Ηταν η τελευταία πράξη. Στις αρχές Μαΐου, επτά χρόνια μετά τη σύλληψή του στη Χαλκιδική, ο Ρώσος υπήκοος Αλεξάντερ Βίνικ, ταυτισμένος πλέον με την προσωνυμία «Mr Bitcoin» που του απέδωσαν τα ΜΜΕ, ήρθε σε συμφωνία με τις αμερικανικές εισαγγελικές αρχές και αποδέχτηκε εν μέρει την ενοχή του στην κατηγορία της συνωμοσίας για ξέπλυμα χρήματος στον κυβερνοχώρο.
Είχε προηγηθεί ένα πρωτοφανές για τα ελληνικά δικαστικά και διπλωματικά χρονικά ψυχροπολεμικό θρίλερ, με τη Ρωσία να επιχειρεί να μπλοκάρει την παράδοση του εκζητούμενου στις ΗΠΑ με παράλληλα αιτήματα έκδοσης και τον Βίνικ να πραγματοποιεί πολυήμερη απεργία πείνας, όσο ακόμη βρισκόταν στην Ελλάδα, και να νοσηλεύεται φρουρούμενος στο Τζάνειο νοσοκομείο.
Επτά χρόνια μετά τη σύλληψή του στη Χαλκιδική, ο Ρώσος υπήκοος ήρθε σε συμφωνία με τις εισαγγελικές αρχές των ΗΠΑ.
Από τη στιγμή που ο Βίνικ εστάλη στις ΗΠΑ, το όνομά του ενεπλάκη σε πιθανά σενάρια ανταλλαγής κρατουμένων με τη Ρωσία. Αρχικά είχε εξεταστεί η ανταλλαγή του με την Αμερικανίδα αθλήτρια Μπρίτνεϊ Γκράινερ, η οποία είχε συλληφθεί στη Μόσχα γιατί μετέφερε στις αποσκευές της χασισέλαιο. Τελικά η Γκράινερ επέστρεψε στην πατρίδα της σε ανταλλαγή με έναν Ρώσο έμπορο όπλων. Αργότερα, άλλο σενάριο ανταλλαγής περιέλαβε την περίπτωση του δημοσιογράφου της Wall Street Journal Εβαν Γκέρσκοβιτς, ο οποίος αντιμετωπίζει κατηγορίες κατασκοπείας στη Ρωσία. Ούτε αυτή η απόπειρα τελεσφόρησε. Δεν είναι ξεκάθαρο εάν η πρόσφατη αποδοχή ενοχής εκ μέρους του Βίνικ μπορεί να ανοίξει πλέον αυτόν τον δρόμο.
Ο συνήγορός του, Αρκάντι Μπουκ, εκτιμά πως ο «Mr Bitcoin» πλέον αντιμετωπίζει ποινή κάθειρξης μικρότερη των δέκα ετών. Εδώ και μήνες προσπαθούσε να διαπραγματευθεί με τις εισαγγελικές αρχές ώστε να αποφύγει με την ομολογία ενοχής την πιθανότητα βαρύτερης καταδίκης. Ο Μπουκ συνήθως εκπροσωπεί Ρώσους οι οποίοι κατηγορούνται στις ΗΠΑ για εγκλήματα στον κυβερνοχώρο. Ενας από τους πιο γνωστούς εντολείς του ήταν ο χάκερ του LinkedIn, Γεβγένι Νικούλιν, ο οποίος είχε συλληφθεί το 2016 στην Τσεχία. Και στη δική του περίπτωση τον είχαν διεκδικήσει με παράλληλα αιτήματα έκδοσης ΗΠΑ και Ρωσία.
Το χρονικό
Ο Βίνικ συνελήφθη στις 25 Ιουλίου 2017 στη Χαλκιδική, όπου παραθέριζε με τη γυναίκα του και τους δύο γιους τους. Εις βάρος του εκκρεμούσε από τον Ιανουάριο του ίδιου έτους διεθνές ένταλμα σύλληψης. Σύμφωνα με το αμερικανικό κατηγορητήριο, ο Βίνικ φέρεται να ήταν διαχειριστής του ανταλλακτηρίου ψηφιακών νομισμάτων BTC-e. Αυτή την πλατφόρμα, όμως, χρησιμοποιούσαν μεταξύ άλλων χάκερ, κυβερνοεκβιαστές και υποκλοπείς δεδομένων, για να ξεπλένουν τα παράνομα κέρδη τους. Εκτιμάται ότι από το 2011 έως το 2017 στην πλατφόρμα είχαν πραγματοποιηθεί συνολικά συναλλαγές άνω των 9 δισ. δολαρίων και είχαν εξυπηρετηθεί πάνω από ένα εκατομμύριο χρήστες διεθνώς.
Σε κάθε στάδιο δικαστικής εξέτασης της υπόθεσής του στην Ελλάδα, ο Βίνικ υποστήριζε ότι είναι αθώος. «Φοβάμαι ότι δεν πρόκειται να γυρίσω ποτέ από τις ΗΠΑ εάν εκδοθώ», είχε πει μιλώντας αποκλειστικά στην «Κ» το 2017, στο περιθώριο μιας συνεδρίασης στον Αρειο Πάγο. «Θέλουν να μου επιβάλουν ποινή 55 ετών. Ουσιαστικά, πρόκειται για ισόβια στέρηση της ελευθερίας μου. Στις ΗΠΑ μιλάμε για πραγματικά έτη, όχι όπως συνηθίζεται στην Ελλάδα όπου μπορείς να εκτίσεις οκτώ χρόνια αντί για εκατό».
Ο ίδιος σε αίτημα ασύλου που είχε καταθέσει στην Ελλάδα το 2019 υποστήριζε ότι σκοπός είναι να χρησιμοποιηθεί «ως πολεμοφόδιο στον πόλεμο πληροφοριών μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας». Είχε προηγηθεί παρόμοιο αίτημά του το 2018, το οποίο απορρίφθηκε σε πρώτο και δεύτερο βαθμό.
Η υπόθεσή του είχε απασχολήσει έντονα τη ρωσική διπλωματία. Ηδη, από τις πρώτες συνεδριάσεις του Συμβουλίου Εφετών στη Θεσσαλονίκη στο ακροατήριο βρίσκονταν και εκπρόσωποι των ρωσικών προξενικών αρχών. Στην προσπάθεια διεκδίκησης του Βίνικ είχε προστεθεί και η Γαλλία, η οποία είχε εκδώσει ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης εις βάρος του με αφορμή τη διασπορά του ransomware Locky, ενός από τα πιο δημοφιλή κακόβουλα λογισμικά ψηφιακής ομηρίας.
Τον Δεκέμβριο του 2019, με απόφαση του τότε υπουργού Δικαιοσύνης Κώστα Τσιάρα, διατάχθηκε η παράδοση του Βίνικ στη Γαλλία. Μετά την ολοκλήρωση της υπόθεσής του εκεί θα επέστρεφε στην Ελλάδα για να σταλεί στις ΗΠΑ. Η Ρωσία ήταν τρίτη κατά σειρά προτεραιότητας στην έκδοσή του. Τον Αύγουστο του 2022, αφού αθωώθηκε από τις κακουργηματικές διώξεις και του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης πέντε ετών για πλημμέλημα, ο Βίνικ μετήχθη από τη Γαλλία στην Αθήνα και υπό άκρα μυστικότητα μεταφέρθηκε στις ΗΠΑ με ιδιωτικό αεροσκάφος.
Στα τέλη του περασμένου Δεκεμβρίου συνελήφθη στη Λετονία και αργότερα εκδόθηκε στις ΗΠΑ ο Αλεξάντερ Κλιμένκα, υπήκοος Λευκορωσίας και Κύπρου, ο οποίος επίσης αντιμετωπίζει κατηγορίες ξεπλύματος χρήματος. Φέρεται να είχε υπό τον έλεγχό του και αυτός το ανταλλακτήριο της BTC-e.