Η πολιτική τιμή δεν έχει… Η μήπως έχει; Πενήντα εκατομμύρια δολάρια δαπάνησε ο δισεκατομμυριούχος Μάικλ Μπλούμπεργκ, για να εκλεγεί δήμαρχος της Νέας Υόρκης. Μέχρι και την κομματική του ταυτότητα παρέδωσε και ελαφρά τη καρδία μεταμφιέσθηκε σε Ρεπουμπλικανό, παρόλο που υπήρξε επί μακρόν ψηφοφόρος και χρηματοδότης των Δημοκρατικών. Οι υποστηρικτές του διατείνονται ότι οι ψήφοι δεν εξαγοράζονται, άλλωστε δύο εβδομάδες πριν από τις εκλογές υπολειπόταν του Δημοκρατικού αντιπάλου του, Μαρκ Γκριν -ο οποίος σημειωτέον διαθέτει οκταετή πολιτική πείρα και θεωρείται άριστος γνώστης της Νέας Υόρκης- αρκετές ποσοστιαίες μονάδες που άγγιξαν και διψήφια νούμερα.
Ποιοι ήταν, λοιπόν, οι παράγοντες που ανέστρεψαν το αρνητικό κλίμα και τον εκτόξευσαν στη δημαρχία; Τι γυρεύει αυτός, ένας επιχειρηματίας, σε ένα τόσο κρίσιμο πόστο και μάλιστα τη στιγμή που η Νέα Υόρκη προσπαθεί να συνέλθει από τον εφιάλτη της 11ης Σεπτεμβρίου; Γιατί οι Νεοϋορκέζοι, οι οποίοι σε αναλογία πέντε προς ένα είναι Δημοκρατικοί, εξέλεξαν για δεύτερη συναπτή φορά ένα Ρεπουμπλικανό δήμαρχο;
Το βέβαιο είναι ότι η νίκη του στις εκλογές της περασμένης Τρίτης αποδίδεται από την πλειοψηφία των Αμερικανών αναλυτών στην παρέμβαση του δημοφιλούς απερχόμενου, Ρούντολφ Τζουλιάνι, ο οποίος μετά τα τραγικά γεγονότα εξελίχθηκε σε έναν «άγγελο επί της γης», αναλαμβάνοντας τον πατερναλιστικό ρόλο, που δεν κατάφερε να παίξει ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους Τζούνιορ. Μόλις ο «Ρούντι» έχρισε -έστω και καθυστερημένα- εκλεκτό του τον Μπλούμπεργκ, ο Γκριν θα μπορούσε κάλλιστα να αναγνωρίσει προκαταβολικά την ήττα του. Η κοινή εμφάνισή του στο πλευρό του πρώην προέδρου, Μπιλ Κλίντον, λίγες ώρες πριν ανοίξουν οι κάλπες, προδίδει τον πανικό του.
Στη σκιά του δημοφιλούς Τζουλιάνι
Το μέγεθος της εταιρείας του και η άψογη διοίκησή της ήταν το βασικό πλεονέκτημα του Μπλούμπεργκ έναντι του Γκριν. Με δεδομένη την πολιτική του απειρία ο μεγιστάνας εκμεταλλεύθηκε την αναγνωρισμένη δεξιοτεχνία του στο μάνατζμεντ, για να πείσει τους Νεοϋορκέζους ψηφοφόρους ότι είναι ικανός να συρρικνώσει το έλλειμμα του δήμου, το οποίο εκτοξεύθηκε κατά ένα δισεκατομμύριο δολάρια μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και αναμένεται του χρόνου να αγγίξει το 10% του προϋπολογισμού. Στο ίδιο διάστημα χάθηκαν 100.000 θέσεις εργασίας, καταφέροντας νέο πλήγμα στη δοκιμαζόμενη αυτοπεποίθηση της πόλης.
Τον περιμένει Γολγοθάς
Η αποκατάσταση της ασφάλειας και της αισιοδοξίας στην πόλη της αέναης κίνησης, αλλά και η ανοικοδόμηση του οικονομικού κέντρου στην τραγική τρύπα, που χάσκει σήμερα ως ανοιχτή πληγή στο νότιο Μανχάταν, είναι οι πρόσθετες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο Μπλούμπεργκ. Ο ίδιος μοιάζει να έχει επίγνωση του Γολγοθά, που τον περιμένει. Υπό το πρίσμα αυτό θα μπορούσε να υποπέσει στη λανθασμένη εκτίμηση ότι θα πρέπει να γίνει «χαλίφης στη θέση του χαλίφη», Τζουλιάνι στη θέση του Τζουλιάνι.
Είναι γεγονός ότι πολλοί Νεοϋορκέζοι θα ήθελαν να δουν τη θητεία του Τζουλιάνι να παρατείνεται, έστω και για τρεις μήνες, όπως αποδείχθηκε από τη σχετική προσφυγή πολιτών. Ωστόσο, το αρμόδιο δικαστήριο απέρριψε το αίτημα κι έτσι ο Μπλούμπεργκ αναλαμβάνει κανονικά τα καθήκοντά του την 1η Ιανουαρίου. Με δεδομένο ότι και στις επιχειρήσεις υπήρξε αυτοδημιούργητος, αφού το αρχικό μετοχικό κεφάλαιο του επικοινωνιακού κολοσσού του προήλθε από την αποζημίωση, την οποία έλαβε όταν απολύθηκε από τη χρηματιστηριακή Σάλομον Μπράδερς, δεν αποκλείεται να αποδειχθεί εξίσου πηγαίο ταλέντο και στην πολιτική.
Ο Τζουλιάνι άλλωστε θριάμβευσε σε μία περίοδο, που η αμερικανική οικονομία ανθούσε και η πάταξη της εγκληματικότητας, την οποία πέτυχε στη Νέα Υόρκη, παρά τις συχνές επικρίσεις που δέχθηκε για το σκληρό προφίλ του, ήταν από μόνη της αρκετή για να του εξασφαλίσει μία ιδιαίτερα υψηλή δημοτικότητα. Κι ενώ το άστρο του άρχισε να δύει (λόγω της περιπέτειας με την υγεία του και του διαζυγίου του), σε σημείο ώστε να αναγκασθεί πέρσι να αποσυρθεί από την αναμέτρηση με τη Χίλαρι Κλίντον για την έδρα της Γερουσίας στη Νέα Υόρκη.
Καθαγιάσθηκε…
Ωστόσο ο «Ρούντι», ένα οικείο πρόσωπο που είχε ήδη καταγραφεί στο συλλογικό υποσυνείδητο με το μικρό του όνομα, καθαγιάσθηκε μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου. Ολες του οι αδυναμίες και τα σφάλματα παραγράφηκαν προτού καν σταματήσει ο καπνός να βγαίνει από τα συντρίμμια των δίδυμων πύργων, αφού ο πρόεδρος, Τζορτζ Μπους, χρειάστηκε πέντε μέρες για να επισκεφθεί τον τόπο της τραγωδίας και το κενό φρόντισε να αναπληρώσει επαξίως ο Τζουλιάνι.
Υπό τη σκιά λοιπόν του Τζουλιάνι καλείται τώρα να αναλάβει τα ηνία του δήμου ο Μπλούμπεργκ και να επιλύσει ιδιαίτερα σύνθετα προβλήματα, όπως η τρομοκρατία και ο άνθρακας, τα οποία σωρεύονται σε αυτά που προϋπήρχαν. Η κληρονομιά είναι βαριά και η αμφιλεγόμενη νίκη του τον καθιστούν εύκολο στόχο για τους πολιτικούς του αντιπάλους, τους Δημοκρατικούς που θα μπορούσαν άλλωστε να χρησιμοποιήσουν σε βάρος του την κατηγορία της «αποστασίας».
Δεν αποκλείεται όμως ακριβώς αυτή η «δημοκρατική» καταγωγή του να συμβάλει στη γεφύρωση των σχέσεων του δήμου με την κυβέρνηση, η οποία είναι εκ των ων ουκ άνευ για την ανασυγκρότηση -οικονομική, οικιστική και ηθική- της πόλης. Η Νέα Υόρκη απέδειξε ότι επιθυμεί για διάδοχο του Τζουλιάνι μία ρέπλικα του Ρούντι, το χερουβείμ του «Αγίου». Στο χέρι του είναι να διαψεύσει το ρόλο του ετερόφωτου και να δημιουργήσει ένα δικό του πολιτικό στυλ. Ούτως ή άλλως τα χρήματά του τον βοήθησαν εν μέρει να εκλεγεί, αλλά δεν μπορούν να διασφαλίσουν την εξυγίανση των οικονομικών της πόλης «που διαρκώς φλερτάρει με τη χρεοκοπία», όπως ανέφεραν πρόσφατα οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς». Επίσης «τα λεφτά δεν αγοράζουν την αγάπη» του κόσμου, όπως ορθά(;) είχαν προβλέψει οι Μπιτλς χρόνια πριν.
Τα λάθη του Μαρκ Γκριν
Η αλήθεια είναι ότι ο Γκριν ξεκίνησε εξ αρχής στραβά. Στις προκριματικές, εσωκομματικές εκλογές συγκρούσθηκε με τον εσωκομματικό αντίπαλό του, Φερνάντο Φερέρ, ο οποίος ήλπιζε να αναδειχθεί στον πρώτο Πορτορικανό δήμαρχο της Νέας Υόρκης. Αντί όμως να επιχειρήσει να προσελκύσει το μειονοτικό ακροατήριο του Φερέρ επιδόθηκε σε μία διχαστική -κατά τους επικριτές του ρατσιστική- ρητορική, με αποτέλεσμα την ημέρα της κρίσεως πολλοί Ισπανόφωνοι ψηφοφόροι, που παραδοσιακά ψήφιζαν Δημοκρατικούς να στραφούν στον Μπλούμπεργκ.
Καθόλη τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας χαρακτηριζόταν από μία έπαρση έφτασε μάλιστα στο σημείο να ισχυρισθεί ότι -αν ήταν στη θέση του Τζουλιάνι- θα χειριζόταν καλύτερα την κρίση, μία δήλωση περίπου βέβηλη για τους Νεοϋορκέζους, που έχουν αναγάγει τον απερχόμενο δήμαρχο σε «κοσμικό άγιο». Ισως αυτό το στοιχείο του χαρακτήρα του τον οδήγησε στην προφανώς λανθασμένη απόφαση να αρκεστεί στο σύστημα κρατικής χρηματοδότησης, αποδεχόμενος τους περιορισμούς στις δωρεές.
Το αντίθετο
Το ακριβώς αντίθετο έπραξε ο αντίπαλός του και το αποτέλεσμα τον δικαίωσε. Τον τελευταίο μήνα ολόκληρη η πόλη είχε γεμίσει με αφίσες και φυλλάδια του Μπλούμπεργκ, καθιστώντας περιττές τις συστάσεις, τις οποίες ο ίδιος έκανε στην αρχή της προεκλογικής εκστρατείας. «Γεια σας, είμαι ο Μάικλ Μπλούμπεργκ και διεκδικώ τη δημαρχία», εξήγησε στην πρώτη τηλεοπτική του διαφήμιση. Στα επόμενα σποτ δεν χρειάσθηκε καν να πει το όνομά του. Ούτως ή άλλως το πρακτορείο οικονομικών ειδήσεων, που ίδρυσε πριν από είκοσι χρόνια ανταγωνίζεται πλέον επί ίσοις όροις το Ρόιτερς και το Ντάου Τζόουνς και η φυσιογνωμία του ήταν ήδη γνωστή από τις κοσμικές στήλες.
Συχνά απασχολούσαν τα κουτσομπολίστικα έντυπα τα πάρτι και οι ερωμένες του, αλλά και οι αγωγές που είχαν κατατεθεί εις βάρος του από τρεις πρώην υπαλλήλους του για σεξουαλική παρενόχληση.
Ωστόσο η Νέα Υόρκη, η πρωτεύουσα της σεξουαλικής ανεκτικότητας, δεν επηρεάσθηκε από τις ερωτοδουλειές του, οι οποίες κατά τη μετα-Κλίντον εποχή έχουν εξελιχθεί πλέον σε τίτλο τιμής. Ούτε οι ψηφοφόροι της έδωσαν σημασία στην αιφνιδιαστική μεταπήδησή του από τους Δημοκρατικούς στους Ρεπουμπλικανούς. Οπως συμβαίνει εξάλλου και στην Ελλάδα, στις δημοτικές εκλογές δεν λειτουργούν οι κομματικοί μηχανισμοί και οι διαχωριστικές γραμμές. Το βασικό κριτήριο του εκλογικού σώματος είναι η προσωπικότητα κάθε υποψηφίου.
Με τους Ρεπουμπλικανούς
Την παράμετρο αυτή φαίνεται ότι έλαβε σοβαρά υπόψη του ο Μπλούμπεργκ, ο οποίος διαπίστωσε ότι η εσωκομματική αναμέτρηση στους Ρεπουμπλικανούς ήταν πολύ ευκολότερη, σε σχέση με το αντίπαλο στρατόπεδο, όπου οι υποψήφιοι ήταν πολλοί και ιδιαίτερα έμπειροι. Ετσι ο Μπλούμπεργκ έλαβε το βάπτισμα στην πολιτική και εξασφάλισε το χρίσμα του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου για τη δημαρχία της Νέας Υόρκης, κερδίζοντας εύκολα το μοναδικό σοβαρό εσωκομματικό του αντίπαλο, τον πρώην Γερουσιαστή, Χέρμαν Μπαντίλο, τη στιγμή που ο Γκριν προσπαθούσε ακόμη να αναρρώσει από τη βίαιη αναμέτρηση με τον Φερέρ.
Μία από τις ελάχιστες περιπτώσεις, στις οποίες η εκστρατεία του Μπλούμπεργκ διολίσθησε σε μικρόψυχες αντιπαραθέσεις με τον αντίπαλό του, ήταν όταν του ζητήθηκαν εξηγήσεις για την άρνησή του να αποκαλύψει τη φορολογική του δήλωση. «Οι άλλοι δεν βγάζουν τίποτα», γι’ αυτό είναι πρόθυμοι να τις δημοσιοποιήσουν ήταν η άκομψη απάντηση του ανθρώπου που η περιουσία υπολογίζεται σε 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια και του οποίου η εταιρεία απασχολεί 8.000 εργαζόμενους κι έχει ετήσια εισοδήματα 2, 3 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η Δύση πάντως δίνει την εντύπωση ότι δεν ξέρει πώς να λύσει το πρόβλημα του Κοσόβου μακροπρόθεσμα. Για την ώρα, προσπαθεί να απωθήσει το ζήτημα της τελικής επίλυσης του καθεστώτος, επαναλαμβάνοντας μονότονα την προσήλωσή της στην εφαρμογή του ψηφίσματος 1244 που ομιλεί περί «προωθημένης αυτονομίας» μέσα στη Γιουγκοσλαβία, ενώ, ταυτόχρονα, με το επιχείρημα της βοήθειας στους Κοσοβάρους να αυτοκυβερνηθούν, τους διευκολύνει να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις της ανεξαρτησίας.