Στο κύμα της διεθνούς ανάπτυξης του τουρισμού city break έχει ανέβει και η Αθήνα, η οποία γνωρίζει μια πρωτόγνωρη άνθηση των επενδύσεων σε νέα ξενοδοχεία, αλλά και σε κατοικίες φιλοξενίας της οικονομίας του διαμοιρασμού, τύπου Airbnb.
Η διεθνής τάση για περισσότερες και συντομότερες διακοπές τόσο από οικογένειες ανώτατου και μέσου εισοδηματικού επίπεδου όσο και από τις νεότερες γενιές, όπως οι millennials (ή αλλιώς Generation Y, στην οποία ανήκουν όσοι γεννήθηκαν μεταξύ του 1980 και του 2000), ευνοεί την Αττική λόγω του πολιτιστικού της πλούτου και της εγγύτητάς της με παραλίες και τη νησιωτική χώρα, που επιτρέπει συνδυασμό προορισμών.
Οι επισκέπτες «city breakers», που έρχονται για σύντομες ή λιγότερο σύντομες διακοπές αποκλειστικά στην Αθήνα, αυξήθηκαν από 220.000 το 2013 σε 1,4 εκατομμύριο το 2017, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών. Το 2016, πρακτικά διπλασιάστηκαν σε σύγκριση με το 2015, ενώ στην πενταετία εμφανίζονται επταπλάσιοι. Εάν σε αυτούς προστεθούν και οι συμβατικοί ταξιδιώτες που μένουν περισσότερες ημέρες ή συνδυάζουν την Αθήνα με άλλους προορισμούς, η Αττική το 2017 δέχτηκε 5,13 εκατομμύρια τουρίστες ή 16,6% του συνόλου της ελληνικής επικράτειας, που οδήγησαν σε 29,4 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις και 2,08 δισεκατομμύρια ευρώ εισπράξεις. Και τα τρία αυτά μεγέθη ήταν αυξημένα σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Φέτος αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω και να σημειώσουν νέο ρεκόρ. Σύμφωνα με τα στοιχεία κίνησης και απόδοσης των ξενοδοχείων έως και τον Αύγουστο 2018, της έρευνας «Περί ικανοποίησης επισκεπτών και απόδοσης ξενοδοχείων Αττικής 2018», της GBR Consulting για λογαριασμό της Ενωσης Ξενοδόχων Αθήνας – Αττικής και Αργοσαρωνικού (ΕΞΑ-ΑΑ) που δημοσιεύτηκαν την προηγούμενη Πέμπτη, προκύπτει αύξηση της πληρότητας στο οκτάμηνο κατά 2,2%, και της μέσης τιμής δωματίου κατά 8,5%. Να σημειωθεί πως η Περιφέρεια Αττικής, σύμφωνα με στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, βρίσκεται στην τρίτη θέση κατάταξης των επισκέψεων (5,137 εκατομμύρια) στη χώρα, με κύριες αγορές προέλευσης ταξιδιωτών τις ΗΠΑ (616.000), το Ηνωμένο Βασίλειο (421.000) και την Κύπρο (387.000).
Τέτοια είναι η ζήτηση από το εξωτερικό, που ξενοδοχειακοί όμιλοι-βαρόμετρα για τον κλάδο στο κέντρο της Αθήνας, όπως ο όμιλος Λάμψα (Μεγάλη Βρεταννία, King George) δηλώνουν πληρότητα της τάξης του 90% ακόμη και τον Νοέμβριο. Και είναι ο ίδιος λόγος που εμβληματικές αλυσίδες όπως Grand Hyatt και Four Seasons προσυπογράφουν συνεργασίες με επενδυτικά funds που αποκτούν ξενοδοχειακά ακίνητα στην Αθήνα και άλλοι, όπως η Marriott που είχε προ ετών αποχωρήσει, επιστρέφουν. Είναι τέτοια η επενδυτική δραστηριότητα σε ξενοδοχεία και ακόμα περισσότερο σε καταλύματα τύπου Airbnb που κάποιοι έχουν ήδη αρχίσει να διαγιγνώσκουν συμπτώματα δημιουργίας «φούσκας» στην αγορά: «φούσκας» που ενδέχεται να προκαλέσει πλεονάζουσα προσφορά και ούτως πίεση στις τιμές, εκτροχιάζοντας τα επιχειρηματικά σχεδία σε οποιαδήποτε καθοδική στροφή του κύκλου της τουριστικής οικονομίας. Είναι όμως έτσι; Τα στοιχεία για τη ζήτηση δείχνουν πως χρειάζονται περισσότερες και καλύτερες κλίνες, αναφέρουν οι ειδικοί, ενώ κάποιοι άλλοι οικονομολόγοι θεωρούν περισσότερο κοντά σε χαρακτηριστικά «φούσκας» την αγορά των μισθώσεων τύπου Airbnb παρά αυτή της συντεταγμένης ξενοδοχίας.
Μάλιστα, ο αριθμός των κλινών στα ενοικιαζόμενα σπίτια στην Αθήνα φέρεται να έχει υπερβεί αυτόν των κλινών στα ξενοδοχεία, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ) Αλέξανδρος Βασιλικός στο πλαίσιο της ετήσιας τακτικής γενικής συνέλευσης της Ενωσης Ξενοδόχων Αθήνας – Αττικής και Αργοσαρωνικού την προηγούμενη εβδομάδα.
Ερευνα ικανοποίησης
Παράλληλα, το τελικό προϊόν και η εικόνα της πόλης και τελικά της χώρας επηρεάζονται από αυτά τα καταλύματα, όπως και από τις διαρθρωτικές αδυναμίες του Δημοσίου. Αν και σύμφωνα με την έρευνα ικανοποίησης των ξένων ταξιδιωτών που παρουσιάστηκε, η μεγάλη εισροή τουριστών φέτος δεν είχε αρνητικό αντίκτυπο στην εμπειρία τους στην πόλη, υπάρχει ακόμα μεγάλη υστέρηση σε σχέση με τον ανταγωνισμό: η συνολική βαθμολογία ικανοποίησης βελτιώθηκε από 7,7 σε 7,9. Συγκρίνοντας όμως τις βαθμολογίες ικανοποίησης με τη Βαρκελώνη, προκύπτει πως υπάρχει περιθώριο βελτίωσης, ειδικά στον τομέα των μεταφορών, στην ασφάλεια, στα σήματα, στην πληροφόρηση, στην ηχορρύπανση και στη δημόσια καθαριότητα, όπου η Βαρκελώνη βαθμολογείται πολύ καλύτερα από την Αθήνα. Ιδίως στη δημόσια καθαριότητα η Βαρκελώνη βαθμολογήθηκε με 8,0 το 2017, ενώ η Αθήνα με μόλις 6,1. Ομως σε σύγκριση με τους υπόλοιπους κύριους ανταγωνιστές της Μεσογείου, η Αθήνα, βάσει στοιχείων επταμήνου, κατέγραψε τα υψηλότερα επίπεδα πληρότητας όλων, ενώ οι τιμές δωματίων μέχρι στιγμής ήταν υψηλότερες από τη Μαδρίτη και την Κωνσταντινούπολη, αναφέρει η μελέτη «Περί ικανοποίησης επισκεπτών και απόδοσης ξενοδοχείων Αττικής 2018», των GBR Consulting/ΕΞΑ-ΑΑ, ενώ η Βαρκελώνη και η Ρώμη έχουν επίσης πολύ καλύτερες τιμές δωματίων από την Αθήνα.