Λίγες ώρες μετά το σχεδόν ομόφωνο ψήφισμα της Βουλής των Αντιπροσώπων, που καλούσε την Αγκυρα να ακυρώσει την προγραμματισμένη αγορά ρωσικών πυραύλων S-400 υπό την απειλή πολιτικών και οικονομικών κυρώσεων, η Ουάσιγκτον έδειξε ότι εννοεί να συνοδεύσει τα λόγια με πράξεις. Το αμερικανικό υπουργείο Αμυνας έκανε γνωστό ότι αποφάσισε να «κατεβάσει» από τα μαχητικά αεροσκάφη F-35 τους Τούρκους πιλότους που εκπαιδεύονταν εδώ και μήνες στη χρήση τους, σε αεροπορική βάση της Αριζόνας.
«Το υπουργείο βεβαιώνει ότι οι Τούρκοι πιλότοι δεν πετούν πλέον. Αν δεν υπάρξει αλλαγή στην τουρκική πολιτική, θα συνεχίσουμε τη συνεργασία μας με τους Τούρκους συμμάχους μας ώστε να τερματιστεί η συμμετοχή τους στο πρόγραμμα συμπαραγωγής των F-35», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, αντισμήναρχος Μάικ Αντριους.
Προηγουμένως, ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας Πάτρικ Σάναχαν είχε δηλώσει ότι η εκπαίδευση των Τούρκων πιλότων θα τερματιστεί μέχρι το τέλος Ιουλίου και ότι η Αγκυρα δεν θα παραλάβει τα μαχητικά αεροπλάνα F-35 που έχει παραγγείλει αν δεν εγκαταλείψει την ιδέα να προμηθευτεί ρωσικούς πυραύλους S-400. Η νέα τοποθέτηση του Πενταγώνου προαναγγέλλει τον εξοστρακισμό της Τουρκίας και από τη συμπαραγωγή των αεροσκαφών, γεγονός που θα έχει σοβαρές συνέπειες στην τουρκική πολεμική βιομηχανία και τους υπεργολάβους της, σε μια εποχή όπου η τουρκική οικονομία αντιμετωπίζει σοβαρούς κλυδωνισμούς.
Το ψήφισμα της αμερικανικής Βουλής, που υποστηρίχθηκε και από τα δύο μεγάλα κόμματα, υπονοεί ότι αν η Αγκυρα επιμείνει για τους S-400, θα μπορούσε να αμφισβητηθεί ακόμη και η θέση της στο ΝΑΤΟ. Το ψήφισμα, που δεν είναι, πάντως, δεσμευτικό για τον Λευκό Οίκο, «προτρέπει τον Ταγίπ Ερντογάν να αποφύγει μια στρατιωτική συνεργασία με τη Ρωσία που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την αμερικανοτουρκική εταιρική σχέση και τον ρόλο της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ». Στο ίδιο ψήφισμα αναφέρεται ότι, αν η Τουρκία δεν ακυρώσει την αγορά των ρωσικών πυραύλων, «θα θέσει σε κίνδυνο τη συμμαχία της με τις ΗΠΑ» και θα υποστεί οικονομικές κυρώσεις.
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε «απαράδεκτο» το ψήφισμα και ιδιαίτερα το «απειλητικό ύφος» του. «Οπως έχουμε υπογραμμίσει και στο παρελθόν, ο καλύτερος τρόπος για να επιλυθούν οι διαφορές απόψεων μεταξύ συμμάχων είναι ο διάλογος και ο σεβασμός των κυρίαρχων αποφάσεων κάθε χώρας», σημειώνεται στην ίδια ανακοίνωση.
Ο Ταγίπ Ερντογάν είχε προτείνει να δημιουργηθεί κοινή επιτροπή των δύο χωρών, σε επίπεδο ειδικών, για να συζητηθούν οι αμερικανικές ανησυχίες γύρω από τους S-400, αλλά δεν έχει λάβει ακόμη απάντηση από την Ουάσιγκτον. Ο Τούρκος πρόεδρος εναποθέτει τις τελευταίες ελπίδες του για εκτόνωση της κρίσης στη συνάντησή του με τον Αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ, η οποία έχει προγραμματιστεί για τα τέλη Ιουνίου, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της ομάδας G20, στην Οσάκα της Ιαπωνίας.
Η αμερικανική πλευρά επιμένει ότι η εγκατάσταση των S-400 σε τουρκικό έδαφος θα δώσει τη δυνατότητα στη Ρωσία να αποκρυπτογραφήσει τα τεχνολογικά μυστικά των F-35 και άλλων συστημάτων του ΝΑΤΟ. Η κυβέρνηση Ερντογάν αντιτείνει ότι οι ρωσικοί πύραυλοι δεν θα ενταχθούν στις δομές της Συμμαχίας και ότι αναγκάστηκε να στραφεί στους S-400 για να καλύψει τις αμυντικές της ανάγκες όταν οι Αμερικανοί αρνήθηκαν να εφοδιάσουν την Τουρκία με τους δικούς τους πυραύλους Patriot.
Πρόσφατα, η Ουάσιγκτον πρότεινε στην Αγκυρα να προμηθευτεί Patriot αντί για S-400. Ο Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι η αμερικανική προσφορά υστερεί της ρωσικής, κυρίως στο θέμα της μεταφοράς τεχνογνωσίας, αλλά άφησε ανοιχτή μια χαραμάδα για την τελική αποδοχή της πρότασης. Πολιτικοί αναλυτές σημειώνουν, όμως, ότι θα είναι πολύ δύσκολο για τον Τούρκο πρόεδρο να δικαιολογήσει, όχι μόνο στον Βλαντιμίρ Πούτιν, αλλά και στους ψηφοφόρους του, ενδεχόμενη υποχώρησή του, καθώς η υπόθεση των πυραύλων έχει αναχθεί σε θέμα πολιτικού γοήτρου και εθνικής κυριαρχίας.
Διαβεβαίωση Μόσχας
Η Μόσχα διαβεβαίωσε, χθες, ότι η παράδοση των πυραύλων προχωράει σύμφωνα με το πρόγραμμα. «Οι συμφωνίες μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας εκπληρώνονται στην ώρα τους», δήλωσε ο Γιούρι Ουσάκοφ, σύμβουλος του προέδρου Πούτιν. Ερωτηθείς αν οι πύραυλοι παραδοθούν στην Αγκυρα τον Ιούλιο, όπως προβλέπει το υπάρχον χρονοδιάγραμμα, απάντησε: «Ναι, αυτό σχεδιάζουμε να πράξουμε σε κάθε περίπτωση».