Από τις 11 Ιανουαρίου 2020, μετά τον θάνατο του Σουλτάνου Καμπούς που βασίλευσε 50 χρόνια, το Σουλτανάτο του Ομάν έχει καινούργιο Σουλτάνο. Ο Σουλτάνος Χάϊθαμ μπιν Τάρεκ αλ Σαΐντ ενθρονίστηκε στις 12 Ιανουαρίου μετά από μία πολύ σύντομη και επιτυχή διαδικασία διαδοχής, αναιρώντας πιθανά σενάρια αναταραχών και εξωτερικών παρεμβολών. Παρά την ομαλή διαδοχή η σκιά του Σουλτάνου Καμπούς βρίσκεται παντού και παρά την μακρά κυβερνητική εμπειρία του νέου Σουλτάνου ο δρόμος προς το μέλλον είναι στρωμένος με μεγάλες προκλήσεις.
Οι προκλήσεις του Σουλτάνου Χάϊθαμ
Ο νέος Σουλτάνος στον πρώτο λόγο του προς το έθνος την μέρα της ενθρόνισής του, δήλωσε πως θα ακολουθήσει πιστά τις παρακαταθήκες του προκατόχου του, δίνοντας, σε μία πολύ κρίσιμη καμπή, ένα αρχικό στίγμα πορείας. Οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει άμεσα κινούνται κυρίως σε τρεις κατευθύνσεις: εξωτερική πολιτική, ανεργία των νέων και οικονομική σταθερότητα.
Η εξωτερική πολιτική του Ομάν βασίζεται στο δόγμα «φίλοι με όλους και εχθροί με κανένα». Αυτή η πολιτική ουδετερότητας δίνει στο Σουλτανάτο θέση διαμεσολαβητή σε διεθνείς κρίσεις και λειτουργία ως backchannel μεταξύ μερών των οποίων οι σχέσεις βρίσκονται σε κρίση.
Ήδη την Παρασκευή, 17 Ιανουαρίου βρέθηκαν στο Ομάν οι υπουργοί εξωτερικών του Καναδά και του Ιράν προσπαθώντας να διευθετήσουν την κρίση που προέκυψε από την κατάρριψη του επιβατικού αεροπλάνου στην Τεχεράνη προ ολίγων ημερών. Αυτή και μόνο η κίνηση είναι ενδεικτική της συνέχισης της ίδιας πορείας που θα ακολουθήσει ο νέος Σουλτάνος. Παραμένει να δούμε το πως θα κινηθεί σε μία ιδιαίτερα γεωπολιτική συγκυρία έντασης, τόσο στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, όσο και στο παγκόσμιο σκηνικό.
Στο εσωτερικό πεδίο η ανεργία των νέων αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί μακροπρόθεσμα. Δημογραφικά το Ομάν έχει πολύ νέο πληθυσμό αφού το περίπου 60% είναι κάτω των 35 ετών ενώ η μέση ηλικία είναι λίγο άνω των 30 ετών. Ο μεγάλος αριθμός νέων σε συνδυασμό με διάφορες λειτουργικές αγκυλώσεις της αγοράς που κάνουν τις επενδύσεις στο Ομάν σχετικά σύνθετες, έχει δημιουργήσει πολύ υψηλή ανεργία στους νέους τα τελευταία χρόνια.
Το 2011, κατά την διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, στο Ομάν υπήρξαν οι πρώτες διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες για το θέμα της ανεργίας. Αυτό αντιμετωπίστηκε με ένα μεγάλο κυβερνητικό ανασχηματισμό και με την πρόσληψη πολλών νέων στον δημόσιο τομέα. Όλοι όμως γνωρίζουν πως αυτή η λύση είναι μόνο προσωρινή. Ο Σουλτάνος Χάϊθαμ θα κληθεί να αντιμετωπίσει αυτό το θέμα δυναμικά, χωρίς παρωπίδες και να δώσει μακρόπνοες και βαθύτερες λύσεις.
Από το 2013 ο Σουλτάνος Χάϊθαμ είναι υπεύθυνος για το «Όραμα 2040» που θέτει τους στόχους για το μέλλον και σε συνέχεια του οράματος 2020. Αύξηση του τουριστικού εισοδήματος, διαφοροποίηση της οικονομίας και απεξάρτησής της από το πετρέλαιο, που τώρα βρίσκεται στο 70%, μείωση του ελλείμματος, που αυξήθηκε δραματικά από την πετρελαϊκή κρίση του 2014, και επενδύσεις είναι μερικοί από τους βασικούς στόχους.
Ήδη η Standard & Poor’s χαιρέτησε την ομαλή μετάβαση και επιβεβαίωσε αυτό που όλοι φοβόντουσαν πως μία παρατεταμένη διαδικασία διαδοχής μπορούσε να προκαλέσει αποσταθεροποίηση ή και παρεμβάσεις εξωτερικών παικτών. Ακόμα τις ώρες που γράφονται αυτές οι γραμμές, η χώρα βρίσκεται σε αναμονή των πρώτων κινήσεων της νέας «κατάστασης». Όλοι γνωρίζουν πως έπεται ένας ανασχηματισμός της κυβέρνησης αλλά ουδείς γνωρίζει αν αυτό θα γίνει με τον δυτικό τρόπο, μέσω ενός μεγάλου ανασχηματισμού που θα τάραζε τα νερά ή αν θα γίνει σιγά σιγά, όπως γίνονται τα πράγματα συνήθως στο Ομάν. Εικάζεται πως οι πρώτες κινήσεις θα γίνουν μετά το πέρας των 40 ημερών εθνικού πένθους για τον θάνατο του Σουλτάνου Καμπούς.
*Ο Δρ. Ηλίας Νικολακόπουλος είναι επίτιμος πρόξενος της Ελλάδος στο Σουλτανάτο του Ομάν.