Χθες το πρωί, λίγο πριν από τις έντεκα, η Πατησίων ζούσε τους συνηθισμένους της ρυθμούς. Τρόλεϊ και λεωφορεία, ταξί και Ι.Χ., πεζοί… Η στενή οδός Λέλας Καραγιάννη, λίγο μετά την Αγίου Μελετίου και τη Στοά Μπρόντγουαιη, με οδηγεί στην οικία της αγωνίστριας της εθνικής αντίστασης. Το εμβληματικό κτίσμα μοιάζει εκείνο φυτρωμένο ανάμεσα στις μοντερνιστικές πολυκατοικίες της πλατείας Αμερικής, και όχι το αντίστροφο. Η οικία της Λέλας Καραγιάννη είναι ένα ξέφωτο στην πυκνοκατοικημένη γειτονιά της Αθήνας, που σαν να δημιουργήθηκε αφού οι ψηλές οικοδομές σκαρφάλωσαν στον αθηναϊκό ουρανό.
Ο Γιάννης Μπαρκούρης υποδέχεται τους πρώτους μαθητές της ημέρας, για το μάθημα «Internet και Ασφάλεια», αφού η ιστορική οικία, από τις αρχές του χρόνου, έχει μετατραπεί σε κόμβο εξοικείωσης των πολιτών με το Διαδίκτυο και τις νέες τεχνολογίες με τις οποίες εκείνο συνδέεται – μια συνεργασία του Δήμου Αθηναίων και της Microsoft. Ο Γιάννης Μπαρκούρης, παλαιός κάτοικος της περιοχής, περνώντας από τους προσωπικούς του κάβους, ανέλαβε τη γενική επίβλεψη του χώρου αλλά και τη διδασκαλία σε ορισμένα σεμινάρια. Αυτό ήταν και το πνεύμα, εξ όσων συνάγεται, της αναβίωσης της οικίας της Λέλας Καραγιάννη: να μπει η γειτονιά στο «παιχνίδι».
Το εμβληματικό κτίσμα μοιάζει εκείνο φυτρωμένο ανάμεσα στις μεταγενέστερες μοντερνιστικές πολυκατοικίες της πλατείας Αμερικής, και όχι το αντίστροφο…
«Λίγο φως»
Και μοιάζει τελικά να μπαίνει, αφού, ήδη, έχουν συγκεντρωθεί περισσότεροι από 300 μαθητές για τα πυκνά σεμινάρια, όχι μόνον δημότες της Αθήνας, αλλά και από δήμους του Λεκανοπεδίου που δεν προσφέρουν αντίστοιχες υπηρεσίες προς τους πολίτες τους. «Σαν να αποκτά λίγο φως η περιοχή. Μακάρι να κρατήσει. Δεν πολυκαταλαβαίνω τι κάνουν εκεί μέσα, αλλά και μόνο που πηγαινοέρχεται κόσμος είναι κάτι κι αυτό. Βλέπετε τι γίνεται εδώ γύρω», ανέφερε περίοικος στην «Κ», δείχνοντας τα σκιερά, στενόχωρα περάσματα της γειτονιάς.
Οι μαθητές του Γιάννη Μπαρκούρη, επτά τον αριθμό, έχουν πάρει ήδη τις θέσεις του στην ισόγεια αίθουσα διδασκαλίας και μαθαίνουν «αυτόν τον νέο κόσμο», όπως λέει κ. Σπύρος, συνταξιούχος, παλαιός κάτοικος της πλατείας Αμερικής. «Δεν γίνεται να αγνοήσεις αυτό το πράγμα», αναφέρει δείχνοντας με νόημα τον φορητό υπολογιστή που έχει μπροστά του. Η πλατφόρμα Social Innov της Microsoft, στο πλαίσιο του πρότζεκτ Start, έχει εξοπλίσει τους δύο ορόφους της οικίας με laptops και τάμπλετ, ενώ έχει δημιουργήσει, στον πρώτο όροφο, ειδικό, μικρό εργαστήριο τρισδιάστατης εκτύπωσης και εξοικείωσης με τα «σωθικά» των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Εκεί, ο υπεύθυνος του εργαστηρίου Γιάννης Σκλάβος υποδέχεται όσους μαθητές των σεμιναρίων γνωρίζουν «κάτι παραπάνω», όπως λέει ο ίδιος χαρακτηριστικά. Ο ίδιος χώρος, στο εγγύς μέλλον, σχεδιάζεται να λειτουργήσει ως κέντρο συμβουλευτικής για την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία. Την ίδια στιγμή, στο ισόγειο υπάρχει και ένας κοινός χώρος, ο οποίος προορίζεται, όπως μας λέει ο Φίλιππος Ζακόπουλος της Social Innov, για μικρές ομιλίες, σεμινάρια, αλλά και προβολές –γιατί όχι;– στον τοίχο του αύλειου χώρου της οικίας της Λέλας Καραγιάννη.
«Ηρθα για να μπορέσω να καταλάβω τι είναι το Ιντερνετ», μας λέει η κυρία που μόλις εγγράφηκε, με τη βοήθεια του Φίλιππου Ζακόπουλου.
«Θα τους δείξω εγώ!»
Το μάθημα ξεκινάει. Είναι αξιοθαύμαστη η προσήλωση των μαθητών στην οθόνη που έχουν μπροστά τους. Μέσα σε λίγα pixels, προσπαθούν να εισέλθουν σε ένα σύμπαν που τρέχει μπροστά τους, ενώ είναι καθισμένοι σε μια καρέκλα. «Ηρθα για να μη με κοροϊδεύουν τα παιδιά μου ότι δεν ξέρω ούτε τον υπολογιστή να ανοίγω», λέει η κ. Αντωνία, και προσθέτει γελώντας: «Μέχρι και τη φορολογική μου δήλωση θα μάθω να την κάνω μόνη μου και θα τους δείξω εγώ!». «Εγώ είμαι μουσικός και θέλω να μάθω πώς να αποθηκεύω μουσική, να την οργανώνω στον υπολογιστή μου, να αναζητώ και να ακούω μουσικές σε διάφορες σελίδες», λέει ο κ. Σπύρος. «Μας προσφέρει αυτονομία, αυτό είναι όλο», συνοψίζει την κουβέντα μας ο κ. Αλέξανδρος, «ένα βήμα πριν από τη σύνταξη από το ταξί», όπως μας λέει ο ίδιος.
«Αυτονομία». Αυτός είναι ο θεμελιώδης στόχος της δωρεάν παροχής ψηφιακής εκπαίδευσης από τον Δήμο Αθηναίων και σε αυτό το πλαίσιο ορίζεται και η συνεργασία του με τη Microsoft. Η ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων, σύμφωνα με τον σχεδιασμό του δήμου, θα οδηγήσει και στην επέκταση αλλά και κατανόηση της Αθήνας ως «έξυπνης πόλης». Πάνω σε αυτούς τους άξονες, όπως μας λέει ο Φίλιππος Ζακόπουλος, χτίζεται και η τεχνολογική «συνωμοσία» μέσα στους τοίχους της ιστορικής οικίας. «Νέος κόσμος, ασφάλεια, δεξιότητες, αυτοί είναι οι τρεις πυλώνες των σεμιναρίων που παρέχουμε εδώ», συμπληρώνει.
Φεύγοντας, μπαίνει ηλικιωμένη κυρία. Κατευθύνεται στο σημείο των εγγραφών. «Ηρθα για να μπορέσω να καταλάβω τι είναι το Ιντερνετ», μας λέει. «Κατέβηκα από τη Νέα Ιωνία. Το είδα στην τηλεόραση και λέω “μωρέ, δεν πάω να δω τι είναι αυτό;”. Και ήρθα».
Ο Γιάννης Μπαρκούρης, που διδάσκει και έχει την επίβλεψη του χώρου, βοηθάει κάθε μαθητή του ξεχωριστά και με υπομονή.
Σύμβολο της πλατείας Αμερικής, αλλά και της… νέας Αθήνας
Ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης καταφθάνει στην οικία Λέλας Καραγιάννη. Μεταξύ του καθημερινού πηγαινέλα των καθηκόντων του, ο επικεφαλής του Δήμου Αθηναίων έχει στο μυαλό του την ιστορική οικία και αυτό που αποφάσισε να προσφέρει. «Η ψηφιακή Αθήνα προχωρεί», μας λέει, αφού έχει συνομιλήσει με τους μαθητές των σεμιναρίων και ενώ μία δημότις τον πήρε παράμερα και –στα γαλλικά– του έθεσε το ζήτημα των εγκαταλελειμμένων κτιρίων στη γειτονιά της, στην οδό Θήρας, κάνοντας λόγο προφανώς για τον πύργο της εν λόγω οδού.
Πώς προχωρεί, όμως, η ψηφιακή Αθήνα και τι θα κληροδοτήσει η νυν δημοτική αρχή στην επόμενη; «Η ψηφιακή Αθήνα είναι ομόκεντροι κύκλοι: η σχέση του δήμου με τον εαυτό του αλλά και με τους πολίτες, όπως, βέβαια, η σχέση των ανθρώπων με την πόλη τους», μας λέει ο δήμαρχος Αθηναίων. «Δεν θα αφήσουμε μόνο ρίζες, αλλά και μια στιβαρή ψηφιακή κληρονομιά. Το ψηφιακό συμβούλιο που έχουμε συστήσει, με όλους τους τεχνολογικούς κολοσσούς της πρωτεύουσας, ο ψηφιακός οδικός χάρτης για το μέλλον, το Σεράφειο συγκρότημα και η απόκτηση συνδεσιμότητας σε όλο το εύρος του Δήμου Αθηναίων έρχονται να “κουμπώσουν” με την οικία της Λέλας Καραγιάννη», συμπληρώνει ο Γιώργος Καμίνης. «Ξέρετε, μέχρι πρότινος έπρεπε καθημερινά να υπογράφω ντάνες με έγγραφα. Τώρα το 90% υπογράφεται από τον δήμαρχο ψηφιακά, με τη λεγόμενη ψηφιακή υπογραφή».
Ο κ. Γιώργος Καμίνης παρακολουθεί τι μαθαίνουν οι συμμετέχοντες του σεμιναρίου. «Η ψηφιακή Αθήνα προχωρεί», μας είπε ο ίδιος.
Σε αυτό το πνεύμα, η οικία της Λέλας Καραγιάννη, την οποία ανέλαβε προσωπικά, με επιμονή και πίστη, να ολοκληρώσει η Ελένη Ζωντήρου, πρόεδρος της 6ης Δημοτικής Κοινότητας, μπαίνει στον στίβο της νέας εποχής. Εχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι, στη συντριπτική τους πλειονότητα, όσοι παρακολουθούν τα σεμινάρια της Microsoft και της Social Innov είναι μεγαλύτεροι των 50 ετών. «Το πιο συγκινητικό πράγμα που άκουσα ήταν όταν ένας ηλικιωμένος είπε εν μέσω μαθήματος “τώρα κατάλαβα τον λόγο που σε λίγο οι τράπεζες δεν θα χρειάζονται φυσικό κατάστημα”», αφηγείται ο Νίκος Νικήτας της Social Innov. Πράγματι, αυτό είναι το σημαντικό (και πολύ συγκινητικό): ενώ οι νέοι Ελληνες έχουν γεννηθεί σχεδόν… καλωδιωμένοι, οι παλαιότεροι προσπαθούν να συμβαδίσουν με τις απαιτήσεις και τις διευκολύνσεις της νέας εποχής, προσπαθούν να κατανοήσουν τον λόγο που τα παιδιά και τα εγγόνια τους είναι μπροστά σε μιαν οθόνη και ψωνίζουν χωρίς να είναι παρόντες, δίχως να στήνονται σε μακρές ουρές προσπαθώντας να κάνουν μια κατάθεση.
Οι άνθρωποι του Social Innov και της Microsoft μας λένε ότι έχουν αφήσει μερικές κενές ώρες στα μαθήματα. Στην ερώτηση γιατί συμβαίνει αυτό, παίρνουμε μιαν ελπιδοφόρα απάντηση: «Εχουμε αφήσει ελεύθερο τμήμα του προγράμματος για τους πρόσφυγες. Συνεργαζόμαστε με ΜΚΟ όπως το Solidarity Now και το Home Project, που επιτρέπουν στους πρόσφυγες να αξιοποιήσουν τον χρόνο τους στην Ελλάδα», αναφέρει ο Φίλιππος Ζακόπουλος. «Εχουμε απευθυνθεί στα σχολεία της περιοχής, στις Λέσχες Φιλίας αλλά και στο περιοδικό των αστέγων “Σχεδία”. Προσπαθούμε να βάλουμε τους πάντες στο παιχνίδι», προσθέτει ο ίδιος. «Το ισχυρό μας κίνητρο ήταν ότι δεν μπορούμε να είμαστε αδιάφοροι σε ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Προσφυγικό, ανεργία… Την ίδια στιγμή, βλέπουμε νέους με ιδέες, ταλέντα, όνειρα, Ελληνες και μετανάστες, που συχνά χρειάζονται ακόμη και μια μικρή υποστήριξη για να πάνε ένα βήμα παρακάτω. Ξέρετε, ένα κτίριο μπορεί να αλλάξει μια γειτονιά, μια γειτονιά μπορεί να αλλάξει μια πόλη και μια πόλη μια ολόκληρη χώρα. Η ιστορική οικία της Λέλας Καραγιάννη θα αποτελέσει μια πολυπολιτισμική “κυψέλη” γνώσης, τεχνολογίας, επιχειρηματικότητας και ιδεών», μας μεταφέρει η Πέγκυ Αντωνάκου, CEO Microsoft Ελλάδας, Κύπρου και Μάλτας.
Κενές θέσεις εργασίας
«Υπάρχουν θέσεις εργασίας εκεί έξω, οι οποίες παραμένουν κενές διότι δεν υπάρχουν άνθρωποι με τις κατάλληλες δεξιότητες. Κάτι τέτοιο προσπαθεί να κάνει το πρότζεκτ που αναπτύξαμε εδώ», όπως αναφέρει στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Χαμπίδης, chief digital officer του Δήμου Αθηναίων, που μας συνόδευσε στην οικία της Λέλας Καραγιάννη. Και ολοκληρώνει την κουβέντα μας: «Μπορούσαμε να αναπτύξουμε τη συνεργασία μας με τη Microsoft αλλού, σε άλλο τοπόσημο της Αθήνας. Επιλέξαμε συνειδητά να έρθουμε εδώ. Το κτίσμα είναι σύμβολο για τη γειτονιά και για την πρωτεύουσα και αποφασίσαμε να το εντάξουμε στο μέλλον της πόλης. Είναι ο τρίτος τομέας που αναπτύσσεται για την ψηφιακή πόλη και την εξοικείωση των πολιτών με τη νέα εποχή: ο πρώτος είναι το Innovathens, ο κόμβος καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, ο δεύτερος είναι τα Ανοικτά Σχολεία, όπου αναπτύσσουμε ψηφιακές και άλλες δεξιότητες στα παιδιά, και ο τρίτος, στη μικροκλίμακα της γειτονιάς πλέον, είναι η οικία της Λέλας Καραγιάννη».
