Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να αποσυρθεί από μία από τις τελευταίες σημαντικές συνθήκες για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων με τη Ρωσία μπορεί να πυροδοτήσει έναν ακόμη εξοπλιστικό αγώνα δρόμου όχι μόνο με τη Ρωσία αλλά και με την Κίνα, που ουδέποτε υπέγραψε τη Συνθήκη Πυρηνικών Δυνάμεων Μέσου Βεληνεκούς (INF). Ερχεται, μάλιστα, σε μια στιγμή που οι ΗΠΑ άρχισαν να οικοδομούν τα πρώτα πυρηνικά όπλα μεγάλου βεληνεκούς μετά το 1991, μια κίνηση που άλλα κράτη επικαλούνται προκειμένου να δικαιολογήσουν τις δικές τους προσπάθειες εκσυγχρονισμού του πυρηνικού τους οπλοστασίου.
Συνδυαστικά οι δύο κινήσεις σηματοδοτούν το τέλος του παραδοσιακού ελέγχου –από Ουάσιγκτον και Μόσχα– των πυρηνικών όπλων, που διήρκεσε μισόν αιώνα. Παραμένει ασαφές κατά πόσον ο Τραμπ επιθυμεί να αντικαταστήσει την ΙΝF ή να ανανεώσει μία ακόμη σημαντική συνθήκη, τη New Start, που οδήγησε το αμερικανικό και το ρωσικό πυρηνικό οπλοστάσιο στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων εξήντα ετών. Ο υπουργός Εξωτερικών Μάικλ Πομπέο ανακοίνωσε την απόφαση απόσυρσης από τη συμφωνία INF σημειώνοντας ότι «τα κράτη πρέπει να είναι υπόλογα όταν παραβιάζουν τους κανόνες. Δεν μπορούμε να περιοριζόμαστε από τη συνθήκη, ενώ η Ρωσία αναίσχυντα την παραβιάζει», δήλωσε, προσθέτοντας ότι οι ΗΠΑ θα εγκαταλείψουν την INF μέσα σε έξι μήνες, εκτός και αν η Ρωσία καταστρέψει το «διαρκώς αυξανόμενο οπλοστάσιό της από πυραύλους μέσου βεληνεκούς και εκτοξευτήρες».
Η Μόσχα κατηγόρησε την κυβέρνηση Τραμπ ότι αναζητεί προσχήματα για να αποδεσμευτεί από τη συνθήκη που χρονολογείται από τον Ψυχρό Πόλεμο. Ενα πράγμα, ωστόσο, παραμένει σαφές. Αν ξεκινήσει ένας νέος αγώνας δρόμου εξοπλισμών, θα είναι πολύ ακριβός. Αν και η ανανέωση του γηράσκοντος αμερικανικού πυρηνικού οπλοστασίου ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της προεδρίας Ομπάμα, οι φιλοδοξίες επιταχύνθηκαν επί Τραμπ.
Οι ΗΠΑ άρχισαν να κατηγορούν τη Ρωσία ότι παραβιάζει τη συνθήκη ήδη από το 2014, όταν αποκαλύφθηκε ότι η Μόσχα προετοιμάζει έναν καινούργιο πύραυλο, με μεγαλύτερο βεληνεκές από το επιτρεπόμενο. Η ρωσική κυβέρνηση επιμένει πως οι πυραυλικές συστοιχίες που έχει αναπτύξει κοντά στα σύνορα με την Ευρώπη δεν πρόκειται να παραβιάσουν τα όρια βεληνεκούς. Οι Ρώσοι αξιωματούχοι προσπάθησαν να δείξουν ότι οι ΗΠΑ είναι ένα κράτος που κάνει λανθασμένες εκτιμήσεις. Ανώτατοι Αμερικανοί αξιωματούχοι ασφάλειας, και ειδικότερα ο Τζον Μπόλτον, σύμβουλος σε θέματα εθνικής ασφάλειας, δεν έκρυψαν την επιθυμία τους να εγκαταλείψουν τις συνθήκες ελέγχου των εξοπλισμών. Η συνθήκη INF αποτελούσε εύκολο στόχο για τον Μπόλτον, καθώς ακόμη και ο πρόεδρος Ομπάμα σκεφτόταν να την εγκαταλείψει. Το ερώτημα που γεννάται σήμερα είναι κατά πόσον οι ΗΠΑ θα ξεκινήσουν την ανάπτυξη νέων όπλων προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις προσπάθειες της Κίνας να εδραιώσει την κυρίαρχη θέση της στον δυτικό Ειρηνικό, ελέγχοντας τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα. Μεγάλο μέρος του οπλοστασίου του Πεκίνου περιλαμβάνει πυραύλους με βεληνεκές που απαγορεύεται από τη συνθήκη.
Τα νέα όπλα
Οι ΗΠΑ άρχισαν να παράγουν νέα κεφαλή για ένα στρατηγικό όπλο με μεγάλο βεληνεκές, το οποίο θα διαθέτει την ικανότητα να φτάνει στη Ρωσία, την Κίνα ή τη Βόρεια Κορέα. Στις αρχές του 2018, η κυβέρνηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ υπέδειξε, σε μια επαναξιολόγηση της πυρηνικής στρατηγικής της, ότι πρόκειται να δημιουργήσει μία νέα κεφαλή για τους πυραύλους Trident, οι οποίοι μεταφέρονται από υποβρύχια. Και αυτή η εξέλιξη είναι ήδη εδώ καθώς τα πρώτα από αυτά τα όπλα, που ονομάζονται W76-2, συναρμολογούνται σε εργοστάσιο στο Τέξας. Ωστόσο, το κόστος του W76-2, όπως εξάλλου και των άλλων όπλων που κατασκευάζονται, αυξάνει τα κονδύλια ανανέωσης του πυρηνικού οπλοστασίου των ΗΠΑ. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι οι επικριτές του Τραμπ στο Κογκρέσο καταδίκασαν την απόφαση απόσυρσης από τη συνθήκη INF ενώ την ίδια στιγμή δεσμεύτηκαν να αποτρέψουν τη χώρα από το να αποσυρθεί από τη συνθήκη μέσα σε έξι μήνες. Η κατάσταση ωστόσο είναι πιο πολύπλοκη. Η πραγματικότητα είναι ότι η τύχη της συνθήκης αποτελεί ένα σημαντικό τεστ για τη διαμάχη στο εσωτερικό της αμερικανικής κυβέρνησης, αλλά και μεταξύ των συμμάχων της, σχετικά με τους χειρισμούς που πρέπει να γίνουν έναντι της Ρωσίας και της Κίνας.