Τρεις και πλέον δεκαετίες από την ημέρα που πέταξε με το ελικόπτερό του πάνω από τον πυρηνικό αντιδραστήρα του Τσέρνομπιλ, ο 87χρονος σήμερα πιλότος ξαναφέρνει στη μνήμη του τις δραματικές στιγμές επιστρέφοντας για πρώτη φορά στον τόπο της επιχείρησης.
Ο Μικόλα Βολκόζουμπ επέστρεψε τον περασμένο μήνα για πρώτη φορά στο Τσέρνομπιλ μετά από το ατύχημα του 1986 και περιέγραψε τον τρόπο με τον οποίο πραγματοποίησε τις τρεις διαφορετικές πτήσεις πάνω από τον αντιδραστήρα προκειμένου να μετρήσει τη θερμοκρασία και τη σύνθεση των αερίων εντός του πυρήνα του.
«Λένε μερικοί ότι δεν φοβόμασταν, αλλά κανείς δεν είναι απαλλαγμένος από τον φόβο. Το μόνο που ισχύει είναι ότι οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται διαφορετικά τον φόβο. Άλλος παγώνει, σε άλλον δημιουργεί κίνητρο. Έπρεπε να το κάνω. Και ήξερα ότι είναι επικίνδυνο. Ο Βόλκοζουμπ που φορούσε ένα βαρύ προστατευτικό γιλέκο για να προστατεύσει το σώμα του από την ακτινοβολία είχε παρασημοφορηθεί με το μετάλλιο του «Ηρωα της Ουκρανίας» για τη γενναιότητά του.
Ύστερα από τρεις πτήσεις που διήρκεσαν 19 λεπτά και 40 δευτερόλεπτα, εξετέθη σε τόσο υψηλή ποσότητα ραδιενέργειας που πολλοί μετρητές δεν μπόρεσαν να καταγράψουν την πραγματική τιμή.
Το ολοκαίνουριο τότε ελικόπτερο MI-8 με το οποίο έκανε τις πτήσεις εγκαταλείφθηκε ύστερα από μόλις τρεις πτήσεις σε ένα χώρο απόθεσης προσβεβλημένων από ραδιενέργεια αντικειμένων.
Παρά την ηλικία του ο Βολκόζουμπ –που εξακολουθεί να εξετάζει πιλότους που δοκιμάζονται για τα Αντόνοφ, τα αεροσκάφη του κρατικού κατασκευαστή της Ουκρανίας- θυμάται ότι τις στιγμές εκείνες ήταν ήρεμος και σχολαστικός παρά το φόβο του.
«Προετοιμαζόμουν. Ηταν μία πολύ βαθιά προετοιμασία. Εκανα όλους τους υπολογισμούς για το ελικόπτερο, το βάρος του κλπ. Οι συνεννοήσεις επίσης με τα μέλη του πληρώματος ήταν πολύ καλά σχεδιασμένες».
Κοιτώντας πια τον αντιδραστήρα 33 ολόκληρα χρόνια μετά την έκρηξη ο Βολκόζουμπ λέει ότι δεν αρχικά δε μπορούσε καν να τον αναγνωρίσει.
«Δεν υπάρχει τίποτε κοινό με αυτό που υπήρξε στο παρελθόν. Είχε καταστραφεί. Είχε εντελώς καταστραφεί. Υπήρχε ένας αγωγός και μερικά τμήματα του αντιδραστήρα που έχασκαν διαλυμένα», λέει ο 87χρονος για τον αντιδραστήρα που σήμερα είναι καλυμμένος με ένα κουβούκλιο – «σαρκοφάγο» με στόχο τον αποκλεισμό κάθε διαρροής.
Περπατώντας στο Πρίπιατ, την εγκαταλελειμμένη πόλη όπου ζούσαν κάποτε οι εργάτες της πυρηνικής εγκατάστασης, ο Βόλκοζουμπ ανακαλεί τις στιγμές που είχε συμμετάσχει σε μια πρώτη επιτροπή διαχείρισης της κρίσης.
«Τους θυμάμαι να συζητάνε γύρω από την ερώτηση ΄και τώρα τι κάνουμε;’ Τι πρέπει να κάνουμε; Ο Βαλερί Αλεξέγιεβιτς Λεγκάσοφ (σσ: ο επιστήμονας που έγινε ευρύτερα γνωστός από τη δραματοποιημένη σειρά του HBO) έλεγε ότι πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα για να αποφευχθεί η μετάδοσης της ακτινοβολίας.