Το επεισόδιο του podcast Μαμάδες με Ρούμι με θέμα τα Συναισθήματα, εστιάζει στη σημασία που έχει το να κατανοούμε και να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματα μας.
Ακούστε το επεισόδιο…
Εστιάζουμε λοιπόν στη σημασία που έχει η συναισθηματική νοημοσύνη στην ανάπτυξη και την ευημερία μικρών και μεγάλων.
Πώς όμως προκαλούμε ή «εκπαιδεύουμε» ένα παιδί να εκφράζει τα συναισθήματα του;
- Οι γονείς θα πρέπει να λειτουργούν ως παράδειγμα. Με το να καταπιέζουν δικά τους συναισθήματα, με το να «βαφτίζουν» κάπως αλλιώς κάτι που αισθάνονται, με το να δίνουν λάθος μηνύματα στα παιδιά, προκαλούν σύγχυση και ως προς την κατανόηση της έννοιας αλλά και ως προς το συναίσθημα.
- Παιχνίδι: Η πιο σπουδαία …μέθοδος! Με όχημα το παιχνίδι το παιδί εξερευνά και εκφράζει τα συναισθήματα του. Παίξτε μαζί επιτραπέζια αλλά μην του «χαρίζετε» κάθε φορά τη νίκη για να πάρει χαρά. Και η αποτυχία, ο θυμός ή η λύπη, η απογοήτευση είναι μέρος της εμπειρίας. Παιχνίδια με κουκλάκια , ανθρωπάκια, παιχνίδια ρόλων επίσης προκαλούν ένα παιδί να μιλήσει μέσα από αυτά και να μεταφέρει μια δική του συναισθηματική κατάσταση.
- Τέχνη: Η ζωγραφική δίνει πολλά ερεθίσματα για να εκφραστεί ένα παιδί και τα εικαστικά γενικότερα. Κατά την επίσκεψη σε μια πινακοθήκη, σε μια γκαλερί, παρατηρήσετε με το παιδί τα πορτρέτα, τα τοπία, τα γλυπτά και μιλήστε για το ποιο συναίσθημα περιγράφουν ή ποιο συναίσθημα προκαλούν. Ένα άλλο ωραίο παιχνίδι είναι να βρείτε δύο αντικριστά πορτρέτα ή αγάλματα και να μιλήσετε για το τι μπορεί να συζητάνε. Τι μπορεί να σκέφτονται.
- Επίσκεψη στο Μουσείο Συναισθημάτων. Ενα μουσείο που βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας και που έχει ως βασική του θεματική τα συναισθήματα.
- Μουσική: Άλλη μια μορφή τέχνης που προκαλεί και αναδεικνύει συναισθήματα. Ένα παιδί που παίζει ένα μουσικό όργανο ή έχει ερεθίσματα από ποικίλα μουσικά ακούσματα βρίσκει μέσω της μουσικής τρόπους να χαλαρώνει, να εκφράζει συναισθήματα, να αισθάνεται.
- Ποίηση: Η ποίηση αναπτύσσει συναισθηματικά ένα παιδί.
Προτάσεις ποιητικών συλλογών για παιδιά:
Ποιήματα για Παιδιά/ Μ.Μιχαηλίδου-Καδή/Εκδ. Καλέντης
Λέξεις που κλείνουν μέσα τους την αλήθεια, όπως το «ευχαριστώ», λέξεις που προκαλούν δυνατά συναισθήματα, όπως η αγάπη, η μοναξιά και η λύπη, λέξεις που αγγίζουν πληγές όπως ο φόβος και ο αποχωρισμός, λέξεις που κουβαλούν έννοιες όπως η ζωή, η φύση και ο άνθρωπος.
Φεγγάρια παιδιά/ Γ. Παπαδάτος/Εκδ. Πατάκη
Το παιδί –και η σχέση του με το παιχνίδι και την ανάγνωση–, ο οικογενειακός και σχολικός περίγυρός του, το κοινωνικό, οικολογικό και οικουμενικό περιβάλλον. Οι λέξεις καλούν να ψηλαφήσουμε τον κόσμο που ζούμε και να ανακαλύψουμε καινούρια μονοπάτια.
Φυσικά όποιο άλλο ποίημα επιλέξετε από δικές σας συλλογές, κάποιο δικό σας αγαπημένο για να μοιραστείτε με το παιδί, να του μιλήσετε γι’ αυτό ή απλά διαβάστε το και αφήσετε τους στίχους να σας παρασύρουν.
Οι Μαμάδες με Ρούμι έχουν τελευταία στο κομοδίνο τους το «Τα μικρά μεγάλα» της Μ. Ισραηλίδη που κυκλοφορεί από τις εκδ. Βακχικόν. Τα ποιήματα αυτής της συλλογής καταπιάνονται με απλά καθημερινά αντικείμενα, που ανάλογα τη βαρύτητα που έχουν για τον καθένα από εμάς, παίρνουν το ανάλογο νόημα και τη σχετική βαρύτητα.
Βιβλία για τα συναισθήματα
Με μια αναζήτηση στο διαδίκτυο ή σε ένα βιβλιοπωλείο θα βρείτε πληθώρα βιβλίων με οδηγίες/χρήσιμες συμβουλές για το τι πρέπει να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν τα παιδιά στο να εκφράζουν συναισθήματα, για το πώς θα ενισχύσουν τη συναισθηματική τους νοημοσύνη. Υπάρχουν επίσης πολλά βιβλία για παιδιά ή για έφηβους που καταπιάνονται με θέματα που αφορούν στην ηλικία τους, που αγγίζουν συναισθήματα που ενδιαφέρουν τα παιδιά και στο τέλος μέσω του ήρωα δίνεται η «λύση» που μπορεί το παιδί-αναγνώστης να αναζητά και στη δική του ζωή. Μην σας τρομάζουν οι «δύσκολες» λέξεις ή η «δύσκολη» θεματολογία ενός βιβλίου (θάνατος, εκφοβισμός, προκαταλήψεις). Ίσως μέσω μιας ιστορίας μιλήσετε για πολύ σημαντικά θέματα στα παιδιά χωρίς να χρειάζεται να πείτε περισσότερα.
Μην εστιάζετε απαραίτητα σε βιβλία για τα συναισθήματα. Κάθε ιστορία, κάθε βιβλίο, εμπεριέχει τις περιπέτειες των ηρώων που βρίσκουν εμπόδια που όμως στο τέλος μέσω μιας ενδιαφέρουσας πλοκής βρίσκονται τρόποι να ξεπεραστούν.
7 προτάσεις για βιβλία:
- Το Καταφύγιο της Λύπης/A.Booth, D.Litchfield/εκδ. Μάρτης. Μία συγκινητική ιστορία που θα βοηθήσει τα παιδιά να συμφιλιωθούν με τα αρνητικά συναισθήματά τους, να τα διαχειριστούν και να προχωρήσουν μπροστά.
- Γραμμή 28/Davide Cali, M.le Huche/εκδ. Ίκαρος. Ένα εικονογραφημένο βιβλίο γεμάτο όμορφα συναισθήματα.
- Στα κύματα της Έλλης/ Α.Παπαθεοδούλου/εικ.Ι.Σαμαρτζή/εκδ.Παπαδόπουλος. Μια ιστορία για ένα κορίτσι, την Έλλη και τα συναισθήματά της ή απλά ένα βιβλίο για ναυτικές περιπέτειες και θαλασσινά ταξίδια!
- «Ο Νικηφόρος ανακαλύπτει τα συναισθήματα. Με οδηγό τα κυκλαδικά ειδώλια»/Ε.Γερουλάνου/εικ.Φ.Φωτιάδης/εκδ.Πατάκη. Ένα βιβλίο που βασίζεται στη συλλογή των κυκλαδικών ειδωλίων του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, προσεγγίζοντας τα συναισθήματα μέσω της τέχνης με έναν πρωτότυπο τρόπο.
- Τα συναισθήματα μιας μάγισσας/Ι. Μπαμπέτα/εικ.Αιμ.Κονταίου/εκδ. Μεταίχμιο. Μια ιστορία που προσεγγίζει μέσα από μια παραμυθένια πλοκή τα συναισθήματα.
- Το ξενοδοχείο των συναισθημάτων. L. Brankovic/μετφρ. Τ. Δεσύλλα/εκδ. Διόπτρα. Ένα πρωτότυπο και τρυφερό βιβλίο που βοηθά τα παιδιά να εξερευνήσουν και να κατανοήσουν τα συναισθήματα τους.
- Οι Μεγάλοι… μικροί. Α. Δαρλάση/εικ.Σ.Παπαδοπούλου/εκδ.Μεταίχμιο. Η σειρά δεν αφορά στα συναισθήματα αλλά είναι μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση του ότι σημαντικές προσωπικότητες της ιστορίας, της επιστήμης, της τέχνης δεν γεννήθηκαν διάσημοι ή σπουδαίοι. Ήταν κάποτε παιδιά και «κανονικοί» άνθρωποι με ελαττώματα και αδυναμίες.
Προτάσεις για ταινίες:
Κάθε καλή ταινία όπως και κάθε καλό βιβλίο δίνει αφορμές ώστε ο θεατής να ταυτιστεί με τον ήρωα και μία κατάσταση, προσεγγίζει δύσκολα θέματα, προκαλεί συζητήσεις πχ πώς οι ήρωες αντιμετώπισαν τις δυσκολίες και ξεπέρασαν εμπόδια; Εμείς τι θα κάναμε αν ήμασταν στη θέση τους;
Τα μυαλά που κουβαλάς (Inside Out)
- Μια ταινία που καταπιάνεται με μοναδικό τρόπο με τα πέντε βασικά συναισθήματα.
Ανυπομονούμε για το «Τα Μυαλά που κουβαλάς 2» που θα βγει τον Ιούνιο στους κινηματογράφους. Τα γνωστά συναισθήματα επιστρέφουν αλλά η ηρωίδα μπαίνει στην εφηβεία με αποτέλεσμα η Χαρά, η Θλίψη, ο Θυμός, ο Φόβος και η Αηδία να πάθουν σοκ γιατί το άγχος που έρχεται να προστεθεί σε αυτά βάζει …φωτιά στην κονσόλα συναισθημάτων!
Μπαμπούλας Α.Ε.
- Οι φόβοι ενός κοριτσιού σε έναν …κόσμο γεμάτο τέρατα και το θάρρος που θα χρειαστεί (με τη συνδρομή των φίλων της) για να τους αντιμετωπίσει.
Αναζητήστε επίσης ταινίες για έφηβους που μέσα από ιστορίες ενηλικίωσης καταπιάνονται με θέματα που τους αφοροούν και τους αγγίζουν. Ενδεικτικά τα Lady bird, Goodbye, Berlin, Precious.
Συνοπτικά:
- Οι γονείς θα πρέπει να αποτελούν πρότυπα συμπεριφορών.
- Οι γονείς είναι σημαντικό να μιλάνε και οι ίδιοι για τα συναισθήματα τους.
- Οι θετικές συμπεριφορές πρέπει να επιβραβεύονται (όχι με δώρα, αλλά με λέξεις).
- Οι αρνητικές συμπεριφορές πρέπει να επισημαίνονται και μέσω συζήτησης να δίνονται εναλλακτικές λύσεις-προτάσεις για μια επόμενη φορά που μπορεί να προκύψει ανάλογη περίσταση.
- Φτιάξτε με το παιδί ένα «σχέδιο» για τον έλεγχο του θυμού.
- Παρέχετε στο παιδί ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης και ασφάλειας όπου θα μπορεί να μιλήσει για κάτι που το απασχολεί και για το πώς αισθάνεται.
- Βρείτε χρόνο για παύσεις που θα σας βοηθήσουν στο να καταλάβετε πώς νιώθετε και πώς νιώθουν οι γύρω σας.
- Ζητήστε τη βοήθεια ενός ειδικού εάν δείτε πώς κάτι δυσκολεύει πολύ εσάς ή το παιδί.