Στις 13 Ιανουαρίου δολοφονήθηκε ο δήμαρχος του Γκντανσκ, Πάβελ Αντάμοβιτς. Η επιλογή του χρόνου και του τόπου της δολοφονίας δεν ήταν τυχαία, καθώς ο δράστης επεδίωκε τη δημοσιότητα. Ο δολοφόνος, που είχε μόλις αποφυλακιστεί έχοντας εκτίσει ποινή πέντε ετών κάθειρξης για ληστείες τραπεζών, δεν άφησε την παραμικρή αμφιβολία για τα κίνητρά του. Ενόσω διέφευγε ακόμη τη σύλληψη, κατηγόρησε ευθέως την αντιπολίτευση για τις προτάσεις της, αποδίδοντας τον θάνατο του Αντάμοβιτς σε αυτές.
Τα τελευταία δύο χρόνια, ο Αντάμοβιτς υπήρξε στόχος ρητορικής μίσους από τα μέσα ενημέρωσης που τελούν υπό τον έλεγχο της εθνικιστικής κυβέρνησης. Ο δήμαρχος του Γκντανσκ υπήρξε επίμονος υποστηρικτής των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων, ενώ προσέφερε βοήθεια σε πρόσφυγες από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, εξοργίζοντας το κυβερνητικό κόμμα. Ο Αντάμοβιτς κι εγώ υπήρξαμε από τους ελάχιστους τοπικούς άρχοντες, οι οποίοι επιλέξαμε να ακολουθήσουμε τη συνείδησή μας, βοηθώντας όσους διέφευγαν από τον πόλεμο και την τρομοκρατία. Το ανοιχτό μυαλό και ο ανθρωπισμός του Αντάμοβιτς τον έκαναν ιδανικό στόχο.
Το μίσος διαπνέει τη σύγχρονη Πολωνία, όπως και πολλές άλλες κοινωνίες. Ο εκφοβισμός στα σχολεία, η έλλειψη ανοχής στις μειονότητες, το μίσος κατά των αλλοεθνών και αλλόδοξων εκδηλώνονται σε καθημερινή βάση. Μελετητές του Κέντρου Ερευνών για τις Διακρίσεις του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας έδειξαν ότι το πρόβλημα είναι παγκόσμιο. Στην εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η ρητορική μίσους εκμεταλλεύεται τις φοβίες, εντείνει την οργή και πυροδοτεί το δημόσιο εξευτελισμό.
Η οργισμένη συναισθηματική αντίδραση εκατομμυρίων Πολωνών στη δολοφονία του Αντάμοβιτς έδειξε, όμως, ότι οι πολίτες έχουν απαυδήσει από την πολιτική πόλωση και την επιθετικότητα της σύγχρονης πολιτικής σκηνής. Η κληρονομιά του Αντάμοβιτς έχει ιδιαίτερη σημασία για τον πολιτικό κόσμο της Πολωνίας. Παρότι η πολιτική αντιπαράθεση υπήρξε παραδοσιακά οξεία στη χώρα μας, οφείλουμε να απαλλαγούμε από τη δηλητηριώδη ατμόσφαιρα μίσους. Οι πολιτικοί οφείλουν να επανεξετάσουν τις παρομοιώσεις, την επιχειρηματολογία και τα αφηγήματά τους, που στοχεύουν τους αντιπάλους τους. Τα ΜΜΕ, από τη μεριά τους, πρέπει να πάψουν να προσφέρουν βήμα σε όσους προωθούν τον φόβο, το μίσος και τη μισαλλοδοξία. Οι Πολωνοί ψηφοφόροι πρέπει να μπορούν να ψηφίζουν σύμφωνα με τις πεποιθήσεις τους, χωρίς να γίνονται αντικείμενα γελοιοποίησης ή δαιμονοποίησης.
Αναγκαίες είναι οι νομοθετικές πρωτοβουλίες με στόχο την προστασία κάθε μειονότητας. Το γράμμα του νόμου, όμως, δεν είναι το μόνο που χρήζει μεταρρύθμισης, καθώς οι Αρχές πρέπει επιτέλους να αρχίσουν να εφαρμόζουν τις υπάρχουσες διατάξεις. Η παρούσα κυβέρνηση του Κόμματος Νόμου και Δικαιοσύνης επέλεξε να αγνοήσει τη νομοθεσία αυτή. Τα προγράμματα πρόληψης των διακρίσεων και προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων έχουν διακοπεί. Οσοι υιοθετούν ομοφοβική ή μισογυνική ρητορική προάγονται στα ανώτατα αξιώματα, όπως έγινε με τον υπουργό Αμυνας Μάριους Μπλάτσακ.
Ο θάνατος του Αντάμοβιτς πρέπει τέλος να μας βοηθήσει να συνειδητοποιήσουμε τη σημασία της εκπαίδευσης των επόμενων γενεών πολιτών. Οι νέοι Πολωνοί είναι σήμερα πιο ρατσιστές και ξενόφοβοι από ό,τι οι γονείς τους. Η αποτυχία της μετάδοσης αρχών ανεκτικότητας και σεβασμού διαφορετικών πολιτισμών και θρησκειών αποτελεί επικίνδυνο πρόσκομμα στην επιτυχία της Πολωνίας στον σύγχρονο κόσμο.
* Ο κ. Robert Biedron υπήρξε δήμαρχος του Σλουπσκ, βουλευτής και αντιπρόεδρος της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων της Βουλής.