«Λίγα λουλούδια,
αν θέλεις, στείλε μου
και πάλι, φίλε μου, απόψε.
Λουλούδια ο κήπος επλημμύρισε
έμπα και μύρισε και κόψε».
Η Ερμιόνη τραγουδά, ο Τιμολέων συνοδεύει με τη φωνή και την κιθάρα του, ο Νίκος σιγοντάρει με τα κρουστά, η Cristina και η Αγγελική πιάνουν τον χορό. Η αίθουσα στη Μονάδα «Κονσόλειον» του Γηροκομείου Αθηνών αυτό το απόγευμα Τρίτης πλημμυρίζει με τη μελωδία που έχουμε μάθει από τη φωνή του Γούναρη και, κυρίως, με νιάτα και ζωντάνια. Αλλοι γέροντες αρχίζουν τα παλαμάκια, άλλοι σηκώνονται για ένα βαλσάκι, άλλοι πιάνουν το τραγούδι. Το λένε ότι η μουσική είναι το καλύτερο φάρμακο, αλλά εδώ αυτό σχεδόν αποκτά κυριολεκτική σημασία.
Παρακολουθούμε –ελαφρώς συγκινημένοι– μια δράση των Αγγέλων της Χαράς, της ομάδας που από το 2011 «απαλύνει», μέσω της τέχνης, την καθημερινότητα των πιο ευάλωτων ανάμεσά μας: των παιδιών που νοσηλεύονται στα παιδιατρικά νοσοκομεία και των ηλικιωμένων που φιλοξενούνται σε γηροκομεία. Η ιδέα ανήκει στις Αγγελική Βούλγαρη και Νίκη Τουμπακάρη, που όταν έμαθαν για αντίστοιχες ομάδες στο εξωτερικό αποφάσισαν να δημιουργήσουν μία και στην Ελλάδα. Η πρώτη είχε τότε μόλις αποφοιτήσει από τη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και η δεύτερη ήταν ήδη ηθοποιός, συγγραφέας και σεναριογράφος. Γρήγορα αναπτύχθηκε γύρω τους ένας πυρήνας 12 επαγγελματιών καλλιτεχνών, ηθοποιών, μουσικών, τραγουδιστών, ζωγράφων, μουσικοθεραπευτών, που μοιράζονταν τη διάθεση να βοηθήσουν με την τέχνη τους εκείνους που περνούν μια ευαίσθητη φάση στη ζωή τους. Εδώ και επτά χρόνια, οι Αγγελοι της Χαράς επισκέπτονται κάθε εβδομάδα τα Νοσοκομεία Παίδων της Αττικής (Πεντέλης, Αγλαΐα Κυριακού, Αγία Σοφία) καθώς και την Ογκολογική Μονάδα Παίδων Μαριάννα Βαρδινογιάννη – Ελπίδα, ενώ «χτυπούν» και σε Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων της Αττικής, ιδρύματα παιδικής προστασίας, σχολεία κ.ά. Οχημα πάντα ο ρυθμός και τα τραγούδια, οι μουσικοθεατρικές παραστάσεις, οι εικαστικές εκδηλώσεις.
Οπως όμως τονίζουν, η τέχνη δεν είναι αυτοσκοπός. «Το τραγούδι και το θέατρο είναι μόνο η αφορμή», λέει στην «Κ» η Αγγελική Βούλγαρη. «Δεν είναι το θέατρο που έχουν ανάγκη οι ηλικιωμένοι, είναι η σύνδεση που χρειάζονται, το αίσθημα ότι κάποιος έχει ενδιαφερθεί». Ολα αυτά τα χρόνια έχουν δει πολλά. Κυρίως, μεγάλη εγκατάλειψη. Η Αγγελική θυμάται την κ. Βάσω που είχε γνωρίσει το ’14 σε ένα γηροκομείο. «Μου είχε πει τότε, “καλά, εμένα χθες με έφεραν εδώ, θα έρθει ο γιος μου αύριο να με πάρει”. Την επόμενη εβδομάδα, μου λέει το ίδιο, αλλά την πιάνουν τα κλάματα. Την τρίτη εβδομάδα, ήταν μια άλλη γυναίκα, δεν είχε καμία επαφή με το παρόν. Είναι συγκλονιστικό αυτό που συμβαίνει σε έναν άνθρωπο όταν νιώθει ότι τον εγκαταλείπουν. Παραιτείται».
Εκείνο το απόγευμα στο «Κονσόλειον», ήταν αρκετοί οι γέροντες που συμμετείχαν μόνο με το βλέμμα. «Είναι πολλοί οι άνθρωποι που λόγω άνοιας ζουν σε μια δική τους πραγματικότητα. Ο δικός μας στόχος είναι να περνάμε σαν κύματα ξανά και ξανά και να τους φέρνουμε μέσα από το βλέμμα, μέσα από το άγγιγμα στο τώρα. Η αγάπη βρίσκεται στο τώρα». Στα γηροκομεία τα προγράμματα είναι συνήθως τρίμηνα, αλλά οι Αγγελοι φροντίζουν να επανέρχονται και μετά το πέρας τους «γιατί τους λείπουμε».
Στα νοσοκομεία Παίδων, οι Αγγελοι της Χαράς πραγματοποιούν από θεατρικές παραστάσεις στα σαλόνια των ορόφων μέχρι καλλιτεχνικά προγράμματα στα παιδοψυχιατρικά τμήματα και επισκέψεις σε δωμάτια των ογκολογικών μονάδων για one to one fun, όπως ονομάζουν το σχετικό πρόγραμμα της ψυχαγωγικής συνάντησης με αυτοσχεδιασμούς, τραγούδια, κίνηση και χορό τόσο με τα νοσηλευόμενα παιδιά όσο και τους γονείς τους.
«Εμείς το ’11 ξεκινήσαμε με τα παιδιά, αλλά σταδιακά συνεχίσαμε και με τους ηλικιωμένους. Ηλικιωμένοι και παιδιά έχουν την ίδια ευαλωτότητα. Και οι δύο ομάδες χρειάζονται φροντίδα και ενδιαφέρον για να μη νιώθουν απομονωμένες. Τα μεν παιδιά είναι στην αρχή του κύκλου της ζωής, οι ηλικιωμένοι στο τέλος, αλλά τα δύο σημεία είναι πολύ κοντά. Οι ψυχές είναι πολύ κοντά σε αυτές τις δύο ηλικίες», λέει η Αγγελική.
Μέχρι σήμερα, πάνω από 6.500 παιδιά και περισσότεροι από 6.400 ηλικιωμένοι έχουν παρακολουθήσει δράσεις των Αγγέλων της Χαράς. Η ομάδα έχει πια τη μορφή της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας, η οποία στηρίζεται σε χορηγίες, προσφέροντας αφιλοκερδώς στους φορείς τις υπηρεσίες της.