Πρόταση που καλύπτει πλήρως τις όποιες ανησυχίες εκφράζονται από τουρκοκυπριακής πλευράς, για το μερίδιο από τα έσοδα των υδρογονανθράκων έχει ενώπιόν του ο Μουσταφά Ακιντζί.
Πέρα από τη σύσταση του Ταμείου Υδρογονανθράκων, ο Κύπριος πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης, σε μια προσπάθεια να αφαιρέσει τα όποια προσχήματα προβάλλονται από την τουρκική πλευρά για επανέναρξη του διαλόγου στο Κυπριακό, έχει υποβάλει στον κ. Ακιντζί συγκεκριμένη πρόταση, που εάν γίνει αποδεκτή θα αφαιρέσει ένα «αγκάθι» στις προσπάθειες που καταβάλλονται ώστε οι δύο πλευρές να καθίσουν και πάλι στο τραπέζι των συνομιλιών.
Η πρόταση παρουσιάστηκε από τον κ. Αναστασιάδη στην κοινή συνάντηση της 9ης Αυγούστου με τον Μουσταφά Ακιντζί και σύμφωνα με πληροφορίες, υποβλήθηκε και γραπτώς στη συνέχεια.
Η πρώτη αντίδραση του Τουρκοκυπρίου ηγέτη φαίνεται να είναι θετική, ωστόσο η τύχη της πρότασης του προέδρου της Δημοκρατίας θα κριθεί στην Άγκυρα. Σύμφωνα με την «Καθημερινή Κύπρου», η πρόταση Αναστασιάδη περιλαμβάνει προϋποθέσεις προκειμένου η τουρκοκυπριακή πλευρά να είναι σε θέση να αντλήσει το μερίδιο που της αναλογεί από τη μελλοντική πώληση φυσικού αερίου, από κοιτάσματα της κυπριακής ΑΟΖ. Η πρόταση στην ουσία εξουδετερώνει τα όσα είχε ζητήσει ο κ. Ακιντζί για σύσταση ειδικής Επιτροπής, η οποία θα διαχειρίζεται τα των υδρογονανθράκων. Πρόταση η οποία δεν είναι υλοποιήσιμη και για ουσιαστικούς λόγους.
Escrow account
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές από το χώρο των συνομιλιών, ο Νίκος Αναστασιάδης, στη συνάντηση της 9ης Αυγούστου, δήλωσε την ετοιμότητά του να προχωρήσει με συγκεκριμένα βήματα στο κομμάτι των υδρογονανθράκων, ακόμα και πριν την επίλυση του πολιτικού προβλήματος.
Κατά τις ίδιες πηγές, η πρόταση του Κύπριου προέδρου στη δημιουργία ενός δεσμευμένου λογαριασμού ειδικού σκοπού, (escrow account), στον οποίο η Λευκωσία θα μεταφέρει το μερίδιο που αναλογεί στους τουρκοκυπρίους από την πώληση του φυσικού αερίου. Δικαιούχος του εν λόγω λογαριασμού θα είναι η τουρκοκυπριακή κοινότητα, η οποία θα μπορεί να αντλήσει το ποσό εφόσον εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις, που θέτει η πρόταση του κ. Αναστασιάδη.
Σύμφωνα με την πρόταση, το ποσό που θα κατατίθεται στον λογαριασμό θα απελευθερώνεται μόνο εάν η Τουρκία τερματίσει τις προκλήσεις της στην περιοχή, αναγνωρίζοντας τα όρια της κυπριακής ΑΟΖ.
Ο κ. Αναστασιάδης, λένε πηγές στη Λευκωσία, υποστήριξε πως η σύσταση Επιτροπής που θα διαχειριζόταν τα των ενεργειακών της ΑΟΖ, πρόταση που έχει υποβάλει η τουρκική πλευρά, δεν μπορεί να προχωρήσει για τον λόγο ότι δεν θα μπορεί εκ των πραγμάτων να επιλαμβάνεται ζητημάτων που άπτονται κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως την παραχώρηση τεμαχίων σε εταιρείες για έρευνες, παραχώρηση αδειών εκμετάλλευσης ή τη σύναψη διακρατικών συμφωνιών.
Επί της πρότασης, η τουρκική πλευρά δεν έχει απαντήσει. Παράλληλα με τη δημιουργία escrow account, στο τραπέζι παραμένει η σύσταση του Ταμείου Υδρογονανθράκων αλλά και η ενημέρωση του Τ/κ για τα ζητήματα των υδρογονανθράκων από τον ίδιο τον πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Ο λογαριασμός
Ο escrow account, σύμφωνα με στελέχη ελεγκτικών οίκων, είναι ένας λογαριασμός ειδικού σκοπού ο οποίος ανοίγεται μετά από συμφωνία δυο μερών. Τον λογαριασμό, στη προκειμένη περίπτωση, τον ανοίγει η Κυπριακή Δημοκρατία η οποία θα πρέπει να συμφωνήσει με το άλλο μέρος, την τουρκοκυπριακή πλευρά, για τον διαχειριστή του λογαριασμού που θα πρέπει να είναι κοινής αποδοχής. Μια πρώτη σκέψη που υπάρχει είναι πως το ρόλο αυτό μπορεί να διαδραματίσουν τα Ηνωμένα Έθνη, ή τραπεζικό ίδρυμα που θα ανοίξει τον escrow account, το οποίο, όπως μας επισημάνθηκε, ζητά να του κατατεθεί η συμφωνία των δυο πλευρών. Εφόσον οι διαδικασίες ολοκληρωθούν στο λογαριασμό θα καταλήγει το μερίδιο των Τ/κ από τους υδρογονάνθρακες. Ωστόσο για να απελευθερωθούν τα χρήματα, απαιτείται η έγκριση του διαχειριστή του λογαριασμού ο οποίος προηγουμένως θα λάβει υπόψη εάν έχουν εκπληρωθεί οι όροι ή προϋποθέσεις της συμφωνίας.