Γιάννης Τσιβίδης
«Να πάψουμε να μπερδεύουμε την πραγματικότητα με τη φαντασία μας»
Tης Αννας Γριμανη
EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη
Γιατί πολλοί Ελληνες διαπρέπουν στο εξωτερικό;
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι, ανάλογα με την περίπτωση του καθενός και τη χώρα όπου βρίσκεται. Για πολλούς, πάντως, είναι το ότι βρίσκονται σε περιβάλλον που τους δίνει τη δυνατότητα να κάνουν αυτά που τους γεμίζουν και τους επιβραβεύει όταν τα πετύχουν.
Πώς σας αγγίζει η κρίση της Ελλάδας;
Εμμεσα, μέσω των συγγενών και των φίλων που τη βιώνουν.
Σε τι ελπίζετε;
Στο να πάψουμε να παραμυθιαζόμαστε και να δούμε τα πράγματα ρεαλιστικά. Αν αυτό γίνει, τότε πολλά μπορούν να αλλάξουν. Δυστυχώς, δεν είναι κάτι που γίνεται εύκολα.
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Για άλλους συνείδηση, για άλλους αίσθημα. Και για άλλους είναι αίσθημα που το βιώνουν ως συνείδηση.
Γιατί φύγατε;
Και με ποια προϋπόθεση θα γυρίζατε στην πατρίδα; Εφυγα για να κάνω, χωρίς συνεχή εμπόδια, αυτά που με γέμιζαν. Οσο για το αν θα γύριζα, το επιχείρησα ήδη και ξανάφυγα.
Η δεύτερη χώρα σας σε τι σας επηρέασε;
Με έφερε σε επαφή με ποικίλους ανθρώπους και νοοτροπίες, απ’ όλο τον κόσμο, με διαφορετικές κουλτούρες και «πιστεύω», και μου έκανε συνείδηση ότι τα πράγματα μπορεί να είναι και διαφορετικά απ’ ό,τι έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε.
Ποια ελληνική συνήθειά σας κρατήσατε;
Το να κάνω διακοπές όπως τις κάνουμε στην Ελλάδα.
Ενα πρόσφατο ελληνικό έργο τέχνης που σας άγγιξε.
Πολλά ελληνικά τραγούδια, είναι αδύνατον να απομονώσω ένα. Εξακολουθούν να γράφονται πανέμορφα τραγούδια, συχνά μάλιστα από νέους. Αν και άλλοι τομείς στη χώρα μας είχαν το βαθμό τελειότητας που χαρακτηρίζει το ελληνικό τραγούδι, θα ήμαστε πολύ καλύτερα σήμερα.
Εάν ήταν στο χέρι σας να αλλάξετε ένα πράγμα στην Ελλάδα, ποιο θα ήταν αυτό;
Τη συνήθειά μας να μπερδεύουμε την πραγματικότητα με τη φαντασία μας. Ενα καλό παράδειγμα είναι η ιδέα που έχουμε για τα πανεπιστήμιά μας. Φέτος είδαμε άρθρα με τίτλους όπως «Εξι ελληνικά πανεπιστήμια στα 800 κορυφαία του κόσμου», που αναφέρονται στη γνωστή αξιολόγηση QS Rankings, σύμφωνα με την οποία το «πρώτο» ελληνικό πανεπιστήμιο είναι στη θέση 471-480. Αυτοί που θεώρησαν την αξιολόγηση αυτή έγκυρη, ώστε να την αναφέρουν, θα έπρεπε να την είχαν μελετήσει προσεκτικότερα. Θα είχαν διαπιστώσει ότι μπροστά από εμάς, στις πρώτες 470 θέσεις, είναι πανεπιστήμια όχι μόνο από τον ανεπτυγμένο κόσμο, αλλά και από χώρες όπως η Αργεντινή, η Αίγυπτος, το Μεξικό, η Τουρκία, η Χιλή, η Κολομβία, η Κόστα Ρίκα, η Ν. Αφρική κ.ά., και μάλιστα οι περισσότερες έχουν δύο και τρία πανεπιστήμια σε αυτές τις θέσεις. Σε τι βοηθάει το γεγονός ότι αυτά τα αγνοούμε και αβασάνιστα διαδίδουμε ότι «τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι από τα καλύτερα»; Οι ψευδαισθήσεις αυτές μας εμποδίζουν να δούμε την έκταση των προβλημάτων μας σε πολλούς τομείς.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Το πώς μυρίζει το χώμα μετά τη βροχή.
Ο Ελληνας ήρωάς μου.
Είναι ο Ελληνας που βλέπει τα πράγματα αντικειμενικά, δίχως απλουστεύσεις και ανάγκη να τα τοποθετεί όλα σε κουτάκια. Εκείνος που δεν διαδίδει φήμες χωρίς να τις ελέγξει. Ο Ελληνας που διψάει για μια μεστή κουβέντα, που σέβεται τους άλλους, τους αφήνει να μιλήσουν και τους ακούει, και που συζητάει δίχως εμπάθεια για να βγει «ζουμί» από μια συζήτηση και όχι μόνο για να πείσει ότι έχει δίκιο.
* Ο Γιάννης Τσιβίδης είναι καθηγητής στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Columbia στη Νέα Υόρκη και επίτιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών.