Εκατομμύρια άνθρωποι που στο παρελθόν είχαν πληροφορηθεί ότι η αρτηριακή τους πίεση είναι φυσιολογική ή στα «ανώτερα φυσιολογικά όρια» θα πρέπει τώρα να γνωρίζουν ότι ανήκουν στο στάδιο της προ-ϋπέρτασης, μιας κατάστασης που απειλεί την υγεία τους. Οι νέες ανακοινώσεις των Αμερικανών επιστημόνων έρχονται να ανατρέψουν τα μέχρι τώρα γνωστά κριτήρια αναφοράς για την αξιολόγηση των τιμών της πίεσης των ασθενών. Η νέα κατηγορία περιλαμβάνει εκατομμύρια ανθρώπους (μόνο στις ΗΠΑ φθάνουν τα 45 εκατομμύρια) των οποίων η συστολική πίεση του αίματος (κοινώς η μεγάλη) είναι 120-139 χιλιοστόμετρα στήλης υδραργύρου ή η διαστολική (η μικρή) 80-90 χιλιοστόμετρα στήλης υδραργύρου. Τα άτομα των οποίων η πίεση βρίσκεται μεταξύ των ορίων αυτών δεν έχουν ακόμη υψηλή πίεση και δεν χρειάζονται να λάβουν φάρμακα. Ωστόσο σύμφωνα με τις νέες οδηγίες, τα άτομα αυτά έχουν μεγάλη πιθανότητα να αναπτύξουν υψηλή πίεση και γι’ αυτό τον λόγο θα πρέπει να μειώσουν τα επίπεδά της περισσότερο.
Αυξημένοι κίνδυνοι
Είναι γνωστό από παλιά ότι η αυξημένη πίεση αποτελεί σοβαρή απειλή για την υγεία, αλλά με αυτή την ανακοίνωση είναι η πρώτη φορά που οι ειδικοί θεωρούν τις μέχρι χθες χαμηλές τιμές σαν προάγγελο της πάθησης. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ινστιτούτου οι νέες συστάσεις βασίστηκαν σε μελέτες, οι οποίες έδειξαν ότι οι βλάβες στις αρτηρίες και ο αυξημένος κίνδυνος για καρδιαγγειακή πάθηση μπορούν να ξεκινήσουν ακόμη και όταν τα επίπεδα της πίεσης του αίματος είναι αυτά που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν φυσιολογικά.
Η ανακοίνωση πιέζει γιατρούς και ασθενείς να πάρουν πιο σοβαρά το θέμα της υψηλής πίεσης και να την αντιμετωπίζουν με επιθετική αγωγή, συχνά με περισσότερα από ένα φάρμακα. Η υψηλή αρτηριακή πίεση αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιοπάθειας, εγκεφαλικού επεισοδίου και νεφροπάθειας.
«Η περιοχή της προϋπέρτασης είναι ιδιαίτερα σημαντική. Θέλουμε ο κόσμος να πάρει μέτρα πριν ακόμη εμφανιστεί η πάθηση και να προλάβει την προοδευτική αύξηση της πίεσης», λέει ο δρ. Edward J. Roccella, συντονιστής του προγράμματος. Εκτός από την απώλεια βάρους και τις διατροφικές αλλαγές, προσθέτει ο επιστήμονας, το πρόγραμμα συνιστά 30 λεπτά άσκησης τις περισσότερες ημέρες τις εβδομάδας, η οποία θα μπορούσε να μοιραστεί και σε δύο δεκαπεντάλεπτα βαδίσματος. Αξιοσημείωτο είναι ότι η πίεση τείνει να αυξάνεται σταθερά με την αύξηση της ηλικίας. Ακόμη κι εκείνοι που έχουν φυσιολογικές μετρήσεις στα 55 χρόνια τους, έχουν 90% πιθανότητες να εμφανίσουν αργότερα υψηλή πίεση, αν και οι αλλαγές στη διατροφή και στην άσκηση μπορούν να αποτρέψουν τον κίνδυνο.
Οι φυσιολογικές τιμές
Οι νέες οδηγίες ορίζουν ως φυσιολογική πίεση τις τιμές κάτω από 120/80 χιλιοστόμετρα της στήλης υδραργύρου. Υψηλή ορίζουν την πίεση όταν οι τιμές της είναι πάνω από 140 η συστολική ή πάνω από 90 η διαστολική. Η πρώτη είναι η πίεση στις αρτηρίες όταν η καρδιά συσπάται και εξωθεί το αίμα και η δεύτερη είναι η πίεση όταν η καρδιά βρίσκεται σε ξεκούραση μεταξύ παλμών. Στην ιστοσελίδα www.nhlbi.nih.gov/quidelines /hypertensioμπορείτε να βρείτε ενδιαφέρουσες πληροφορίες.
Η τελευταία ανακοίνωση από την ίδια ομάδα, το 1997, επέτρεψε στις ελαφρώς υψηλότερες τιμές πίεσης να ταξινομηθούν ως φυσιολογικές και έδωσε το όνομα ανώτερες φυσιολογικές τιμές στα συστολικά επίπεδα 130-139 και στα διαστολικά επίπεδα 85-89. Οι νέες οδηγίες καταργούν την κατηγορία αυτή και τον όρο ανώτερες φυσιολογικές.
Υπέρταση, ένας ύπουλος εχθρός
Η υπέρταση δεν έχει συμπτώματα και το 30% αυτών που την έχουν, ούτε καν το γνωρίζουν. Εκείνη όμως κάνει τη ζημιά της τραυματίζοντας τις αρτηρίες (σκληραίνοντάς τες). Αυτή η μείωση της ελαστικότητάς τους αυξάνει ακόμη περισσότερο την πίεση.
Σύμφωνα με τη νέα ανακοίνωση, όσο καλύτερα ελέγχεται η πίεση τόσο πιο δραστική θα είναι η μείωση του αριθμού των θανάτων από καρδιαγγειακή προσβολή, καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικό και νεφροπάθεια. Η μείωσή της μπορεί επίσης να περιορίσει την εξέλιξη της άνοιας και της γνωστικής εξασθένησης, καταστάσεις αρκετά συνηθισμένες μεταξύ των ατόμων με υπέρταση.
Η ανακοίνωση επισημαίνει επίσης ότι ο έλεγχος της υπέρτασης έχει συσχετιστεί με μείωση της τάξεως του 35-40% (κατά μέσο όρο) των περιστατικών εγκεφαλικού, 20-25% των καρδιακών προσβολών και περισσότερο από 50% των περιστατικών καρδιακής ανεπάρκειας. Επίσης η ανακοίνωση εκτιμά ότι σε ασθενείς με άλλους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου, η κατά 12 – βαθμούς διατηρήσιμη μείωση της συστολικής πίεσης επί 10 χρόνια μπορεί να προλάβει ένα θάνατο για κάθε 10 ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία.
Η θεραπευτική προσέγγιση
Αν και για αρκετά χρόνια οι γιατροί πίστευαν και συμβούλευαν τους ασθενείς ότι η πιο σημαντική τιμή από τις μετρήσεις των πιέσεων είναι η μικρή ή διαστολική πίεση, την τελευταία δεκαετία περίπου οι μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η «μεγάλη» ή συστολική πίεση είναι τουλάχιστον το ίδιο σημαντική ιδιαιτέρως στους ηλικιωμένους. στους οποίους και αυξάνεται. Τα φάρμακα για τη μείωση της πίεσης είναι συνήθως αποτελεσματικά και για τη «μεγάλη» και για τη «μικρή» πίεση, λέει ο δρ. Rocella.
Οταν η αρτηριακή πίεση είναι αρκετά υψηλή σε στάδιο που απαιτείται θεραπευτική αγωγή, ο στόχος για τους περισσότερους είναι η μείωσή της κάτω από 140/90, αν και τα άτομα με διαβήτη ή νεφροπάθεια πρέπει να την κατεβάσουν στα 130/80.
Βέβαια το φυσιολογικό όριο για αυτούς θεωρείται η τιμή 120/80, κάτι που δεν αποτελεί ρεαλιστικό στόχο για αρκετούς από τους ασθενείς.
Στη θεραπεία της υπέρτασης χρησιμοποιούνται αρκετά είδη φαρμάκων συμπεριλαμβανόμενων των διουρητικών, των βήτα αναστολέων, των αναστολέων διόδου ασβεστίου και των αναστολέων ΑCΕ. Ορισμένα άτομα μπορούν να δουν αποτελέσματα με ένα φάρμακο, αλλά όσοι έχουν υψηλότερα επίπεδα πίεσης συχνά χρειάζονται περισσότερα από ένα, λέει η ανακοίνωση. Αρκετά από τα φάρμακα συνδυάζονται έτσι ώστε οι ασθενείς να λαμβάνουν δύο φάρμακα σε ένα χάπι.
Αρκετά από τα φάρμακα έχουν παρενέργειες, όπως ζάλη, βήχα και σεξουαλικά προβλήματα, ωστόσο δεν υποφέρουν όλοι οι ασθενείς από αυτές. Αυτοί που εμφανίζουν τα παραπάνω προβλήματα αλλάζουν τύπο φαρμάκου, ώστε να μειωθεί η πίεση χωρίς παρενέργειες, αναφέρει ο δρ. Aram Chobanian, πρόεδρος της Ιατρικής σχολής τους Πανεπιστήμιου της Βοστώνης και της επιτροπής σύνταξης των οδηγιών.
Πάρτε τα μέτρα σας
Τα άτομα που έχουν τη συστολική πίεση (μεγάλη) 120 -139 χιλιοστόμετρα στήλης υδραργύρου ή τη διαστολική (μικρή) 80 – 90 χιλιοστόμετρα πρέπει να κάνουν προσπάθεια να τη ρίξουν:
– Χάνοντας τα παραπανήσια κιλά.
– Βάζοντας την άσκηση στη ζωή τους.
– Εγκαταλείποντας το κάπνισμα.
– Αφαιρώντας το αλάτι από τη διατροφή τους.
– Πίνοντας όχι περισσότερα από ένα ή δύο αλκοολούχα ποτά την ημέρα.
– Καταναλώνοντας περισσότερα φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά.
Οι νέες οδηγίες και η ανακοίνωση των επιστημόνων έγινε από το Εθνικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Υψηλής Αρτηριακής Πίεσης του Εθνικού Ινστιτούτου Καρδιάς, Πνευμόνων και Αίματος των ΗΠΑ. Ηδη δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση και στην ιστοσελίδα της Αμερικάνικης Ιατρική Ενωσης (www.jama.com)