Αν και αποτέλεσαν τις πιο εμβληματικές κατασκευές των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, επί σχεδόν δέκα χρόνια η πολιτεία δεν έβρισκε τον τρόπο να τις συντηρήσει. Στα στέγαστρα του Ισπανού αρχιτέκτονα Σαντιάγο Καλατράβα στο Ολυμπιακό Στάδιο και στο Ποδηλατοδρόμιο μέχρι σήμερα δεν μπορούσαν καν να τοποθετηθούν σκαλωσιές. Δεν εκδίδονταν πολεοδομικές άδειες επισκευής από το 2006 και μετά, καθώς οι δύο μεταλλικές διάσημες κατασκευές του 2004 είναι αυθαίρετες.
Την περασμένη Παρασκευή, υπό το βάρος δημοσιευμάτων ξένων εφημερίδων, ο υφυπουργός Αθλητισμού Γιάννης Ανδριανός συμμετείχε σε σύσκεψη με παράγοντες του υπουργείου Πολιτισμού, του ΤΑΙΠΕΔ και της ΕΤΑΔ και έδωσε διευκρινήσεις για τα Ολυμπιακά Ακίνητα. «Δεν τίθεται θέμα ασφάλειας των στεγάστρων του ΟΑΚΑ», λέει στην «Κ» ο Γιάννης Ανδριανός. «Υπό την πίεση του χρόνου έγιναν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες εγκαταστάσεις χωρίς να τηρηθούν διαδικασίες για τη νομιμοποίησή τους. Αυτές τις εκκρεμότητες, έστω και με καθυστέρηση, πρέπει να τις λύσουμε», προσθέτει.
Αν και η συνήθης περιοδική συντήρηση σε μεγάλες μεταλλικές κατασκευές προβλέπεται δύο φορές ανά έτος, χρειάστηκε να περάσουν δέκα χρόνια από τους Αγώνες της Αθήνας για να δρομολογηθεί η λύση. Τα δύο στέγαστρα, όπως και άλλες αθλητικές εγκαταστάσεις, έχουν υπαχθεί στον νόμο περί αυθαιρέτων. Ο υφυπουργός Αθλητισμού ανακοίνωσε ότι σε συνεργασία με τον απερχόμενο περιφερειάρχη Αττικής Γιάννη Σγουρό εξασφάλισε από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων ένα εκατομμύριο ευρώ για το 2014 και άλλα επτά εκατομμύρια ευρώ για το 2015 και το 2016 για τις συντηρήσεις. Στα ποσά περιλαμβάνονται εργασίες και στο Τείχος των Εθνών, το μεταλλικό γλυπτό του Καλατράβα δίπλα στο Ολυμπιακό στάδιο που έχει εμφανή σημάδια σκουριάς.
Το στέγαστρο Καλατράβα στο ΟΑΚΑ κόστισε πάνω από 130 εκατομμύρια ευρώ. Εναν χρόνο μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες πραγματοποιήθηκαν εργασίες αποκατάστασης στην κατασκευή, καθώς ο γερμανικός τεχνικός οίκος Germanischer Lloyd διαπίστωσε ορισμένες κακοτεχνίες, οι οποίες όμως, σύμφωνα με επιστολή των Γερμανών επιθεωρητών, «δεν έθεταν θέμα ευστάθειας και/ή ασφάλειας του στεγάστρου». Τότε, η αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού Φάνη Πάλλη-Πετραλιά είχε δηλώσει ότι «η εν λόγω κατασκευή, όπως και γενικότερα οι κατασκευές τέτοιου μεγέθους, απαιτούν μιαν εφ’ όρου ζωής επίβλεψη, περιοδικούς ελέγχους και αναγκαίες ανανεώσεις σε περίπτωση αλλαγής των προτύπων και κανονισμών».
Πριν από το 2004, ο Ιωάννης Ερμόπουλος, ομότιμος καθηγητής στη σχολή Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ, συμμετείχε στην ομάδα που έλεγχε τις μελέτες του Καλατράβα. Μετά τους αγώνες, του ανατέθηκε, μεταξύ άλλων, μέσω της γερμανικής εταιρείας Bung (η οποία υπήρξε τεχνικός σύμβουλος του υπουργείου Πολιτισμού), να συντάξει τις προδιαγραφές για το μέλλον των κατασκευών. «Ολες οι μεταλλικές κατασκευές, από την πιο σημαντική μέχρι την πιο συμβατική, ακόμη και ένα υπόστεγο σε μια βιοτεχνία, πρέπει να επιθεωρούνται και να συντηρούνται συστηματικά», λέει στην «Κ» ο Ερμόπουλος.
Οπως εξηγεί ο ομότιμος καθηγητής, το κύριο ζήτημα είναι να μην υποστεί φθορά η βαφή, ειδικά στις περιοχές των συνδέσεων, καθώς από εκεί μπορεί να διεισδύσει η σκουριά. Με την πάροδο του χρόνου, εφόσον δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα κάποια φθορά, το κόστος αποκατάστασης αυξάνεται γεωμετρικά. «Ο χάλυβας ως υλικό έχει μεγάλη αντοχή, αλλά έχει και την απαίτηση να συντηρείται σωστά στον χρόνο», λέει ο Ερμόπουλος. «Οι μεταλλικές κατασκευές είναι ζωντανοί οργανισμοί και, αν τις αφήσεις έτσι, σε 100-200 ή περισσότερα έτη θα διαλυθούν. Θέλουν παρακολούθηση και συντήρηση».
Τα δύο εγχειρίδια επιθεώρησης, συντήρησης και παρακολούθησης των στεγάστρων σε ΟΑΚΑ και Ποδηλατοδρόμιο ήταν έτοιμα το 2006 και βασίζονταν σε γερμανικούς κανονισμούς (DIN 1076). Μεταξύ άλλων, προβλέπουν κύριο έλεγχο στις κατασκευές ανά εξαετία, δευτερεύοντες ελέγχους ανά τριετία, γενικές επιθεωρήσεις κάθε έτος και συνήθη παρακολούθηση (οπτικό έλεγχο) δύο φορές τον χρόνο. Ο υφυπουργός Αθλητισμού Γιάννης Ανδριανός λέει στην «Κ» ότι έχουν γίνει επιθεωρήσεις στα στέγαστρα από μια επιτροπή στην οποία μετέχουν και ειδικοί στις μεταλλικές κατασκευές.
Διεθνείς διαγωνισμοί
Παλιότερα είχε προγραμματιστεί από το υπουργείο Πολιτισμού η διενέργεια δύο διεθνών διαγωνισμών για την παρακολούθηση και τη συντήρηση των έργων του Καλατράβα στο ΟΑΚΑ, συνολικού ύψους 9,5 εκατομμυρίων ευρώ. Οι διαγωνισμοί όμως δεν εγκρίθηκαν, καθώς δεν είχαν εξασφαλιστεί οι αναγκαίες πιστώσεις. Το 2009 διατέθηκαν πιστώσεις ύψους 1,5 εκατομμυρίου ευρώ με τις οποίες καλύφθηκαν ληξιπρόθεσμες οφειλές στην εταιρεία Bung για το πρόγραμμα παρακολούθησης της δομοστατικής συμπεριφοράς του στεγάστρου.