Ερωτήματα για το σύγχρονο τρόπο ζωής αναδεικνύει, μεταξύ των άλλων, ο ολοένα αυξανόμενος αριθμός των Ελλήνων που ταλαιπωρείται από «κρίσεις πανικού», μία διαταραχή υπερβολικού άγχους, που «παραλύει» σε πολλές περιπτώσεις την ομαλή προσωπική και κοινωνική ζωή. Σχεδόν 1,5 εκατομμύριο Ελληνες, υπολογίζεται, σύμφωνα με τους επιστήμονες, εμφανίζουν κάποια στιγμή της ζωής τους συμπτώματα κρίσεων πανικού!
Οπως φανερώνει και η ονομασία, η «κρίση πανικού» μπορεί να «χτυπήσει» ξαφνικά, οποιαδήποτε στιγμή. Στο δρόμο, στην εργασία, στο λεωφορείο, ακόμη και στις διακοπές… Η διαταραχή εμφανίζεται με πολλές μορφές και «παραλλαγές» συμπτωμάτων: Τρόμο, ταχυκαρδία, εφίδρωση, αίσθημα πνιγμού ή ασφυξίας, ζάλη, τάση για λιποθυμία, μούδιασμα, εξάψεις, φόβο επερχόμενου θανάτου, αίσθημα ότι το άτομο θα τρελαθεί, ότι θα απολέσει τον έλεγχο, ή ότι η προσωπικότητα δεν είναι η ίδια (αποπροσωποποίηση). Τα συμπτώματα είναι εφιαλτικά για το άτομο που τα βιώνει.
Ο καθηγητής Ψυχιατρικής και πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας κ. Γεώργιος Χριστοδούλου μιλώντας στην «K» περιγράφει τις κρίσεις πανικού, ως μία διαταραχή άγχους «σε υπερθετικό βαθμό» και επισημαίνει ότι περίπου ένα έως 1,5 εκατομμύριο Ελληνες εμφανίζουν σε κάποια στιγμή της ζωής τους ορισμένα από τα συμπτώματα της κρίσης πανικού. Το ποσοστό εκείνων που αντιμετωπίζει μεγαλύτερο πρόβλημα, που, δηλαδή, πάσχει από συχνές κρίσεις, εκτιμάται ότι ανέρχεται σε περίπου 200.000 έως 350.000 Ελληνες.
Οι κρίσεις πανικού, όπως επισημαίνει ο κ. Χριστοδούλου, μπορεί να εμφανιστούν από το τέλος της εφηβικής ηλικίας μέχρι τα 35 έτη, ενώ μετά το «ορόσημο», στα μέσα της τρίτης δεκαετίας, οι πιθανότητες ένα άτομο να παρουσιάσει τη διαταραχή είναι σπάνιες. Οι γυναίκες μάλιστα, είναι πολύ πιο «ευάλωτες» στις κρίσεις πανικού. Εχει παρατηρηθεί ότι ταλαιπωρούνται από τη διαταραχή δύο έως τρεις φορές περισσότερο από τους άνδρες.
Το ζήτημα της αύξησης του αριθμού των πολιτών που ταλαιπωρούνται από τη διαταραχή προκαλεί ερωτήματα. Μήπως η «ασθένεια» αναδεικνύεται σε μεγαλύτερη έκταση επειδή οι Ελληνες ξεπερνούν τις αναστολές τους και πλέον απευθύνονται πιο εύκολα στους επιστήμονες; Μήπως για τη «μάστιγα» ευθύνεται ο σύγχρονος τρόπος ζωής, που μας καθιστά περισσότερο αγχώδεις; Ο κ. Χριστοδούλου, αναλύοντας τις αιτίες εμφάνισης της διαταραχής επισημαίνει ότι η απάντηση πρέπει να αναζητηθεί, κυρίως, στους εξής παράγοντες: Η κληρονομικότητα. Εχει διαπιστωθεί ότι σε οικογένειες όπου υπάρχει «ιστορικό» κρίσεων πανικού, οι απόγονοι έχουν περισσότερες πιθανότητες να υποφέρουν και αυτοί κάποια στιγμή στη ζωή τους. Βιολογικοί παράγοντες (απορρύθμιση των νευροδιαβιβαστικών συστημάτων του εγκεφάλου, διαταραχή των μηχανισμών εγρήγορσης κ.ά.). Αλλά από εκεί και πέρα ουσιώδη ρόλο διαδραματίζουν επίσης, οι ψυχολογικοί παράγοντες. Σύμφωνα με ψυχολογικές θεωρίες, καθοριστική μπορεί να αποδειχθεί για παράδειγμα, η απώλεια ενός σημαντικού προσώπου. Σημαντικοί είναι επίσης, οι ψυχοκοινωνικοί συντελεστές: Ατομα χωρίς «βεβαρημένο» οικογενειακό ιστορικό ενδέχεται κάτω από ορισμένες συνθήκες να παρουσιάσουν κρίση πανικού.
Εξάλλου, όπως επισημαίνει ο κ. Χριστοδούλου, «η διαταταραχή συνοδεύεται πολύ συχνά από αγοραφοβία, ενώ επίσης συνυπάρχει με την κατάθλιψη ή τη χρήση ναρκωτικών ουσιών».
Οι πολίτες που απευθύνονται στους ειδικούς για να αναζητήσουν βοήθεια αυξάνει, πάντως, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά παγκοσμίως. Εντείνονται παράληλλα οι προσπάθειες για την εξεύρεση των βιολογικών αιτίων που οδηγούν στη συγκεκριμένη διαταραχή. Ισπανοί επιστήμονες του Ιατρικού Κέντρου Μοριακής Βιολογίας της Βαρκελώνης ανακάλυψαν μία γενετική μετάλλαξη, που ονόμασαν DUP20, η οποία πιστεύουν ότι ευθύνεται για τις κρίσεις πανικού. Οι Ισπανοί ανέλυσαν το γενετικό υλικό ατόμων με ιστορικό κρίσεων πανικού, αγοραφοβίας και κοινωνικής φοβίας και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το 90% αυτών είχε τη συγκεκριμένη γενετική μετάλλαξη. Αντιθέτως, τα γονίδια ατόμων που δεν έπασχαν από διαταραχές δεν έφεραν τη συγκεκριμένη μετάλλαξη. Οι έρευνες αυτές, τους οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι η μετάλλαξη DUP25 είναι η αιτία για την «έκρηξη» των στρεσσογόνων συμπτωμάτων, που παρουσιάζουν εκατομμύρια άνθρωποι. Με βάση την ανακάλυψή τους αναμένεται να δημιουργηθεί ειδικό φάρμακο. Ωστόσο, πόσο πιθανόν είναι μόνον με κάποια φαρμακευτικά σκευάσματα, να γίνουν παρελθόν οι κρίσεις πανικού;
Οπως επισημαίνει ο κ. Χριστοδούλου «επειδή το πρόβλημα είναι πολυπαραγοντικό δεν οφείλεται, δηλαδή, μόνο σε βιολογικούς παράγοντες, απαιτείται ολιστική προσέγγιση του προβλήματος, δηλαδή ψυχοθεραπεία, κυρίως συμπεριφορική-γνωσιακή και αν κριθεί απαραίτητο φαρμακευτική».