Ολοι γνωρίζουμε ότι οι ραγδαίες εξελίξεις της τεχνολογίας και ιδίως η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης θα οδηγήσουν σε απώλεια θέσεων εργασίας. Πόσοι γνωρίζουμε ότι γίνονται προσπάθειες για να υπάρξει και μια αντίστροφη τάση; Στην παντοκρατορία της ΑΙ, δηλαδή, να ενσωματωθούν στην αγορά εργασίας πληθυσμιακές ομάδες έως τώρα αποκλεισμένες;
Προς αυτή την κατεύθυνση εργάζονται πάντως διάφοροι ικανοί άνθρωποι στην Ελλάδα. Ο λόγος για τα στελέχη του οργανισμού Science for You -SciFY, του Κέντρου Παιδιού και Εφήβου και άλλων φορέων υποστήριξης ΑμεΑ, που σε συνεργασία με το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» υλοποιούν το πρότζεκτ «ΑμεΑ πρωτοπόροι στην τεχνητή νοημοσύνη». Στο πλαίσιο του πρωτοπόρου, ακόμη και για τα παγκόσμια δεδομένα, προγράμματος, νέοι με αυτισμό θα μάθουν να «εκπαιδεύουν» συστήματα τεχνητής νοημοσύνης με προοπτική να εργαστούν στον «Δημόκριτο»! Θα μελετηθεί για πρώτη φορά η δυνατότητα απασχόλησης των ΑμεΑ στον πλέον ταχύτατα αναπτυσσόμενο τομέα.
«Είναι ένα έργο που σχεδιάζαμε αρκετά χρόνια», λέει στην «Κ» ο Βασίλης Γιαννακόπουλος, Chief Marketing Officer της SciFY, οργανισμού που έχει στόχο να κάνει τις επιστημονικές ανακαλύψεις προσιτές και προσβάσιμες. «Η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει τη ζωή μας σε όλα τα επίπεδα, όμως δεν είναι κάτι μαγικό. Εμείς οι άνθρωποι εκπαιδεύουμε τα συστήματα». Οπως εξηγεί, ένας από τους πιο σημαντικούς τρόπους εκπαίδευσης των συστημάτων αυτών είναι το supervised learning. Στο supervised learning, ένας άνθρωπος βοηθάει ένα σύστημα να «μάθει» πώς να χειρίζεται ή κατηγοριοποιεί δεδομένα με τον επιθυμητό τρόπο. Η εργασία αυτή, η οποία λέγεται annotation (επισημείωση), απαιτεί να χαρακτηρίζουμε τα δεδομένα, να τους βάζουμε δηλαδή μια «ετικέτα» (για παράδειγμα, «αυτό είναι πορτοκάλι», ενώ «εκείνο είναι μήλο»). «Υπάρχει μεγάλη και ολοένα αυξανόμενη ανάγκη για ανθρώπους που θα κάνουν annotation. Κάποια στιγμή σκεφτήκαμε πώς θα μπορούσαμε να εμπλέξουμε ανθρώπους με αναπηρία σ’ αυτή τη διαδικασία. Οτι ενδεχομένως η αναπηρία να ήταν η δύναμή τους».
Υπάρχουν είδη annotation τα οποία είναι ιδανική εργασία για κάποιες μορφές αναπηρίας, όπως ο αυτισμός, όπου απαιτείται προσεκτική, επαναλαμβανόμενη και μοναχική δουλειά. «Ο στόχος είναι να εμπλακούν στον αναπτυσσόμενο αυτόν κλάδο και να αποκτήσουν εναλλακτική επαγγελματική διέξοδο». Οταν η SciFY ανέπτυξε την ιδέα στο Κέντρο Παιδιού και Εφήβου και κατόπιν στον «Δημόκριτο», η ανταπόκριση ήταν θερμή.
Οι άνθρωποι του Κέντρου Παιδιού και Εφήβου ζουν καθημερινά το πρόβλημα της έλλειψης θέσεων εργασίας για τα άτομα με αυτισμό και άλλες κατηγορίες ΑμεΑ. «Είναι τεράστιο πρόβλημα στην Ελλάδα», λέει στην «Κ» ο Χρήστος Σιφναίος, κοινωνιολόγος και συντονιστής ερευνητικών προγραμμάτων του Κέντρου. «Στην Ευρώπη είναι πιο προχωρημένοι. Οι αυτιστικοί απορροφούνται λόγω των χαρακτηριστικών τους σε θέσεις τεχνικών υπολογιστών, για παράδειγμα. Θα είναι πολύ ενδιαφέρον να δούμε πώς θα μπορούσαν να ανταποκριθούν σε μια τέτοια πρόκληση».
Ενθουσιώδης ανταπόκριση
Το πρόγραμμα έχει μπει σε τροχιά. Ηδη έχουν εκπαιδευτεί ειδικά οι θεραπευτές, που στη συνέχεια θα αναλάβουν το έργο της εκπαίδευσης των νέων ανθρώπων στο αντικείμενο της εργασίας τους. Στο τέλος του μήνα θα οριστικοποιηθεί η αρχική ομάδα των ωφελουμένων, που θα αποτελείται από 12 αυτιστικά άτομα υψηλής και μέσης λειτουργικότητας. Στόχος, εάν πετύχει το πρόγραμμα, να αγκαλιάσει περισσότερους. Σε συνέχεια της τρίμηνης εκπαίδευσης, ανάλογα με τα αποτελέσματα, έξι από τους 12 θα μπορέσουν να απασχοληθούν έναντι αμοιβής σε πραγματικό έργο με δεδομένα στο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος».
Οπως ήταν αναμενόμενο, η ανταπόκριση από τους ίδιους αλλά και τις οικογένειές τους ήταν άμεση και ενθουσιώδης. «Γι’ αυτούς είναι μια ελπίδα, μια σπίθα που λέει ότι ανοίγονται νέες πόρτες. Ελπίζουμε το πρόγραμμα να αποτελέσει εφαλτήριο ώστε να ενισχυθεί η προσβασιμότητα του πληθυσμού στην αγορά εργασίας», λέει ο κ. Σιφναίος.
Ως γνωστόν, τα ΑμεΑ αντιμετωπίζουν δυσανάλογα υψηλά ποσοστά ανεργίας και φτώχειας. «Ο μέσος όρος των ΑμεΑ που δυσκολεύονται να καλύψουν τις συνηθισμένες αναγκαίες δαπάνες είναι πολύ υψηλός στην Ελλάδα», λέει ο δρ Γιώργος Ιατρού, σύμβουλος ψυχικής υγείας και επιστημονικός συντονιστής της πλατφόρμας ενημέρωσης autismap.gr του Κέντρου Παιδιού και Εφήβου. «Η κατάσταση είναι ακόμη δυσκολότερη σε ό,τι αφορά τα άτομα με ψυχική νόσο ή νοητική υστέρηση. Η εκπαίδευση και κατάρτιση μπορούν να καλλιεργήσουν νέες δεξιότητες ή να ενισχύσουν υφιστάμενες, ανοίγοντας νέες ευκαιρίες για εύρεση εργασίας και βελτίωση της ποιότητας ζωής, τόσο σε οικονομικό όσο και σε ψυχικό επίπεδο».
Το πρόγραμμα «ΑμεΑ πρωτοπόροι στην τεχνητή νοημοσύνη» υλοποιείται με την υποστήριξη του Kοινωφελούς Iδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση και της εταιρείας Mytilineos.
