Αν δεν υπήρχε το λουτρό αίματος που συνοδεύει αμείλικτα και για πολλοστή φορά μια εμφύλια διένεξη σε αφρικανική χώρα, η περίπτωση της Λιβερίας θα περνούσε σχεδόν απαρατήρητη στην καθημερινή ειδησεογραφία που έρχεται από το εξωτερικό. Και τούτο γιατί εδώ και 40 χρόνια, από την εποχή που άρχισε η απο-αποικιοποίηση των αφρικανικών κρατών, με την αποχώρηση των μεγάλων δυνάμεων από τη Μαύρη Ηπειρο, ελαχιστότατες είναι οι χώρες που κατάφεραν να γνωρίσουν σταθερότητα, δημοκρατική εναλλαγή στην εξουσία και να αποφύγουν εμφύλιες αιματηρές διενέξεις. Η εκατόμβη των θυμάτων, στην απόλυτη πλειοψηφία αθώων αμάχων, προβάλλει σε πρώτο πλάνο το δράμα της Λιβερίας, που δυστυχώς αντιγράφει ανάλογα δράματα σε όλη σχεδόν την Αφρική.
Αν και η λιβεριανή περίπτωση ήρθε στο προσκήνιο δυναμικά τις τελευταίες 20 ημέρες, το θλιβερό κεφάλαιο του δράματος αυτής της χώρας της Δυτικής Αφρικής συμπληρώνει αισίως 14 χρόνια και δεν περιορίζεται μέσα στα σύνορά της, αφού συνδέεται στενά με ανάλογες καταστάσεις τουλάχιστον στον άμεσο περίγυρό της, την Ακτή του Ελεφαντοστού, τη Γουϊνέα και της Σιέρρα Λεόνε. Με τις χώρες αυτές όχι μόνο συνορεύει, αλλά και εν πολλοίς «μοιράζεται» τους λόγους για τους οποίους μαίνεται ο εμφύλιος πόλεμος. Μια συνοπτική εικόνα αυτού του αιματηρού πλέγματος διαφωτίζει την κατάσταση: επικεφαλής της Λιβερίας είναι, μέχρι στιγμής, ο πρόεδρος Τσαρλς Τέιλορ, ένας σκοτεινός πολέμαρχος, άριστος δολοπλόκος, αυθεντία στο λαθρεμπόριο -με προτίμηση στα διαμάντια- μακράν του να χαρακτηρισθεί πολιτικός. Η σημερινή αστάθεια στη χώρα του απειλεί τη διπλανή Σιέρα Λεόνε, η οποία ακόμη προσπαθεί να ανανήψει από τον εκεί πρόσφατο εμφύλιο πόλεμο, όπου έβαλε το χεράκι του ο Τέιλορ. Ο ίδιος υποστήριξε και τους αντάρτες στον εμφύλιο πόλεμο της επίσης γειτονικής Γουϊνέας. Σε ό,τι αφορά στην Ακτή του Ελεφαντοστού, ο Τέιλορ βοήθησε και τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές στον εμφύλιο πόλεμό τους, αφού τα συμφέροντά του στα αδαμαντορυχεία ήταν διαρκή.
Πολιτική – «μπούμερανγκ»
Η ενεργός ανάμειξη του Τσαρλς Τέιλορ στα εσωτερικά των τριών χωρών αντί να τον βοηθήσει, έγινε «μπούμερανγκ» για τον ίδιο. Αυτονόητο ήταν να στραφούν εναντίον του, ευνοώντας τις δυνάμεις που θέλουν να τον ανατρέψουν. Μάλιστα, η Σιέρρα Λεόνε, για τις σφαγές που διέπραξαν άνδρες του στο έδαφος της χώρας, εξέδωσε διεθνές ένταλμα σύλληψης εις βάρος του για παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο Εγκλημάτων Πολέμου. Αλλά η ωμότητα του χαρακτήρα και των πράξεών του δεν επιδείχθηκε μόνον στο εξωτερικό.
Εφαρμόζοντας τα ίδια μέσα στη Λιβερία, λίγο μετά την αιματηρή κατάληψη της εξουσίας το 1989, έχασε την εύθραυστη υποστήριξη των άλλων δύο εθνοτικών ομάδων της Λιβερίας, στα βόρεια η μία και στα νότια η άλλη, με τον Τέιλορ να έχει κάποια συμπάθεια στη δική του φυλή, που ζει στα ανατολικά. Από τις δύο σύμμαχες πλέον εθνοτικές ομάδες, που πολεμούν εναντίον του, σχηματίσθηκαν δύο μεγάλα μέτωπα ανταρτών, το LURD (Λιβεριανοί Ενωμένοι για τη Συμφιλίωση και τη Δημοκρατία) και MODEL (Κίνημα για τη Δημοκρατία στη Λιβερία).
Τον τελευταίο μήνα, η κατάσταση ξέφυγε πλέον από κάθε έλεγχο. Ο Τέιλορ, υποχωρώντας συνεχώς, περιορίστηκε πια μόνο στην πρωτεύουσα Μονρόβια, σημαντικό μέρος της οποίας ήδη ελέγχουν οι αντάρτες. Ωστόσο, μέσα στην ίδια την πρωτεύουσα έχει συγκεντρωθεί μια τεράστια μάζα προσφύγων, η οποία κατέφυγε στην πόλη όχι ως προσκείμενη στον Τέιλορ, αλλά στην προσπάθειά της να βρει λίγη τροφή και περίθαλψη από τα ούτως ή άλλως υπολειτουργούντα ελάχιστα νοσοκομεία. Κάτω από βροχή βλημάτων όλμων και διασταυρούμενων πυρών, δεκάδες χιλιάδες άτομα συνωθούνται γύρω από την αμερικανική πρεσβεία, απιτώντας όχι πλέον υλική βοήθεια -που γνωρίζουν ότι δεν πρόκειται να ‘ρθεί- αλλά την ίδια την επέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών. Το αίτημα δεν απευθύνεται στις ΗΠΑ λόγω της δύναμης που διαθέτει ο αμερικανικός παράγοντας.
Η Λιβερία συνδέεται με δεσμούς αίματος με την υπεραντλαντική δύναμη, αφού ήταν απελευθερωμένοι μαύροι δούλοι που ίδρυσαν τη χώρα το 1847, φεύγοντας από τις ΗΠΑ. Αν και ο αμερικανικός στόλος είναι έτοιμος να παρέμβει βρισκόμενος στα ανοικτά της λιβεριανής θάλασσας με 5.000 πεζοναύτες, ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους δήλωσε ότι αυτό θα γίνει μόνον όταν αποχωρήσει από τη Λιβερία ο Τσαρλς Τέιλορ, αποδεχόμενος το άσυλο που του πρόσφερε η Νιγηρία. Στο μεταξύ, η σύνοδος της Οικονομικής Κοινότητας των Χωρών της Δυτικής Αφρικής αποφάσισε να οργανώσει ειρηνευτική δύναμη από χώρες της περιοχή, η οποία αναμένεται να επέμβει την εβδομάδα που έρχεται. Μέχρι να γίνουν όλα αυτά το αιματηρό δράμα συνεχίζεται: η πείνα και η χολέρα θερίζουν, οι βόμβες και οι σφαίρες συμπληρώνουν το σκηνικό, με τους αντάρτες να έχουν καταλάβει το λιμάνι και κρίσιμες γέφυρες εντός της πρωτεύουσας. Ακόμα και η αμερικανική πρεσβεία, όπου συνωθούνται δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες, δέχθηκε σε δύο περιπτώσεις βλήματα όλμων, αναγκάζοντας το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να αποστείλει εσπευσμένως πεζοναύτες με ελικόπτερα για την ενίσχυση της ασφάλειας της διπλωματικής του αποστολής. Και ο Τσαρλς Τέιλορ να επιμένει «ότι η παράταση της παραμονής του στη χώρα είναι εγγύηση για την ομαλή εξέλιξη της εναλλαγής στην εξουσία!». Ακόμα και στις τελευταίες ώρες της πολιτικής ύπαρξής του προσθέτει και άλλη θρυαλλίδα στη λιβεριανή πυρίτιδα.