(Της Βάσως Κόλλια, Γενικής Γραμματέως Ισότητας των Φύλων)
Το «θρίλερ» της απαγωγής των 276 κοριτσιών από την ακραία ισλαμιστική οργάνωση «Μπόκο Χαράμ» στη Νιγηρία, ανέδειξε για άλλη μια φορά τις τεράστιες θετικές δυνατότητες του διαδικτύου. Παρά τις αντιδράσεις και την κριτική που ασκείται, στην αναδυόμενη διαδικτυακή κοινή γνώμη μπορούμε να εντοπίσουμε μια κοινωνική δύναμη με προοδευτικό δυναμικό, που μπορεί να λειτουργήσει θετικά για την ισότητα των φύλων, καθιστώντας άμεσα διαθέσιμη επίκαιρη πληροφόρηση για την κατάσταση των γυναικών σε διαφορετικές κοινωνίες στον κόσμο.
Ήδη, ένα παγκόσμιο κύμα συμπαράστασης έχει προκληθεί ασκώντας τη δική του πίεση στους αρμόδιους φορείς και τις αρχές της Νιγηρίας προκειμένου να δράσουν δυναμικά για να επιλυθεί η κρίση που έχει ξεσπάσει.
Συνειδητοποιούμε ότι πλέον η λογοδοσία δεν προσδιορίζεται από τα όρια δικαιοδοσίας που θέτουν εθνικοί θεσμοί ή ακόμη και διεθνείς οργανισμοί. Με τη βοήθεια των ψηφιακών ομάδων και δικτύων, έγκριτοι διεθνείς μη-κυβερνητικοί οργανισμοί και ακτιβιστικές οργανώσεις κινητοποιούν τον πολίτη-χρήστη του διαδικτύου για θέματα «δύσκολα» όπως η ενδοοικογενειακή ή η σεξουαλική βία κατά γυναικών, μέσα από έρευνες και στοιχεία. Οι πληροφορίες και οι απόψεις στη συνέχεια αναπαράγονται από παραδοσιακά κανάλια ενημέρωσης φθάνοντας σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
Έτσι, μετά από δημοσιοποίηση πρόσφατης έρευνας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (UN Women), έγινε ευρύτερα γνωστό ότι οι χώρες της Λατινικής Αμερικής εμφανίζουν αυξημένα ποσοστά ενδοοικογενειακής βίας σε σχέση με άλλες περιοχές του πλανήτη. Μάθαμε ότι μία γυναίκα δολοφονείται κάθε 15 δευτερόλεπτα στο Σάο Πάολο, τη μεγαλύτερη πόλη της Βραζιλίας, ενώ στην Κολομβία τα τελευταία δύο χρόνια τετραπλασιάστηκε το ποσοστό γυναικών που δέχθηκαν επίθεση με υδροχλωρικό οξύ, με αποτέλεσμα την παραμόρφωσή τους.
Μέσω του διαδικτύου πήρε έκταση το θέμα της έκτρωσης λόγω προτίμησης φύλου, μια πρακτική που συνεχίζει να εφαρμόζεται ή αναβιώνει, σε σημείο που να έχει διαταράξει τη δημογραφική ισορροπία σε κάποιες περιοχές του πλανήτη. Στην Κίνα, την Ινδία, τον Καύκασο, αλλά και σε άλλες περιοχές της Ασίας οι γεννήσεις τον αγοριών υπερτερούν έως και κατά 10% έναντι των κοριτσιών.
Τον Δεκέμβριο του 2012 ο κτηνώδης ομαδικός βιασμός μιας 23χρονης Ινδής φοιτήτριας σε ένα λεωφορείο στο Νέο Δελχί, ο οποίος επέφερε και το θάνατό της, προκάλεσε φρίκη σε όλο τον κόσμο. Ο βιασμός αυτός ήταν ένας από τους χιλιάδες που διαπράττονται στην Ινδία κάθε χρόνο, με την πρωτεύουσα της χώρας να κρατά τα θλιβερά σκήπτρα. Αποτέλεσε όμως ένα σύμβολο που συνοψίζει τη φρίκη αυτής της πράξης, ανοίγοντας τους ασκούς του Αιόλου, αλλά και τους ειδησεογραφικούς «πυλωρούς» σε όλο τον κόσμο. Προκάλεσε μια άνευ προηγουμένου κοινωνική κατακραυγή εντός και εκτός της χώρας, που υποχρέωσε την Ινδία να θεσπίσει αυστηρότερο νομικό πλαίσιο για το βιασμό και τη σεξουαλική παρενόχληση.
Στην ευαισθητοποίηση της παγκόσμιας κοινότητας, κεντρικό ρόλο έπαιξαν τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης που μετέδωσαν την τραγική είδηση άμεσα, σε όλο τον κόσμο, όπως και εικόνες των εκτεταμένων διαδηλώσεων που ξέσπασαν στο εσωτερικό της χώρας, μετά το συμβάν. Παράλληλα με το εν λόγω περιστατικό, άρχισαν να φθάνουν στη δημοσιότητα και άλλες αποτρόπαιες πράξεις, απόπειρες αυτοκτονιών θυμάτων ομαδικών βιασμών, απόπειρες φόνου θυμάτων από το θύτη, αλλά και ανατριχιαστικές ιστορίες βιασμών και θανάτων βρεφών ανείπωτης βαρβαρότητας.
Το διαδίκτυο έχει αποδείξει ότι μπορεί να στηρίξει τη διεθνή, ψηφιακή έκφραση της κοινής γνώμης ώστε να παίξει το ρόλο του καθρέφτη απέναντι σε κλειστές, συντηρητικές ή στάσιμες κοινωνίες, όπου τα λιμνάζοντα νερά μπορεί να κρύβουν κακοφορμισμένα αποστήματα ανθρώπινης αδικίας και έμφυλης ανισότητας.
Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι το διαδίκτυο δεν είναι ένα ουδέτερο «εργαλείο» ή σύμπλεγμα «αγωγών» επικοινωνίας, αλλά το ίδιο αποτελεί ένα σύμπαν, ένα οικοσύστημα που μπορεί επίσης να εγκυμονεί κινδύνους και «κακόφημες» γειτονιές. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που κορίτσια ή γυναίκες εκβιάζονται προκειμένου να μην εκτεθούν μπροστά στο ανοιχτό «παράθυρο» των κοινωνικών δικτύων φθάνοντας έως και την αυτοκτονία.
Ας κρατήσουμε όμως την αισιοδοξία μας. Η ανάδειξη, μέσω των διαδικτυακών κοινοτήτων, οπισθοδρομικών ηθών και πρακτικών ίσως ασκήσει πιέσεις με θετικά αποτελέσματα για τις γυναίκες, σε περιοχές του πλανήτη που επιθυμούν να συνταχθούν και να συμπορευθούν με περισσότερο προοδευτικές και ανεπτυγμένες κοινωνίες. Ίσως, όμως το πιο σημαντικό συμπέρασμα είναι ότι μέσα από τη διαδικτυακή κοινωνικοποίηση μπορούμε να ανακαλύψουμε ότι σε κάθε χώρα, σε κάθε τόπο, πάντα υπάρχουν άνθρωποι που θα σταθούν αντιμέτωποι σε πρακτικές υποβάθμισης ή και βίας κατά των γυναικών.
Ο κόσμος μας θα έχει πολύ περισσότερες ελπίδες να γίνει πιο ανθρώπινος αν πολλαπλασιαστούν οι καρποί της προσπάθειας ανθρώπων ευαισθητοποιημένων, που θα χρησιμοποιήσουν τα νέα μέσα επικοινωνίας και δικτύωσης για να διεκδικήσουν μια καλύτερη και πιο δίκαιη ζωή για άνδρες, γυναίκες και παιδιά.