ΒΕΡΟΛΙΝΟ. Τη σαφή αντίθεσή τους στη διαφαινόμενη πρόθεση των ΗΠΑ να επιτεθούν εναντίον του Ιράκ εξέφρασαν χθες το Βερολίνο και το Παρίσι, ενώ ο επικεφαλής του αραβικού συνδέσμου προειδοποίησε ότι κάτι τέτοιο θα διασπούσε αυτομάτως την αντιτρομοκρατική συμμαχία. Λιγότερο κατηγορηματική ήταν η στάση της Βρετανίας, ενώ έντονες πιέσεις για το ζήτημα αυτό δέχεται ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν.
Γερμανία: Πουθενά αλλού
«Ολες οι ευρωπαϊκές χώρες θα αντιμετώπιζαν τη διεύρυνση του πολέμου στο Ιράκ με μεγάλο σκεπτικισμό – για να χρησιμοποιήσω την πλέον διπλωματική διατύπωση», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόσκα Φίσερ στο Κοινοβούλιο. Παράλληλα, ο καγκελάριος Σρέντερ, ενώ επανέλαβε την υποστήριξή του προς την εκστρατεία στο Αφγανιστάν, δήλωσε ότι «η Γερμανία δεν περιμένει να επέμβει στρατιωτικά πουθενά αλλού στον κόσμο, π.χ. στο Ιράκ ή στη Σομαλία». Και οι δύο άνδρες υπογράμμισαν ότι ο βομβαρδισμός του Ιράκ μπορεί να πυροδοτήσει γενικότερη ανάφλεξη. «Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν συζητάμε για νέους στόχους στη Μέση Ανατολή», τόνισε ο Σρέντερ. «Μπορεί αυτό να φέρει στους ώμους μας βάρη που τώρα δεν μπορούμε ούτε να φανταστούμε», προσέθεσε.
Την ίδια στιγμή, ο Γάλλος υπουργός Αμυνας Αλάν Ρισάρ διαφώνησε δημοσίως με το επιχείρημα ότι το Ιράκ έχει ανάμειξη σε τρομοκρατικές ενέργειες. «Δεν υπάρχει κανένα άλλο κράτος του οποίου οι ηγέτες να έχουν συνεργήσει σε τρομοκρατικές ενέργειες (πλην του Αφγανιστάν)», δήλωσε ο Ρισάρ από τη Σόφια της Βουλγαρίας. «Συνεπώς, δεν πιστεύουμε ότι αυτήν τη στιγμή είναι απαραίτητο να αναληφθεί δράση σε άλλες περιοχές».
Τα σχόλια αυτά ήρθαν καθώς η Ευρώπη αντιλαμβάνεται την όλο και μεγαλύτερη ανυπομονησία της Ουάσιγκτον να μεταφέρει τον πόλεμο στο Ιράκ. Τη Δευτέρα, ο Αμερικανός πρόεδρος Μπους είχε δηλώσει ότι ο Σαντάμ Χουσεΐν πρέπει να ανοίξει την πόρτα στους επιθεωρητές του OHE, ώστε να εξακριβωθεί αν διαθέτει όπλα μαζικής καταστροφής. Ερωτώμενος τι θα συμβεί αν ο Σαντάμ Χουσεΐν αρνηθεί, ο Μπους απάντησε αινιγματικά. «Θα το διαπιστώσει».
Βρετανία: Ισως
Το Λονδίνο, στενότερος σύμμαχος των ΗΠΑ στην Ευρώπη, τον Οκτώβριο είχε εκφράσει την αντίθεσή του σε μια τέτοια διεύρυνση του πολέμου. Ομως χθες, απαντώντας σε σχετική ερώτηση στη Βουλή των Κοινοτήτων, ο Βρετανός πρωθυπουργός εμφανίστηκε μάλλον πρόθυμος. «Ανέκαθεν έλεγα ότι υπάρχουν δύο φάσεις σε αυτήν την επιχείρηση. H πρώτη είναι στο Αφγανιστάν και η στρατιωτική μας δράση επικεντρώνεται στο Αφγανιστάν», δήλωσε ο Μπλερ. «H δεύτερη είναι να πάρουμε ό,τι μέτρα μπορούμε, κατόπιν περίσκεψης και διαβουλεύσεων, εναντίον της διεθνούς τρομοκρατίας σε όλες της μορφές της», προσέθεσε.
Εν τω μεταξύ, το θέμα του Ιράκ έχει δημιουργήσει έντονες ανησυχίες στη Μόσχα, η οποία διανύει περίοδο μέλιτος με την Ουάσιγκτον. «O Πούτιν γνωρίζει ότι η πολιτική και στρατιωτική ελίτ της χώρας του παρακολουθεί με μεγάλη προσοχή το αν θα υποτάξει ή όχι τη ρωσική πολιτική στην αμερικανική (για το Ιράκ). Και ξέρει ότι δεν πρέπει να το κάνει», εκτίμησε χθες ο υποδιευθυντής του ινστιτούτου αμερικανικών μελετών της Μόσχας Βίκτορ Κρεμενιούκ.
Ρωσία: Ανησυχία
Η επίσημη στάση της Ρωσίας, όπως εκφράστηκε χθες από τον υφυπουργό Εξωτερικών Αλεξάντερ Σαλτάνοφ δείχνει να μην έχει αλλάξει. «Ενδεχόμενη επίθεση στο Ιράκ θα ριζοσπαστικοποιούσε τον αραβικό κόσμο, θα περιέπλεκε περισσότερο την κρίση στην Παλαιστίνη και θα αποσταθεροποιούσε την περιοχή του Περσικού Κόλπου», δήλωσε ο Σαλτάνοφ. Την προηγουμένη, ο πρόεδρος του αραβικού συνδέσμου Αμρ Μούσα είχε εκφράσει αντίστοιχες απόψεις. O Μούσα είχε τονίσει ότι τυχόν επίθεση κατά αραβικού κράτους θα διέλυε αυτομάτως την αντιτρομοκρατική συμμαχία.
Τα σχόλια του Μούσα περιέγραψαν ένα αραβικό τοπίο ριζικά διαφορετικό από αυτό του 1991, όταν ο πατήρ Μπους είχε πετύχει να συσπειρώσει ολόκληρο τον αραβικό κόσμο εναντίον του Ιράκ. Πάντως, στο σύνηθες πεδίο αντιπαράθεσης ΗΠΑ-Ρωσίας για το Ιράκ, στο Συμβούλιο Ασφαλείας του OHE, η διαμάχη ενδέχεται να παγώσει για έξι μήνες. Σύμφωνα με το προσχέδιο που εξέτασε χθες το συμβούλιο, η επανεξέταση των κυρώσεων κατά του Ιράκ θα γίνει στα μέσα της επόμενης χρονιάς – αν δεν την έχουν προλάβει άλλες εξελίξεις…
Η δικτατορία του Σαντάμ πρέπει να ανατραπεί
Ο Αϊνστάιν περιέγραψε κάποτε την τρέλα, σαν την αέναη επανάληψη της ίδιας πράξης, περιμένοντας ότι κάτι νέο θα συμβεί κάθε φορά. Εάν ήταν ζωντανός σήμερα, θα μπορούσε να αναφέρεται στην αμερικανική πολιτική απέναντι στο Ιράκ. Για πάνω από μία δεκαετία, οι αξιωματούχοι της Ουάσιγκτον επέλεξαν να αναμείνουν την ανατροπή του Σαντάμ, από τις ένοπλες δυνάμεις του Ιράκ, αντί να παράσχουν σημαντική βοήθεια σε αντιφρονούντες στο εσωτερικό, αλλά και στο εξωτερικό του Ιράκ.
Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, η αμερικανική προσοχή εστράφη δικαίως στον Οσάμα Μπιν Λάντεν, το δίκτυο της Αλ Κάιντα και τους Ταλιμπάν συμμάχους τους.
Εχοντας εξασφαλίσει την επικράτηση στο έδαφος της χώρας, οι δυτικές κυβερνήσεις δεν δείχνουν πρόθυμες να εμπλακούν τώρα στο Ιράκ. Αυτό είναι, όμως, σφάλμα, καθώς το Ιράκ κατέχει κεντρικό ρόλο στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας.
Να τον αντιμετωπίσουν
Το καθεστώς της Βαγδάτης διαθέτει χημικά και βιολογικά όπλα, ενώ βρίσκεται πολύ κοντά στην κατασκευή πυρηνικού οπλοστασίου. Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι ο Σαντάμ δεν θα διοχετεύσει τα όπλα αυτά σε τρομοκρατικές οργανώσεις. Εάν η Δύση δεν τον αντιμετωπίσει ταχύτατα, η δήλωση του προέδρου Μπους σχετικά με το ενδεχόμενο παρατεταμένου πολέμου με πολλές αμερικανικές απώλειες κινδυνεύει να αποδειχθεί προφητική.
Το Ιράκ υπήρξε στο επίκεντρο της αμερικανικής πολιτικής κατά τη διάρκεια του πολέμου στον Περσικό Κόλπο. Εκτοτε, οι ΗΠΑ αρκέστηκαν στον περιορισμό της Βαγδάτης, ενώ απέτυχαν να καταστρέψουν τα όπλα μαζικής καταστροφής του Σαντάμ.
Το Ιράκ, όμως, πρέπει να είναι επόμενο στον κατάλογο των κρατών, που πρέπει να απελευθερωθούν. H πορεία της Βόρειας Συμμαχίας προς το νότο του Αφγανιστάν αποδεικνύει ότι ακόμη και το βαθύτερα ριζωμένο δικτατορικό καθεστώς θα υποταχθεί σε εξέγερση, η οποία διαθέτει τη στήριξη των αμερικανικών όπλων. O Σαντάμ, στο μεταξύ, διαθέτει ακόμη λιγότερη λαϊκή υποστήριξη στη χώρα του, από ό,τι οι Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν.
Αντίθετα από τους Ταλιμπάν, οι οποίοι διέθεταν την οικονομική υποστήριξη του Πακιστάν, τη Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα, το καθεστώς του Ιράκ δεν υποστηρίζεται και δεν προκαλεί την εμπιστοσύνη των γειτόνων του.
Αποτυχημένο πραξικόπημα
Παρ’ όλα αυτά, η Ουάσιγκτον παραμένει προσκολλημένη στην επιλογή της ανατροπής του ιρακινού δικτάτορα, μέσω στρατιωτικού πραξικοπήματος. Πριν από μία δεκαετία, καθώς οι ιρακινές δυνάμεις υποχωρούσαν ατάκτως προς τη Βαγδάτη, οι ΗΠΑ περίμεναν μάταια να σημειωθεί στρατιωτική εξέγερση. Οι Ιρακινοί σιίτες και Κούρδοι, τους οποίους είχε ενισχύσει, όμως, εσφάγησαν από το καθεστώς. Το 1996, η CIA, υποστηριζόμενη από τη Σαουδική Αραβία, οργάνωσε αποτυχημένο πραξικόπημα αξιωματικών. Στην πράξη, οι ΗΠΑ επέτρεψαν στις ιρακινές δυνάμεις να κατακτήσουν καταφύγιο αντιφρονούντων στο βόρειο Ιράκ.
Τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει σήμερα. H Ουάσιγκτον, αν και συνεχίζει να υποστηρίζει ομάδες εξόριστων ιρακινών αξιωματικών, αρνείται να στηρίξει το εξόριστο αντιπολιτευόμενο Ιρακινό Εθνικό Συμβούλιο.
Η πλειοψηφία των Ιρακινών μισεί το Σαντάμ. Οπως και οι Αφγανοί, οι οποίοι πανηγύρισαν την ήττα των Ταλιμπάν δυναστών τους, οι Ιρακινοί θα επιθυμούσαν να δουν ένα μετα-σανταμικό Ιράκ.
Αμερικανοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι, υποχωρώντας σε ευρωπαϊκές πιέσεις, φοβούνται ότι μία επίθεση εναντίον του Ιράκ θα διέλυε την εύθραυστη αντιτρομοκρατική συμμαχία. H αποτελεσματική αντιμετώπιση της τρομοκρατικής απειλής απαιτεί, όμως, την απομάκρυνση του Σαντάμ από την εξουσία στη Βαγδάτη.
Η Τουρκία όμως λέει «ναι» στην επίθεση
ΑΓΚΥΡΑ. Τον υπαινιγμό ότι η Τουρκία θα στηρίξει την αμερικανική επίθεση εναντίον του Ιράκ έκανε χθες ο Τούρκος υπουργός άμυνας Σαμπαχαντίν Τσακμάκογλου. Ετσι, η Τουρκία εμφανίζεται συνεργάσιμη σε ένα κρίσιμο ζήτημα, στο οποίο οι ευρωπαϊκές και οι αραβικές χώρες διαφωνούν με την Ουάσιγκτον.
«Εχουμε τονίσει σε πολλές περιπτώσεις ότι δεν επιθυμούμε την οργάνωση επέμβασης στο Ιράκ, όμως νέες συνθήκες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέα αξιολόγηση», δήλωσε ο Τσακμάκογλου. O Τούρκος υπουργός αρνήθηκε να δώσει περισσότερες διευκρινίσεις. Ομως, εικάζεται ότι με τον όρο «νέες συνθήκες» εννοούσε την παροχή αποδείξεων ότι το Ιράκ υποθάλπει την τρομοκρατία και έχει σχέση με τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη και το Πεντάγωνο.
Φθάνει ο Πάουελ
Στην ευρωπαϊκή του περιοδεία, που αρχίζει τη Δευτέρα, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Κόλιν Πάουελ σκοπεύει να επισκεφθεί και την Τουρκία -μια ευκαίρια, όπως εκτιμούν οι αναλυτές, για να συζητηθεί η στάση της χώρας απέναντι στο Ιράκ. H χρήση της τουρκικής βάσης του Ιντσιρλίκ σε μια ενδεχόμενη εκστρατεία κατά του Ιράκ θα ήταν κρίσιμη για τις ΗΠΑ, ιδίως εφόσον (σε αντίθεση με τον πόλεμο του Κόλπου) αυτή τη φορά η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να βασιστεί στη Σαουδική Αραβία. Ως τώρα, η Τουρκία αντιτίθεται στη διεξαγωγή νέου πολέμου εναντίον του Ιράκ από φόβο ότι κάτι τέτοιο θα έχει μεγάλο οικονομικό κόστος για τους γείτονες και θα δημιουργήσει κουρδικό κράτος στο Βόρειο Ιράκ ενθαρρύνοντας τον κουρδικό εθνικισμό.
Σε θάνατο τρεις Τούρκοι μαρξιστές
ΑΓΚΥΡΑ. Την ποινή του θανάτου επέβαλε δικαστήριο της Τουρκίας σε τρία μέλη μαρξιστικής οργάνωσης, τα οποία κατηγορούνται για τρομοκρατία και ανήκουν σε παράνομη μαρξιστική οργάνωση, η οποία περιλαμβάνεται στον κατάλογο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ με τις τρομοκρατικές οργανώσεις.
Πρώτη φορά η Τουρκία επιβάλλει την ποινή του θανάτου, από τον περασμένο Σεπτέμβριο, οπότε και τροποποίησε το Σύνταγμά της, πιεζόμενη από την E.E., περιορίζοντας την επιβολή της συγκεκριμένης ποινής μόνο σε υποθέσεις τρομοκρατίας και πολεμικά εγκλήματα. Οι τρεις καταδικασθέντες είναι μέλη του παράνομου μαρξιστικού Επαναστατικού Απελευθερωτικού Μετώπου (DHKP-C) και κατηγορούντο για απόπειρα ανατροπής της τουρκικής δημοκρατίας, όπως δήλωσε χθες δικαστικός αξιωματούχος.
Οι τρεις συνελήφθησαν, πριν από δυο χρόνια κοντά στην πόλη Ντενιζλί μαζί με άλλους 19 μαχητές, στη διάρκεια συγκρούσεων, που κατέληξαν στο θάνατο Τούρκου στρατιώτη. Σύμφωνα με τις τουρκικές αρχές, οι μαχητές επρόκειτο να πραγματοποιήσουν επιθέσεις αυτοκτονίας και επιθέσεις με βόμβες, μετά τη στρατιωτική εκπαίδευσή τους, στη χώρα μας. H Αγκυρα επαναλαμβάνει κατά καιρούς τις ανυπόστατες κατηγορίες της ότι στην Αθήνα λειτουργούν στρατόπεδα εκπαίδευσης Κούρδων μαχητών.
Δυο άλλοι από τους συγκατηγορουμένους των καταδικασθέντων σε θάνατο καταδικάστηκαν σε ισόβια κάθειρξη, ενώ άλλοι δυο σε 15ετή φυλάκιση.