Το κλίμα αλλάζει. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα γίνονται στοιχείο της καθημερινότητάς μας. Οχι, δεν πρόκειται για διαπιστώσεις συζητήσεων «περί ανέμων και υδάτων» ή για ιδεοληψίες οικολόγων. H Παγκόσμια Οργάνωση Μετεωρολογίας (WMO), η αρμόδια υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών στην οποία συμμετέχουν οι μετεωρολογικές υπηρεσίες 185 χωρών και διακρίνεται για τη μετριοπάθεια και την αξιοπιστία της, προχώρησε σε μια άκρως σημαντική ανακοίνωση -στις αρχές του τρέχοντος μήνα- προειδοποιώντας πως τα διάφορα περίεργα καιρικά φαινόμενα που παρατηρούνται σε όλον τον κόσμο συνδέονται με το φαινόμενο του θερμοκηπίου και με τις συνολικότερες κλιματικές αλλαγές. Με την έκτακτη αυτή ανακοίνωσή της, η Παγκόσμια Οργάνωση Μετεωρολογίας ανέτρεψε τη μακρόχρονη παράδοσή της να προβαίνει σε αναλυτικές επιστημονικές εκθέσεις και στατιστικές αποκλειστικά στο τέλος κάθε έτους. Τα φαινόμενα είναι μάλλον πιο ανησυχητικά απ’ ό,τι φανταζόμαστε…
Στη Γενεύη
Ισως οι κακεντρεχείς υποστηρίξουν ότι στη σπουδή των υπευθύνων της WMO έπαιξε ρόλο η υπερβολική ζέστη που έπληξε τη Γενεύη, την πόλη που εδρεύει η υπηρεσία, και όπου η θερμοκρασία δεν έπεσε κατά τη διάρκεια της μέρας κάτω από τους 25 βαθμούς Κελσίου, ολόκληρο τον Ιούνιο, καταγράφοντας χωρίς αμφιβολία το πιο ζεστό καλοκαίρι στην ιστορία της πόλης. Αλλά σίγουρα πληθώρα καιρικών φαινομένων σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία, προκάλεσαν την ανησυχία τους. Υψηλές θερμοκρασίες – ρεκόρ στη Νότια Γαλλία (ακόμα και πάνω από 40 βαθμούς Κελσίου), έως και εφτά βαθμούς πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου, ο θερμότερος Ιούνιος των τελευταίων 250 ετών στην Ελβετία, 562 ανεμοστρόβιλοι που προκάλεσαν 41 θανάτους στις ΗΠΑ μέσα στον Μάιο (αμερικανικό ρεκόρ ανεμοστροβίλων), κύμα καύσωνα στην Ινδία με τις θερμοκρασίες να φτάνουν -πριν τους από μουσώνες- στους 45 – 49 βαθμούς Κελσίου, δύο έως πέντε βαθμούς πάνω από το συνηθισμένο, με αποτέλεσμα να πεθάνουν πάνω από 1.400 άνθρωποι… Τέλος, στη Σρι Λάνκα οι σφοδρές βροχοπτώσεις του τροπικού κυκλώνα 01B προκάλεσαν εκτεταμένες πλημμύρες και κατολισθήσεις, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν πλέον των 300 ανθρώπων.
Οι επιστήμονες της WMO δεν θεωρούν αυτά τα φαινόμενα τυχαία και ασύνδετα μεταξύ τους. «Πρόσφατες επιστημονικές εκτιμήσεις δείχνουν ότι καθώς η θερμοκρασία του πλανήτη εξακολουθεί να αυξάνεται, η ποσότητα και η ένταση των ακραίων καιρικών φαινομένων είναι πιθανόν να αυξηθεί», σημειώνουν. Σύμφωνα με τους επιστήμονες η πορεία υπερθέρμανσης δεν οδηγεί, αυτήν την περίοδο τουλάχιστον, σε μονοσήμαντα φαινόμενα καύσωνα ή ξηρασίας, αλλά σε συνολική ανισορροπία του παγκόσμιου κλίματος, με αποτέλεσμα να πληθαίνουν και να ξεσπούν ασυμπτωτικά περίοδοι αυξημένων θερμοκρασιών, ρεκόρ βροχοπτώσεων και μπαράζ καταιγίδων και κυκλώνων.
Ο μέσος όρος
Το σίγουρο είναι πως παρά το γεγονός ότι οι μεταπτώσεις της θερμοκρασίας αυξήθηκαν και έγιναν πιο απότομες, ο ετήσιος μέσος όρος της θερμοκρασίας «αυξάνεται σταδιακά τα τελευταία 100 χρόνια. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα των τελευταίων εκτιμήσεων της κλιματικής αλλαγής, ο παγκόσμιος μέσος όρος της θερμοκρασίας στην επιφάνεια του πλανήτη αυξάνεται από το 1861. Τον 20ό αιώνα η αύξηση ήταν περίπου 0,6 βαθμοί Κελσίου. Ειδικά για το βόρειο ημισφαίριο, με βάση νέες αναλύσεις, η άνοδος της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα είναι η μεγαλύτερη των τελευταίων 1.000 χρόνων. H δεκαετία του ’90, σύμφωνα με όλες τις μετρήσεις, είναι η θερμότερη δεκαετία για το βόρειο ημισφαίριο, με το έτος 1998 να ξεχωρίζει ως το θερμότερο έτος»!
Αλλά μάλλον τα χειρότερα είναι μπροστά μας. Τον Μάιο του 2003 καταγράφηκε, σύμφωνα πάντα με την Παγκόσμια Οργάνωση Μετεωρολογίας, η δεύτερη πιο ζεστή μέση θερμοκρασία του πλανήτη (πάνω από θάλασσα και στεριά), ενώ εάν υπολογιστεί μόνο η θερμοκρασία πάνω από τη στεριά πρόκειται για τον πιο ζεστό Μάιο. Ετσι, δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν ότι μπορεί το 2003 να ξεπεράσει ακόμα και το 1998!
Πολιτικό θέμα
Η στατιστική επιμονή των κλιματικών αλλαγών προς ανώτερες θερμοκρασίες δείχνουν ότι πια δεν πρόκειται για συγκυριακές καταστάσεις, αλλά για μονιμότερες τάσεις απότοκες των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων και πιο συγκεκριμένα των ενεργειακών καύσεων και των διαρκώς αυξανόμενων εκπομπών καυσαερίων του θερμοκηπίου. Σε αυτές τις συνθήκες η συζήτηση «για τον καιρό» έχει γίνει βαθύτατα πολιτική. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα από τα σημεία που έκοψε η προεδρία Μπους από την ετήσια έκθεση της αμερικανικής EPA ήταν ακριβώς η διαπίστωση ότι η δεκαετία του ’90 ήταν η θερμότερη όλων των εποχών. H αιτία της αντιπαράθεσης βρίσκεται στο γεγονός ότι εκτός από τις διαπιστώσεις, απαιτούνται πλέον και μέτρα…