Είναι πολύ πιθανό ότι μέσα στους επόμενους μήνες, η διεθνής συμμαχία εναντίον της τρομοκρατίας θα στρέψει την προσοχή της από το Αφγανιστάν στη Μέση Ανατολή. Μέχρι τα Χριστούγεννα, ο Οσάμα Μπιν Λάντεν και το άμεσο περιβάλλον του είτε θα έχουν σκοτωθεί είτε θα έχουν διαφύγει από το Αφγανιστάν. Μια τεράστια ανθρωπιστική προσπάθεια θα βρίσκεται υπό εξέλιξη, παρά τον χειμώνα. Οι προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών να δημιουργήσουν ένα είδος πολιτικής αρμονίας στο Αφγανιστάν θα συνεχιστούν, αλλά η στρατιωτική συμμετοχή της συμμαχίας σ’ αυτήν θα είναι δευτερεύουσα.
Φαίνεται μάλλον απίθανο ότι αυτή η συμμαχία θα θελήσει να εγκαθιδρύσει στο Αφγανιστάν ένα είδος προτεκτοράτου, με την υποστήριξη των στρατιωτικών δυνάμεών της, όπως συνέβη στη Βοσνία και στο Κόσοβο. Οι ευθύνες εγκαθίδρυσης ενός τέτοιου προτεκτοράτου θα ήταν τεράστιες και οι κίνδυνοι αποτυχίας μεγάλοι. Το πιθανότερο είναι ότι θα προτιμήσουν να διατηρήσουν τις αποστάσεις τους, αν και με γενναιόδωρη βοήθεια και περιορισμένη, απαραίτητη χρήση στρατευμάτων.
Η προσοχή στο Ιράκ
Στη συνέχεια, η προσοχή θα στραφεί στο Ιράκ, το κράτος-παρία στη Μέση Ανατολή, που υποστήριξε ανοιχτά τις βιαιότητες της 11ης Σεπτεμβρίου, έστω κι αν δεν είχε άμεση σχέση μ’ αυτές. Ακόμη πιο σημαντικό, το Ιράκ εξακολουθεί να διαθέτει την ικανότητα κατασκευής και κατ’ επέκτασιν χρήσης όπλων μαζικής καταστροφής. O Αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους δεν θα πειστεί από τους συμβούλους του καθηγητές ότι ο πατέρας του έκανε λάθος το 1995, όταν περιόρισε τη δράση τής τότε συμμαχίας στον πρωταρχικό στόχο της – αυτόν της απελευθέρωσης του Κουβέιτ από την ιρακινή εισβολή. Μια μεταστροφή των στόχων θα είχε καταστρέψει τη συμμαχία, αν και η επιβίωση της συμμαχίας θα ήταν κρίσιμης σημασίας για την επιτυχία.
Οπως είπε και ο Τόνι Μπλερ την περασμένη εβδομάδα, αυτήν τη φορά θα καταβληθεί μια καινούργια προσπάθεια, ώστε με απόφαση του OHE να επιτραπεί η επιστροφή των επιθεωρητών στο Ιράκ και να υιοθετηθεί πακέτο κυρώσεων το οποίο θα στρέφεται εναντίον του καθεστώτος και όχι συνολικά του ιρακινού λαού.
Για να είναι αποτελεσματική αυτή η απόφαση πρέπει να πληρωθούν τρεις προϋποθέσεις. H πρώτη είναι η ρωσική συναίνεση. Αν και φαίνεται αρκετά αβέβαιο, η στροφή της πολιτικής του Πούτιν προς τη Δύση μπορεί να εμπεριέχει μια δόση προθυμίας να αποδεχθεί την άσκηση πιέσεων προς τον Σαντάμ Χουσεΐν. H δεύτερη προϋπόθεση είναι να πειστεί ο Σαντάμ Χουσεΐν ότι αν δεν αποδεχθεί τους διεθνείς επιθεωρητές, θα βρεθεί αντιμέτωπος με στρατιωτική εκστρατεία για την ανατροπή του. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα αυτής της απειλής εξαρτάται από την τρίτη προϋπόθεση, την αναβίωση δηλαδή της παλιάς συμμαχίας, με τη συμμετοχή των Αράβων γειτόνων του Ιράκ.
Από τι εξαρτάται
Εχοντας ακούσει στο παρελθόν τις μετριοπαθείς φωνές του αραβικού κόσμου, ο πρόεδρος Μπους γνωρίζει ότι μια τέτοια συναίνεση εξαρτάται από μια πιο τολμηρή αμερικανική και ευρωπαϊκή πολιτική έναντι της Παλαιστίνης. H φοβερή λέξη «Παλαιστίνη» βρίσκεται πια στα χείλη τόσο του προέδρου Μπους όσο και του Τόνι Μπλερ. Ωστόσο, δεν είναι πια αρκετό να γίνεται λόγος για μια προκαταρκτική υποχώρηση της βίας ή μια ακόμη συνάντηση ανάμεσα στον Πέρες και τον Αραφάτ. Το βάρος των αμερικανικών πιέσεων είναι απαραίτητο να προχωρήσει πέραν του σχεδίου Μίτσελ, και συγκεκριμένα το πάγωμα των εβραϊκών οικισμών να συνοδευτεί από τη διάλυση των περισσοτέρων με αντάλλαγμα την εγγυημένη ασφάλεια του Ισραήλ.
Αν ο πρόεδρος Μπους αποφασίσει εν τέλει να συνεχίσει την εκστρατεία εναντίον της παγκόσμιας τρομοκρατίας, αυτός ο σύνδεσμος μεταξύ του προβλήματος του Ιράκ και της τραγωδίας της Παλαιστίνης θα είναι το επίκεντρο της επόμενης φάσης αυτής της εκστρατείας.