Η πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης προβληματίζει ιδιαίτερα αυτήν την εποχή τους εγκέφαλους της πολιτικής, εν όψει κυρίως της αναφαινόμενης παγκοσμιοποίησης. Στο πλαίσιο αυτού του προβληματισμού, βρίσκεται και η πρόσφατη δημόσια τοποθέτηση τριών κορυφαίων πολιτικών ηγετών (του Αγγλου πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ, του Γερμανού καγκελαρίου Γκέρχαρντ Σρέντερ και του Γάλλου πρωθυπουργού Λιονέλ Ζοσπέν) επί του μέλλοντος της Ευρώπης. Οι θέσεις του καθενός βασικά αντίθετες μεταξύ τους, γίνονται αντικείμενο σχολίων. Οι Αγγλοι προτιμούν την Ευρώπη των ελευθέρων, ανεξάρτητων και κυρίαρχων κρατών, με συντονισμό των διακυβερνητικών και υπερεθνικών εξουσιών, οι Γερμανοί σχολιάζουν ειρωνικά τη γαλλική θέση για μια Ευρώπη των εθνικών κρατών με κεντρικό μόνο το υπουργείο Οικονομικών εξαιτίας της νομισματικής ένωσης, ενώ οι Γάλλοι φοβούνται τη γερμανική τοποθέτηση για ενιαίο ευρωπαϊκό ομοσπονδιακό κράτος με κεντρική υπερκυβέρνηση, η οποία θα έχει και το επάνω χέρι. Υπάρχει όμως ένα σημείο της συνέντευξη του Λιονέλ Ζοσπέν, που δόθηκε σε εκπροσώπους των φοιτητών και του Τύπου στο Παρίσι στις 28.5.2001, για το οποίο όχι μόνο δεν διατυπώθηκε αντίρρηση, αλλά εκ του αντιθέτου σαφής επιδοκιμασία των λοιπών. Αναφέρεται στην ανάγκη δημιουργίας ενός κοινού ευρωπαϊκού δικαίου, απαραίτητου για την ευρωπαϊκή ενότητα. Στο σημαντικό αυτό τμήμα της συνέντευξής του, που δεν είδα να δημοσιεύεται και να σχολιάζεται από τον Τύπο, ο Γάλλος πρωθυπουργός εξέφρασε την άποψη ότι η ενότητα της Ευρώπης απαιτεί δίκαια και δικαστική προστασία κοινά και ενισχυμένα, για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες. «Οφείλουμε να δημιουργήσουμε ένα κοινό δίκαιο. Το Δικαστήριο της Ενωσης θα μπορεί να επιλαμβάνεται, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, κατ’ ευθείαν από τους πολίτες της», διακήρυξε αλλά θα πρέπει πρώτα να εναρμονισθούν οι διάφοροι εθνικοί κανόνες δικαίου ουσιαστικοί και δικονομικοί. Στο άμεσο μέλλον θα πρέπει να υλοποιηθεί η πραγματική αμοιβαία αναγνώριση των δικαστικών αποφάσεων και η δημιουργία μιας διαιτητικής αρχής για να επιλύσει τις διαφορές ανάμεσα στα εθνικά δίκαια (αφορμή για την τοποθέτησή του αυτή πήρε από το καυτό θέμα των διαζυγίων των ζευγαριών με διαφορετική εθνικότητα).
Ενα άλλο βασικό θέμα είναι η ασφάλεια των πολιτών και ο αγώνας κατά της εγκληματικότητας σε ευρωπαϊκό επίπεδο και προς τούτο προτείνει τη θεσμοθέτηση μιας ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής αστυνομίας, της οποίας τον πυρήνα και τη βάση θα αποτελέσει η Ευρωπόλ, με έναν από τους ειδικούς στόχους της την ασφάλεια των εξωτερικών συνόρων της Ενωσης και των διεθνών αεροδρομίων της. Αλλά το ουσιαστικότερο μέσο για την εμπέδωση της ασφάλειας και της δημιουργίας αυτού «του κοινού δικαίου», θα είναι η σύσταση μιας ενιαίας ευρωπαϊκής εισαγγελικής αρχής, στην οποία θα απολήξει η ενδυνάμωση της συνεργασίας μεταξύ των δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών των διαφόρων κρατών-μελών και η προώθηση της εναρμόνισης του ποινικού τους δικαίου. Ηδη όπως είναι γνωστό έχει αρχίσει μια ουσιαστική δικαστική συνεργασία μεταξύ των αρμοδίων δικαστικών παραγόντων, αλλά το περιορισμένο του χώρου δεν επιτρέπει την περαιτέρω ανάλυση και ανάπτυξή της. Αποστολή της ενιαίας εισαγγελικής αρχής θα είναι να συντονίζει τις διώξεις και τη δημόσια κατηγορία σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να διευκολύνει την εκτέλεση των αποφάσεων των ανακριτικών επιτροπών (rogatoires) σε όλη την εδαφική περιφέρεια της Ενωσης. Ομολογώ ότι η προωθημένη αυτή τοποθέτηση με εντυπωσίασε. Και με εντυπωσίασε, γιατί πιστεύω ότι παρά τις όποιες διαφορετικές απόψεις ως προς το μέλλον της Ευρώπης, η ενότητα του δικαίου θα εδραιώσει την πορεία της, θα διευκολύνει την ειρηνική συνύπαρξη των εκατομμυρίων πολιτών της, και θα ισχυροποιήσει την Ευρώπη του αύριο, όποια μορφή και αν θα λάβει αυτή, η οποία θα αποτελέσει το αντίβαρο κατά της αναφαινόμενης παγκοσμιοποίησης. Υπό τον όρο βέβαια ότι η Ευρώπη αυτή θα προσβλέπει σε μια δημοκρατική κοινωνία που θα στηρίζεται στη λαϊκή κυριαρχία και οι πολίτες της θα ζουν ελεύθεροι, θα έχουν την ευχέρεια να διεκδικούν και να ικανοποιούν τα δίκαιά τους και θα απολαμβάνουν τα ατομικά δικαιώματά τους, χωρίς να καταπιέζονται από τους ισχυρούς της γης και το πολυεθνικό κεφάλαιο.
2. Η διγλωσσία ορισμένων δρόμων της πρωτεύουσας αποτελεί άλλη μια «ιδιομορφία». Στην Αθήνα παρουσιάζεται το φαινόμενο ότι οι κεντρικοί δρόμοι, αλλιώς «λέγονται» και αλλιώς «γράφονται». Ο κεντρικότερος και ιστορικότερος δρόμος του κέντρου «λέγεται» Πανεπιστημίου, αλλά «γράφεται» Ελευθερίου Βενιζέλου. Το ίδιο συμβαίνει με την Πειραιώς που «γράφεται» Παναγή Τσαλδάρη και την Πατησίων που «γράφεται» 28ης Οκτωβρίου. Οσο για την πλατεία εμπρός στο δημαρχιακό μέγαρο στην οδό Αθηνάς «λέγεται»μεν πλατεία Δημαρχείου (πολύ λογικό) ή πλατεία Κοτζιά από αρκετούς παλιούς Αθηναίους, αλλά «γράφεται» από ό,τι έχω ακούσει πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου. Γιατί αλήθεια οι ειδήμονες για τις ονοματοθεσίες δρόμων και πλατειών επιμένουν στις αλλαγές της καθιερωμένης ονομασίας ιστορικών δρόμων με ονόματα πολιτικών ανδρών της νεότερης ιστορίας μας και εθνικών επετείων. Εχει αλήθεια τόση ανάγκη η μνήμη των πολιτικών ανδρών της χώρας μας και οι εθνικοί επέτειοι να γίνονται δρόμοι, αεροδρόμια, ίσως και γέφυρες ή ποιος ξέρει ακόμη τι άλλο. Μήπως έτσι υποτιμούμε τη μνήμη τους!
