Σήμερα θα ανοίξουμε ένα λεύκωμα (που δεν υπάρχει), θα σκύψουμε πάνω από ένα βιβλίο (μελλοντικό) που στις σελίδες του δεν θα υπάρχουν λόγια, αλλά οι φωτογραφίες, έγχρωμες και μαυρόασπρες, που τράβηξε ο ζωγράφος Παύλος Παντελάκης, Υδραίος την καταγωγή από τη μητέρα του, όταν υπηρέτησε ως διευθυντής επί 17 χρόνια της Σχολής Καλών Τεχνών, παράρτημα Υδρας, επιφορτισμένος και με την έγνοια για την προστασία της, όπως άλλωστε έκαναν, πριν από αυτόν, ο Περικλής Βυζάντιος, ο Νίκος Χατζηκυριάκος – Γκίκας και ο αρχιτέκτων κ. Παύλος Μυλωνάς.
Με τη φωτογραφική του μηχανή, αχώριστη συντροφιά, περιδιάβαζε στα καλντερίμια, σκάλωνε στα βράχια και φωτογράφιζε τις κεραμοσκεπές, το λιμάνι, την προκυμαία, τα αρχοντικά, τα σπιτάκια με τις αυλές πάνω στο κύμα.
Και από την ταράτσα της Σχολής που στεγάζεται στο κτίριο Τομπάζη, κοίταζε, έψαχνε τον ορίζοντα, αγρυπνούσε μήπως κάποιος χτίζει έξω από την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, μήπως αλλάζει την παλιά ξύλινη εξώθυρα με καμιά «πρωτευουσιάνικη», γιατί οι λεπτομέρειες κάνουν το σύνολο, κι αυτό ήταν καθορισμένο αυστηρά στη δική του εποχή. Αυτή την Υδρα φωτογράφιζε και η δύναμη του φακού του, η εμμονή του στο θέμα της διατήρησης της παράδοσης τις κάνουν σήμερα ιδιαίτερα πολύτιμες, μαρτυρίες και καταγγελίες μαζί.
Φίλος της Υδρας από το περιβάλλον του εκλιπόντος Παύλου Παντελάκη (1914-1973) παραχώρησε στον Σύλλογο Οικολόγων Υδρας, και προσωπικά στον πρόεδρό του συγγραφέα Μανόλη Τσακίρη τις φωτογραφίες αυτές -1.500 slides και φωτογραφίες ανέκδοτες- για μια εκδήλωση τιμής και μνήμης στον άνθρωπο και καλλιτέχνη Παύλο Παντελάκη, που αφιέρωσε τη ζωή του στην προστασία του νησιού και πέθανε αποξενωμένος, με λίγους μόνο φίλους, τόσους όσο για να σηκώσουν το φέρετρό του…
Οι φωτογραφίες του αυτές λειτουργούν σαν παρακαταθήκη μνήμης και αντίστασης, λέγοντάς μας, μετά θάνατον «αυτήν την Υδρα αντίκρισα και περιφρούρησα δεκαεπτά χρόνια και τώρα η σκυτάλη της ευθύνης περνά σ’ εσάς». Βλέπουμε μια Υδρα ανθρώπινη, σαν τοπίο και φιλοξενία, με τα παραλιακά καφενεδάκια να σερβίρουν στον ξένο χταποδάκι στα κάρβουνα με ούζο, με την Δόρα Στράτου να μαθαίνει τη Σοφία Λόρεν ελληνικούς χορούς και τον Αλαν Λαντ, με καμπαρντίνα, στο ντάλα μεσημέρι, στον ρόλο αρχαιολόγου να κυνηγά για «το Παιδί και το Δελφίνι» σπείρα αρχαιοκαπήλων με τον Αλέξη Μινωτή στον ρόλο του Ελληνα αστυνομικού.
Η «μυλωνού» Σοφία, πανέμορφη και γλυκιά στο μεσουράνημά της, αν έρθει τώρα στην Υδρα θα δει πόσα πολλά άλλαξαν όσο για τον μύλο του Καμινιού, αυτός έχει απλώσει πάνω στον Βράχο τσιμεντένια στηρίγματα για να χωρέσει το καθιστικό και άλλα δωμάτια, με τον παραδοσιακό μύλο απλή προεξοχή!
Ο κάθε σημερινός επισκέπτης, βλέποντας αυτές τις φωτογραφίες, θα αναγνωρίσει στην Υδρα του Παντελάκη το μοναδικό νησί, να πλέει στο φως και στο γαλάζιο του πελάγου, χωρίς τροχούς, με τα γαϊδουράκια στις μεταφορές, με τις κεραμοσκεπές και τους κήπους με τα φραγκοστάφυλα στους βράχους της προκυμαίας, που τώρα γκρέμισε η μπουλντόζα της «αξιοποίησης» και τη θέση τους πήραν, σειρά, μαγαζάκια για αναμνηστικά είδη. Οι φωτογραφίες του Παντελάκη μας θυμίζουν, σε μαυρόασπρο και έγχρωμο, την Υδρα που αγαπήσαμε, όσοι τη γνωρίσαμε στη δεκαετία του ’60, τότε που στην έπαλξη της Σχολής Καλών Τεχνών της Υδρας αγρυπνούσε ο διευθυντής της, Παύλος Παντελάκης.
Με έναυσμα την εκδήλωση-έκθεση, η σκυτάλη περνά στους Οικολόγους της Υδρας
Η εκδήλωση με στόχο να τιμηθεί η μνήμη, αλλά και το έργο, ζωγραφικό και φωτογραφικό, του Παύλου Παντελάκη, με τον προβολέα του ενδιαφέροντος εστιασμένο στην αγάπη του για το μοναδικό νησί, έγινε στην αίθουσα «Μπρατσέρα» της Υδρας. Η άψογη οργάνωση, οι αφίσες που για βδομάδες θύμιζαν στο γεμάτο παραθεριστές νησί την εκδήλωση «Η Υδρα με το βλέμμα του Παύλου Παντελάκη», είχαν ως αποτέλεσμα την πραγματική κοσμοπλημμύρα στη βραδιά της 11ης Αυγούστου.
Στα δώδεκα χρόνια από την ίδρυση του Συλλόγου Οικολόγων Υδρας από τον πρόεδρό της Μανόλη Τσακίρη, το συνεχές ενδιαφέρον που επέδειξε το Δ.Σ. και τα μέλη του συλλόγου γύρω από την πολιτιστική και παραδοσιακή προστασία του νησιού, κέρδισαν την εμπιστοσύνη του υδραίικου λαού, που εκείνος κρατάει και το βάρος της ευθύνης για την προστασία της Υδρας, με πολλές οικονομικές θυσίες. Η Υδρα υπάγεται στο υπουργείο Πολιτισμού, εδώ και τέσσερα χρόνια στη Β’ Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, που το ενδιαφέρον της μένει στα χαρτιά…
Ο πρόεδρος του Συλλόγου, Μανόλης Τσακίρης, παρουσίασε τον εκλιπόντα Παντελάκη, μέσα από το διαρκούς αξίας έργο του και στηλίτευσε όσους υπονομεύουν την προστασία της παραδοσιακής Υδρας, με στόχο βραχυπρόθεσμο προσωπικό τους κέρδος. Ο αντιπρόεδρος, θεωρητικός και κριτικός του κινηματογράφου, Δημήτρης Χαρίτος μίλησε για το ήθος και την ανιδιοτέλεια αυτού του υπερασπιστή της Υδρας. Ο γενικός γραμματέας Νίκος Μεγαπάνος, εκδότης, απευθύνθηκε στους πολλούς ξένους φίλους του νησιού που έχουν αγοράσει σπίτια και αποδεικνύουν με την παρουσία τους τον σεβασμό και την αγάπη τους για την Υδρα, ως προπύργιο αγώνα και για τις οικολογικές αξίες. Η επιτυχία της εκδήλωσης ανήκει εξίσου και στα μέλη του Συλλόγου, Αλέξανδρο Παπαγιάννη, οικονομολόγο, Κατερίνα Ζωγραφάκη, αρχιτέκτονα, Μιράντα Σοφιανού-Παρασκευά και οι Υδραίοι Τάκης Διαμαντής, Γιώργος Δασκαλάκης, Αναστάσιος Τρίμης που δίνουν επί τόπου καθημερινές μάχες για την ποιότητα και τον πολιτισμό. Παρόντες οι Γιάννης K. Λύρας, Ιρις Χαραμή, ναύαρχος Λισμάνης. Για τον Παύλο Παντελάκη μίλησαν με συγκίνηση ο δημοσιογράφος Γιάννης Καραμήτσος, συγγραφέας έξι ιστορικών βιβλίων για την Υδρα, οι πρώην δήμαρχοι του νησιού Στέφανος Λούλος, Φίλης Σαΐτης. Επίσης ο ναύαρχος κ. Δημαράκης και ο κ. Κώστας Στρουμπούλης, από τους προύχοντες του νησιού, οι οποίοι έπλεξαν το εγκώμιο του Παντελάκη.
Τον λόγο, τέλος, πήρε ο πρέσβης ε.τ. κ. Πέτρος Καλογεράς, με σπίτι στην Υδρα, που τόνισε ότι χάρις στον Παντελάκη σώθηκε η αρχιτεκτονική δομή και μορφή της Υδρας, επειδή απαγόρευσε να γίνουν δρόμοι από το λιμάνι και πάνω βατοί στους τροχούς, εξασφαλίζοντας έτσι τη μοναδικότητά της σε όλη την Ευρώπη.
Καταιγιστικό χειροκρότημα-δημοψήφισμα για να μην πατήσει αυτοκίνητο στο νησί επισφράγισε το τέλος της εκδήλωσης, που περιελάμβανε και προβολές με 100 slides και έκθεση φωτογραφιών, τις οποίες φρόντισαν οι Αντώνης και Αλέξανδρος Τσακίρης, νέα γενιά του συλλόγου μαζί με πολλά νέα παιδιά της Υδρας.
Οι φωτογραφίες ήταν παρούσες για άλλες δέκα μέρες. Ο Σύλλογος Οικολόγων Υδρας προτίθεται να τις συμπεριλάβει σε ειδικό λεύκωμα, ενώ βιβλίο με θέμα την ανάγκη προστασίας του νησιού από την πολιτεία με επιδοτήσεις γι’ αυτούς που σέβονται την παραδοσιακή μορφή θα εικονογραφηθεί με αυτήν την Υδρα που αγαπήσαμε και που μπορεί να αναδυθεί ξανά, μέσα από την αγάπη των υπερασπιστών της.
Η μοναδικότητα της Υδρας είναι, εξάλλου, η πραγματική περιουσία των Υδραίων, αρκεί να προστατευθεί άγρυπνα, όπως μας δείχνει ο φακός του Παύλου Παντελάκη.
Με Ελληνες προπονητές, λοιπόν, θα συνεχίσει την πορεία της η ελληνική κολύμβηση τα επόμενα χρόνια. Ομως, ο κ. Τοτ, δεν ανησυχεί για το μέλλον της. Υπό προϋποθέσεις, φυσικά.
