O ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή και υπεύθυνος για την επίβλεψη της εφαρμογής του «οδικού χάρτη», Τζον Γουλφ, απαίτησε από το Ισραήλ την επίσπευση της διαδικασίας διάλυσης των «παράνομων» εβραϊκων οικισμών. H αμερικανική πλευρά τόνισε στην κυβέρνηση Σαρόν ότι συνολικά μόλις ένας οικισμός έχει κατεδαφιστεί, καθώς νέοι οικισμοί ξεπροβάλλουν κάθε φορά που ένας παλαιότερος γκρεμίζεται.
Απελευθέρωση κρατουμένων
Στις αρχές της περασμένης εβδομάδας ο πρέσβης των ΗΠΑ στο Ισραήλ, Ντάνιελ Κούρτζερ και ο κ. Γουλφ ξεκαθάρισαν στον υπουργό Εξωτερικών, Σιλβάν Σαλόν, ότι η Ουάσιγκτον επιθυμεί την απελευθέρωση περισσότερων από τους τριακόσιους πενήντα κρατουμένους που η κυβέρνηση Σαρόν έχει αποφασίσει να αποφυλακίσει. Οταν ο κ. Σαλόμ υποστήριξε ότι η αποφυλάκιση κάποιων κρατουμένων συνιστά «χειρονομία καλής θέλησης», η οποία δεν αναφέρεται και συνεπώς δεν απαιτείται από το ειρηνευτικό προσχέδιο, ο κ. Γουλφ απάντησε ότι «ναι μεν αυτό είναι αλήθεια, αλλά ο πρωθυπουργός σας δεσμεύθηκε προσωπικά στον κ. Μπους για την απελευθέρωση των κρατουμένων». «Αν η μια πλευρά περιμένει την άλλη», φέρεται να είπε ο κ.Γουλφ, «δεν θα επιτευχθεί πρόοδος και επιπλέον είναι προς όφελος σας να ενισχύσετε τον κ. Αμπάς πριν αυτός απομονωθεί». O κ. Γουλφ λέγεται ότι επεσήμανε, επίσης, στον Ισραηλινό υπουργό Εξωτερικών ότι «δεκάδες άνθρωποι διαδηλώνουν κατά της πολιτικής του κ. Αμπάς κρατώντας φωτογραφίες των φυλακισμένων συγγενών τους».
Από την πλευρά του ο κ. Σαλόμ έκανε μια αναδρομή στις τελευταίες συναντήσεις μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων υπουργών και υποστήριξε ότι «αν και υπήρξαν θετικά αποτελέσματα, η πρόοδος είναι συνυφασμένη με τη διάθεση της Παλαιστινιακής Αρχής να διαλύσει την υποδομή των τρομοκρατικών οργανώσεων». O κ. Γουλφ απάντησε ότι οι ΗΠΑ έχουν επιλέξει να μην εμπλακούν στον διμερή διάλογο «προκειμένου να επιτευχθεί μεγαλύτερη πρόοδος διά της ανοικοδόμησης της εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο πλευρών».
Πιέζεται ο Αμπάς
Παρά ταύτα, λίγες ώρες αργότερα αποδείχθηκε ότι ο διμερής διάλογος δεν είναι εύκολη υπόθεση, όταν το βράδυ της Δευτέρας ο Μαχμούντ Αμπάς ματαίωσε την προγραμματισμένη για το απόγευμα της Τετάρτης με τον Αριέλ Σαρόν. O κ. Αμπάς υπέβαλε την παραίτηση του από την κεντρική επιτροπή του κόμματος της Φατάχ και απείλησε τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής, Γιάσερ Αραφάτ, ότι θα αποσυρθεί και από το πρωθυπουργικό αξίωμα. Την παραίτησή του από την κεντρική επιτροπή, όπου ήταν δεύτερος σε ιεραρχία μετά τον κ. Αραφάτ, ακολούθησαν φραστικές επιθέσεις από στελέχη της επιτροπής για τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται τις διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ. Ενας εκ των στενότερων συνεργατών του κ. Αραφάτ, ο Σαχάρ Χαμπάς, ηγήθηκε της επίθεσης. «Χειρίζεστε», φέρεται να φώναξε ο τελευταίος προς τον κ. Αμπάς, «τις διαπραγματεύσεις εδώ και τρεις εβδομάδες και εμείς το μόνο που έχουμε δει είναι συνεντεύξεις σε τηλεοπτικά δίκτυα». O κ. Χαμπάς συνέχισε στο ίδιο ύφος: «Πόσα στρατιωτικά σημεία ελέγχου έχετε αποσύρει; Πόσους φυλακισμένους έχετε απελευθερώσει; Μας μετατρέψατε όλους σε τρομοκράτες έπειτα από πενηντά πέντε χρόνια αγώνα και έχετε ανάγαγει τους Ισραηλινούς σε αθώες περιστερές. Κατά τ’ άλλα, όλα είναι όπως ήταν πάντα. Σας ρωτάω, λοιπόν, μέχρι πότε θα συνεχίσετε να διαπραγματεύεστε χάριν της διαπραγμάτευσης;».
Ο κ. Αραφάτ δεν παρενέβη και ο κ. Αμπάς αγνόησε επιδεικτικά τις επικρίσεις, λέγοντας: «Τελειώσατε; Εντάξει, ας συνεχίσουμε τη συνεδρίαση». Οι φραστικές επιθέσεις, όμως, δεν σταμάτησαν εκεί και σε μια άλλη συνεδρίαση, αυτή τη φορά του παλαιστινιακού Κοινοβουλίου, ο υπουργός επί θεμάτων Ασφαλείας, Μοχάμεντ Νταχλάν, δέχθηκε καταιγισμό πυρών. Τελικά ο κ. Αμπάς συνέγραψε δύο επιστολές. Με την πρώτη, γνωστοποίησε την παραίτηση του από την κεντρική επιτροπή της Φατάχ, επισημαίνοντας προς τους επικριτές του: «Αν αποφασίσετε ότι μπορείτε να χειριστείτε καλύτερα το ζήτημα των διαπραγματεύσεων, θα παραιτηθώ και από την πρωθυπουργία». H δεύτερη επιστολή του Παλαιστίνιου πρωθυπουργού, που είχε αποδέκτη τον κ. Αραφάτ, εμπεριείχε, επίσης, την απειλή της παραίτησης.
Παλαιστινιακές πηγές ανέφεραν ότι ο κ. Αραφάτ έδωσε το «πράσινο φως» για τις φραστικές επιθέσεις στο πρόσωπο του κ. Αμπάς, κυρίως επειδή θεώρησε ότι ο πρωθυπουργός είχε υιοθετήσει μια στρατηγική υπονόμευσης της Φατάχ. O κ. Αμπάς φέρεται να απέφευγε να ενημερώσει την κεντρική επιτροπή που τον διόρισε πρωθυπουργό και τα λοιπά θεσμικά όργανα της Παλαιστινιακής Αρχής για την πορεία των διαπραγματεύσεων, ισχυριζόμενος ότι πρόκειται για σώματα τα οποία ελέγχονται πλήρως από τον κ. Αραφάτ.
Με την υποστήριξη των ΗΠΑ
Η στρατηγική του κ. Αμπάς έδειχνε να στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε δύο υπουργούς. O λόγος για τον κ. Νταχλάν και τον υπουργό Οικονομικών, Σαλάμ Φαγιάντ.
Δεν είναι τυχαίο ότι πρόκειται για δύο πρόσωπα που χαίρουν της εκτίμησης των Αμερικανών. O κ. Αμπάς λέγεται ότι ευελπιστεί, εκμεταλλευόμενος τις στενές σχέσεις του κ. Φαγιάντ με τους Αμερικανούς να εξασφαλίσει σημαντικές παραχωρήσεις από την πλευρά των Ισραηλινών. Αν όλα εξελιχθούν βάσει σχεδίου, ο κ. Αμπάς σύντομα θα χαίρει της αμέριστης υποστήριξης του λαού και κατά συνέπεια και της Φατάχ.
Για την ώρα, ωστόσο, ο Παλαιστίνιος πρωθυπουργός δέχεται ισχυρότατες πιέσεις από το εσωτερικό της Φατάχ προκειμένου να υιοθετήσει μια πιο σκληρή γραμμή στο ζήτημα της απελευθέρωσης των κρατουμένων.
Μεταξύ άλλων, στην επιστολή του προς τον κ. Αραφάτ τόνιζε ότι αν δεν λάβει σαφείς οδηγίες από την Φατάχ ως προς τον τρόπο χειρισμού των επαφών του με τους Ισραηλινούς θα παραιτηθεί. Την Τετάρτη, αξιωματούχοι της Φατάχ που θέλησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους, υποστήριζαν ότι ο κ. Αμπάς παίζει ένα παιχνίδι τακτικής με το οποίο αποσκοπεί να εξαναγκάσει την παράταξη σε παραχωρήσεις, επιτρέποντας του να χειριστεί όπως εκείνος κρίνει τις διαπραγματεύσεις.
Ανήσυχη από τις εξελίξεις, η κυβέρνηση Μπους έσπευσε στο πλευρό του κ. Αμπάς. «Στηρίζουμε τον Παλαιστίνιο πρωθυπουργό», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Φίλιπ Ρίκερ, που υπογράμμισε ότι η ηγεσία του κ. Αμπάς έχει εισάγει σημαντικές αλλαγές προς όφελος του παλαιστινιακού λαού. «Πιστεύουμε», τόνισε, «ότι πρέπει να δράσουμε άμεσα προκειμένου να ενισχύσουμε την πρόοδο που σημειώνεται και να δείξουμε εμπράκτως την υποστήριξή μας».