«Κόκκινα» δάνεια ύψους σχεδόν 300 εκατ. ευρώ κατάφερε να μοιράσει
από το φθινόπωρο του 2008 μέχρι τον Οκτώβριο του 2009 το
Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο (Τ.Τ.) προκαλώντας την επέμβαση της
Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ). Αν και η τράπεζα ξεκίνησε να εκταμιεύει
δάνεια προς επιχειρήσεις μόλις στα τέλη του 2008 διαπιστώθηκε ότι
τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μέσα σε λίγους μόνο μήνες ανήλθαν στο
30%, σχεδόν διπλάσιο των άλλων τραπεζών. Ετσι, η ΤτΕ ουσιαστικά
απαγόρευσε στο Τ.Τ. να χορηγεί νέα επιχειρηματικά δάνεια.
Σύμφωνα με έγγραφα που βρίσκονται στη διάθεση της «Κ» τον Οκτώβριο
του 2009 ο τότε επικεφαλής της Διεύθυνσης Εποπτείας κ. Γιάννης
Γούσιος με επιστολή του προς τον πρόεδρο του Τ.Τ. κ. Αγγελο
Φιλιππίδη ουσιαστικά απαγόρευσε νέες χορηγήσεις επιχειρηματικών
δανείων. Σύμφωνα με την επιστολή η Επιτροπή Τραπεζικών και
Πιστωτικών Θεμάτων αποφάσισε ότι: «οποιαδήποτε νέα εκταμίευση
δανείων προς επιχειρήσεις θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί μόνο μετά τη
σχεδιαζόμενη επιτόπια εκτίμηση – έλεγχο από την Τράπεζα της Ελλάδος
της πορείας υλοποίησης και την επάρκεια των ως άνω διαρθρωτικών
μέτρων ώστε να διασφαλίζεται σε κάθε περίπτωση η ύπαρξη των
κατάλληλων συστημάτων και διαδικασιών για την παρακολούθηση των
κινδύνων που συνδέονται με τις σχετικές χορηγήσεις». Είχε προηγηθεί
έλεγχος της ΤτΕ όπου διαπιστώθηκαν υπερβάσεις των ορίων που είχαν
τεθεί στις χορηγήσεις επιχειρηματικών δανείων. Μετά την επιστολή
αυτή το Τ.Τ. δεν χορήγησε νέα επιχειρηματικά δάνεια για μεγάλο
διάστημα. Το καλοκαίρι του 2010 η νέα διοίκηση του Τ.Τ. με
επικεφαλής τον κ. Κλέωνα Παπαδόπουλο ενημέρωσε την ΤτΕ ότι είχαν
δημιουργηθεί όλες οι υποδομές που απαίτησε η ΤτΕ τόσο σε συστήματα
όσο και διαδικασίες και έλαβε τη συγκατάθεσή της για την
ενεργοποίηση της πιστωτικής γραμμής προς επιχειρήσεις. Ωστόσο, τα
δάνεια που δόθηκαν από το καλοκαίρι του 2010 και μετά ήταν πολύ
μικρά, καθώς η κρίση είχε αλλάξει άρδην τα οικονομικά δεδομένα.
Αν και ο κ. Αγγελος Φιλιππίδης επικαλείται τον έλεγχο της BlackRock
σύμφωνα με τον οποίο το Τ.Τ. εμφανίζει τον μικρότερο δείκτη ζημιών
από μη εξυπηρετούμενα δάνεια, τα στοιχεία αποκαλύπτουν μια ριζικά
διαφορετική εικόνα. Σύμφωνα με την εμπιστευτική έκθεση της
BlackRock (06.11) που έχει στην κατοχή της η «Κ» και η οποία
αναλύει τα δάνεια του Τ.Τ. το χαρτοφυλάκιο επιχειρηματικών δανείων
παρουσίαζε πιθανές ζημίες της τάξης του 31,4%, όταν οι αντίστοιχες
ζημίες για το σύνολο των εμπορικών τραπεζών διαμορφώνονταν στο
19%.
Υπογραμμίζεται ότι οι άλλες εμπορικές τράπεζες χορηγούν δάνεια εδώ
και δεκαετίες, ενώ το Τ.Τ. έλαβε τραπεζική άδεια μόλις το 2006
(πριν δεχόταν μόνο καταθέσεις). Σε επιχειρήσεις άρχισε να δίνει
δάνεια το φθινόπωρο του 2008 μέχρι τον Οκτώβριο του 2009 οπότε η
ΤτΕ έβαλε πάγο στις σχετικές χορηγήσεις. Δηλαδή, σε διάστημα
λιγότερο των 12 μηνών η διοίκηση Φιλιππίδη προχώρησε σε χορηγήσεις
επιχειρηματικών δανείων εκ των οποίων το 30% γρήγορα έπαψε να
εξυπηρετείται. Η κακοδιαχείριση της περιόδου 2008 – 2009
αποτυπώνεται στην Εκθεση της ΤτΕ που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο
του 2012. Σύμφωνα με τα ευρήματα των ελεγκτών οι εκταμιεύσεις
δανείων προς επιχειρήσεις που πραγματοποιήθηκαν το 2008 εμφάνισαν
πιθανή ζημία της τάξης του 29,8%. Αντίθετα τα επιχειρηματικά δάνεια
που χορηγήθηκαν στην περίοδο 2010 – 2012 εμφανίζουν πιθανή μόλις
ζημία 0,8%.
Τα παραπάνω στοιχεία ανατρέπουν πλήρως την παρουσιαζόμενη εικόνα
από τον κ. Φιλιππίδη για την ποιότητα χαρτοφυλακίου του Τ.Τ. Ο
χαμηλός συνολικός δείκτης πιθανών ζημιών της έκθεσης της BlackRock
που για το δυσμενές σενάριο ήταν 8% δεν οφείλεται στην καλή
ποιότητα των δανείων αλλά στο γεγονός ότι οι αρχές δεν επέτρεψαν
στο Τ.Τ. να δραστηριοποιηθεί πλήρως στον τομέα των επιχειρηματικών
δανείων. Οπως αναφέραμε το Τ.Τ. άρχισε να χορηγεί δάνεια μετά το
2006 και σε επιχειρήσεις από το τέλος του 2008. Από τα 9 δισ. ευρώ
δανείων τα 8 δισ. ήταν στεγαστικά και δευτερευόντως σε καταναλωτικά
και πιστωτικές κάρτες, ενώ μόλις 1 δισ. ευρώ είχε διοχετευθεί σε
επιχειρήσεις.
Οπως αποκάλυψε χθες Σάββατο η «Κ» από τους ελέγχους της ΤτΕ
διαπιστώθηκαν σωρεία παραβάσεων επί της πιστοδοτικής πολιτικής και
των σχετικών διαδικασιών κατά την περίοδο 2008-2009. Δάνεια χωρίς
εξασφαλίσεις, εγκρίσεις δανείων χωρίς επίκαιρα οικονομικά στοιχεία
των δανειοδοτούμενων εταιρειών, πλήρης αγνόηση δυσμενών
επιχειρηματικών εξελίξεων, χρηματοδότηση υπερχρεωμένων
επιχειρήσεων, χαριστικοί όροι κ.ά. ήταν ορισμένα μόνο από τα
ευρήματα των ελεγκτών της ΤτΕ. Τρία είναι τα πλέον προβληματικά
δάνεια: ποσό 100 εκατ. ευρώ σε εταιρεία του Λ. Λαυρεντιάδη, ποσό
100 εκατ. ευρώ σε εταιρείες του Δ. Κοντομηνά και ποσό 17 εκατ. στην
εταιρεία C & C του επιχειρηματία Κυριάκου Γριβέα (πρόκειται για
συνωνυμία με τον συνεργάτη του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη). Από αυτά
ξεχωρίζει το δάνειο προς τον κ. Γριβέα, καθώς από τους ελέγχους
προκύπτει ότι δεν τηρήθηκαν ούτε καν τα προσχήματα: «Τα
εκταμιευθέντα ποσά δεν χρησιμοποιήθηκαν σύμφωνα με τον
καταγεγραμμένο στις συμβάσεις σκοπό των ομολογιακών δανείων, αλλά
ουσιαστικά αντλήθηκαν από τους φορείς», υπογραμμίζεται σε έκθεση
της ΤτΕ.