Η εμπειρία της Κύπρου με την επιβολή περιορισμών στη διακίνηση τραπεζικών κεφαλαίων επήλθε σαν δεύτερο κύμα του σοκ στη χώρα, εφόσον είχε προηγηθεί η απόφαση σε επίπεδο ευρωπαϊκών οργάνων για «κούρεμα» των καταθέσεων και αναδιάρθρωση τουλάχιστον μιας από τις δύο τότε μεγάλες τράπεζες, της Λαϊκής Τράπεζας.
Η πορεία προς την επιβολή κεφαλαίων ξεκίνησε ουσιαστικά όταν η Βουλή των Αντιπροσώπων απέρριψε την πρώτη πρόταση των δανειστών για «κούρεμα». Επί του πρακτέου, η απόφαση για το κλείσιμο των τραπεζών πάρθηκε ώστε να αποφευχθεί το λεγόμενο bank run, με τη χρονική διάρκεια κατά την οποία οι τράπεζες θα παρέμεναν κλειστές να είναι τις πρώτες ημέρες του «κουρέματος» απροσδιόριστη απ’ όλους.
Το υπουργείο Οικονομικών της χώρας, επί υπουργίας τότε του κ. Μιχάλη Σαρρή, έβγαλε το πρώτο διάταγμα για περιορισμό στη διακίνηση τραπεζικών κεφαλαίων στις 27/3/13. Η πρώτη παράγραφός του αναλύθηκε και συζητήθηκε όσο λίγα κείμενα στην Κύπρο. Ξεκινούσε ως εξής:
«Επειδή υπάρχει έλλειψη ουσιαστικής ρευστότητας και σημαντικός κίνδυνος εκροής καταθέσεων που πιθανόν να θέσουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων με αλυσιδωτές επιπτώσεις που μπορούν να οδηγήσουν στην αστάθεια του χρηματοοικονομικού συστήματος και να έχουν αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις συνολικά για την οικονομία και την κοινωνία της χώρας (…), μετά από εισήγηση του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας εκδίδει το ακόλουθο Διάταγμα».
Ενα από τα βασικότερα σημεία του διατάγματος είχε να κάνει με τις αναλήψεις στις οποίες μπορούσαν να προχωρήσουν οι πολίτες. «Το μέγιστο ποσό ανάληψης μετρητών δεν δύναται να υπερβαίνει τα 300 ευρώ ημερησίως ανά πρόσωπο σε κάθε πιστωτικό ίδρυμα ή το ισόποσο σε ξένο συνάλλαγμα», προνοούσε το πρώτο εκείνο διάταγμα, καθώς και προσωρινή απαγόρευση έκδοσης εντολών πληρωμής ή μεταφοράς κεφαλαίων και αναστολή της λειτουργίας Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων. Εκτοτε τα εν λόγω διατάγματα εκδίδονταν -με ευθύνη του υπουργού Οικονομικών ως εκείνος που τα θέτει βάσει νόμου και με την Κεντρική Τράπεζα ως Αρχή Εξυγίανσης- κάθε μήνα, με την ακριβή περίοδο να κυμαίνεται στις 22 ημέρες, μέσα στο πλαίσιο του νόμου εκτάκτου ανάγκης όπως αυτός οριζόταν.
Η ψυχραιμία του κόσμου
Ενώ στην Ευρωζώνη, αλλά και γενικότερα στην Ευρώπη, λάμβαναν χώρα εκτενείς συζητήσεις για το λεγόμενο bail in της Κύπρου, το οποίο ήταν πρωτόγνωρο ως πράξη και ως τακτική για τη διάσωση της οικονομίας μιας χώρας, η Κύπρος βίωνε τραπεζική κρίση που εξελίχθηκε σε δημοσιονομική, το αντίθετο από αυτό που συνέβη στην Ελλάδα. Στο μεσοδιάστημα, ο κόσμος επεδείκνυε μια άνευ προηγουμένου ψυχραιμία, περιμένοντας ώρα με την ώρα τις εξελίξεις, ενώ η κοινωνία στο σύνολό της προσπαθούσε να αντιληφθεί πώς έγιναν καπνός οι καταθέσεις πάνω από 100.000 ευρώ στη Λαϊκή Τράπεζα.
Οι τράπεζες στην Κύπρο έμειναν δύο εβδομάδες κλειστές, για να ακολουθήσουν με το άνοιγμα και την εφαρμογή των διαταγμάτων οι γνώριμες εικόνες με τον κόσμο να περιμένει στα ΑΤΜ για ανάληψη μετρητών.
Το πλήγμα στην πραγματική οικονομία της Κύπρου ήταν επίσης τεράστιο, εφόσον ουσιαστικά πάγωσαν όλες οι καθημερινές επιχειρηματικές κινήσεις καθώς:
α) δεν γίνονταν δεκτές επιταγές,
β) οι μεταβιβάσεις πάνω 5.000 ευρώ στο εξωτερικό απαιτούσαν έγκριση από ειδική επιτροπή,
γ) οι εταιρείες χρειάζονταν δικαιολογητικά για κάθε εντολή πληρωμής, ενώ μεταξύ άλλων
δ) απαγορεύτηκε και η μεταφορά συναλλάγματος στο εξωτερικό για επενδύσεις.
Εκδόθηκαν, τελικά, παραπάνω από 30 συναφή διατάγματα που οριοθετούσαν αυστηρά τις κινήσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, το οποίο βρισκόταν σε μια άνευ προηγουμένου κατάσταση αναβρασμού, με τη μεταφορά της «καλής» Λαϊκής Τράπεζας στην Τρ. Κύπρου και με τα Συνεργατικά Ιδρύματα να περιέρχονται στο κράτος.
Στην πλήρη άρση των περιοριστικών μέτρων, η χώρα έφτασε συντονισμένα δύο χρόνια αργότερα, εκπληρώνοντας τον Οδικό Χάρτη Σταδιακής Κατάργησης των Περιοριστικών Μέτρων (Roadmap), που είχε ανακοινωθεί από το υπουργείο Οικονομικών στις 8/8/2013.