H αμερικανική διαστημική υπηρεσία NASA, το όνομα της οποίας ήταν άλλοτε συνώνυμο της υπεροχής στην υψηλή τεχνολογία, σήμερα αγωνίζεται να επιβιώσει. Τις τελευταίες ημέρες έχασε τον επικεφαλής της, βρέθηκε χρεωμένη κατά πέντε δισ. δολάρια και κατηγορήθηκε για κακοδιαχείριση από επιτροπή εμπειρογνωμόνων πολλά μέλη της οποίας είναι κάτοχοι βραβείου Νόμπελ.
Οι ελπίδες της
Ακυβέρνητη και χρεωμένη, η υπηρεσία, που έστειλε τους Αμερικανούς στο φεγγάρι ταλαντεύεται σαν χτυπημένο διαστημόπλοιο στην τροχιά του. Λίγοι παρατηρητές ευελπιστούν πλέον ότι η Nasa θα επιβιώσει τουλάχιστον στη σημερινή της μορφή. H υπηρεσία εναποθέτει τις ελπίδες της σε κάποια κρατική ενίσχυση αν πείσει στο Κονγκρέσο. Προκειμένου να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της εκτιμάται ότι χρειάζεται περί τα οκτώ δισ. δολάρια. Το αμερικανικό κράτος, όμως, βρίσκεται αφενός σε εμπόλεμη κατάσταση και αφετέρου έχει χάσει το ενδιαφέρον του για τα διαστημικά ταξίδια. Το πιθανότερο είναι ότι η NASA θα αναγκασθεί να περικόψει δραστικά το κόστος και τις αποστολές της.
Οι περισσότεροι επιρρίπτουν τις ευθύνες της υπηρεσίας στη φιλοσοφία του Γκόλντιν, που προγραμμάτιζε «ταχύτερες και φθηνότερες» αποστολές χωρίς πλήρωμα ενώ παράλληλα προωθούσε τη δαπανηρότατη κατασκευή του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. Τα περισσότερα σχέδια της κατηγορίας αυτής απέτυχαν επειδή είχαν ανεπαρκή χρηματοδότηση και αναποτελεσματική διαχείριση. Το 1999, για παράδειγμα, η Nasa έχασε έναν δορυφόρο του Αρη, απέστειλε ένα διαστημόπλοιο που προοριζόταν να προσγειωθεί στον Κόκκινο Πλανήτη και σχεδίαζε δύο ρομπότ, που επρόκειτο να ανιχνεύσουν το έδαφος του Αρη σε αναζήτηση νερού.
Στην περίπτωση του δορυφόρου του Αρη, η αποστολή απέτυχε επειδή οι μηχανικοί παρερμήνευσαν τις μετρήσεις. H καταστροφή αποδόθηκε στην έλλειψη πόρων. O διαστημικός σταθμός, αντίθετα, εξαφάνισε απίστευτα κεφάλαια, που χάθηκαν σαν μέσα σε μαύρη τρύπα. Ενώ αρχικά το κόστος του υπολογιζόταν στο δυσθεώρητο ποσό των 17 δισ. δολαρίων, στην πορεία εκτινάχθηκε στο ιλιγγιώδες ποσό των 22 δισ. δολαρίων και αναμένεται να φθάσει στα 30 δισ.
Ο διαστημικός σταθμός χρειάζεται δύο τριμελή πληρώματα αλλά σήμερα η NASA μπορεί να διαθέσει μόνον τη μία τριάδα. Κι αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον για το ορατό μέλλον, για τουλάχιστον πέντε ακόμα χρόνια δηλαδή, ο σταθμός θα παραμείνει χωρίς πλήρωμα οπότε δεν πρόκειται να διεκπεραιωθούν οι έρευνες, που έχει αναλάβει.
Ανεπάρκεια
Η κριτική, που ασκείται στη NASA κορυφώνεται αυτές τις ημέρες καθώς η επιστημονική επιτροπή του Κογκρέσου συζητά από χθες πρόσφατη έκθεση σχετική με τις δραστηριότητες του διαστημικού σταθμού. H εν λόγω έκθεση επιρρίπτει στην υπηρεσία ανεπάρκειες στη διαχείριση, στον υπολογισμό του κόστους και στον έλεγχο του προγράμματος και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η NASA δεν μπορεί να εξακολουθήσει να υπάρχει «χωρίς ριζική αναμόρφωση».
Εκείνο που πιθανότατα θα κάνει η NASA θα είναι να αντικαταστήσει το στόλο των διαστημικών λεωφορείων της που δημιουργήθηκε το 1982 και τώρα οδεύει στην ημερομηνία λήξης του. Ακόμη και στην περίπτωση αυτή, πάντως, θα βρεθεί αντιμέτωπη με την έλλειψη ρευστού αλλά και με την απουσία στόχων.
Πρακτικά προβλήματα
Οι κυριότερες αποστολές
Οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ ανταγωνίζονται για την κατάκτηση του φεγγαριού εδώ και πέντε δεκαετίες, χωρίς, όμως, να μπορούν να καυχηθούν ότι εξασφάλισαν την οικονομική εκμετάλλευση του δορυφόρου μας.
Luna 1, ΕΣΣΔ, 2 Φεβρουαρίου 1959. Το Luna 1 ήταν το πρώτο μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο, το οποίο πέτυχε να προσεληνωθεί, ενώ ο επιστημονικός κόσμος διαπίστωσε ότι το φεγγάρι δεν έχει μαγνητικό πεδίο.
Απόλλων 11, ΗΠΑ, 16 Ιουλίου 1969.Πρώτη επανδρωμένη αποστολή και πρώτος «διαστημικός περίπατος» από τον Αμερικανό αστροναύτη Νιλ Αρμστρονγκ. Το διατημόπλοιο παρέμεινε στην επιφάνεια της Σελήνης για 21 ώρες.
Απόλλων 12, ΗΠΑ, 14 Νοεμβρίου 1969. Δεύτερη επανδρωμένη αποστολή. Το διαστημόπλοιο επλήγη από κεραυνό, 37 δευτερόλepτα μετά την απογείωσή του, αλλά συνέχισε την αποστολή, που ολοκληρώθηκε με επιτυχία.
Απόλλων 13, ΗΠΑ, 4 Νοεμβρίου 1970. H αποστολή ανεστάλη πριν από την προσελήνωση, εξαιτίας έκρηξης στα συστήματα οξυγόνου. Οι τρεις ατροναύτες επέστρεψαν ασφαλείς στη Gη.
Απόλλων 17, ΗΠΑ, 7 Δεκεμβρίου 1972. Τελευταία επανδρωμένη αποστολή προς το φεγγάρι. Οι αστροναύτες παρέμειναν στη Σελήνη για τρεις ημέρες, ενώ συνέλεξαν μεγάλο αριθμό δειγμάτων πετρωμάτων.
Luna 24, ΕΣΣΔ, 9 Αυγούστου 1976. Τελευταία σοβιετική μη επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη, με σκοπό τη συλλογή πετρωμάτων και την έρευνα για αποθέματα ύδατος στους πόλους του φεγγαριού.
Lunar Prospector, ΗΠΑ, 7 Ιανουαρίου 1998. Το μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο σχεδιάσθηκε έτσι ώστε να εκτελέσει τροχιά πάνω από τοβόρειο πόλο της Σελήνης και να συντριβεί εκεί. Οι αισθητήρες του διαπίστωσαν ότι δεν υπάρχει νερό στις περιοχές αυτές.