.