Κανείς δεν θα τολμούσε να φανεί ελαστικός με την τρομοκρατία σήμερα. Ωστόσο, τα νέα μέτρα ασφαλείας που επιβλήθηκαν στα ταξίδια προς τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν προκαλέσει έντονες και ποικίλες αντιδράσεις σε ολόκληρο τον κόσμο – από φωναχτά ζήτω, έως κεκαλυμμένα αντίποινα.
Κατά μία έννοια, οι διεθνείς αντιδράσεις προσφέρουν ευκαιρία για μια νέα σε βάθος ανάλυση του τραύματος της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001, καθώς τα κράτη, οι αεροπορικές εταιρείες και τα συνδικάτα διαμορφώνουν την άποψή τους ανάλογα με τις απόψεις τους για το πόσο τρωτά είναι έναντι της τρομοκρατίας και για την πιθανότητα μετατροπής ενός αεροσκάφους σε κατευθυνόμενο πύραυλο κατά των Ηνωμένων Πολιτειών. Αντί να σχηματιστεί ένα βαθύ ρήγμα, στο οποίο οι παίκτες θα είχαν παραταχθεί σε δύο πλευρές, είτε υπέρ είτε κατά των ΗΠΑ, ποικίλες ρωγμές έχουν κάνει την εμφάνισή τους. H επαλήθευση μιας ταυτότητας με βιομετρικούς ελέγχους, όπως η λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων, συνιστά είτε αξιόπιστη μέθοδο εντοπισμού επιβατών είτε ρατσιστική ενέργεια κατά παράβαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεδομένου ότι η τακτική απομονώνει πολίτες συγκεκριμένων χωρών. Επιπλέον, το σχέδιο εγκατάστασης ενόπλων σερίφηδων σε ορισμένα αεροσκάφη που εισέρχονται στις ΗΠΑ είναι αποδεκτό από χώρες όπως το Ισραήλ, που εφαρμόζει προ καιρού τη μέθοδο, αλλά βρίσκει αντίθετες χώρες όπως η Πορτογαλία, η Σουηδία, η Δανία, η Νότιος Αφρική και η Ταϊλάνδη, που θεωρούν ότι το μέτρο θα φέρει το χάος και θα εκθέσει τους επιβαίνοντες σε μεγαλύτερο κίνδυνο. Ορισμένοι από τους επικριτές, δε, υποψιάζονται ότι έχουν πέσει θύματα χονδροειδούς πολιτικής εκστρατείας της κυβέρνησης Μπους που επιθυμεί να κρατήσει σε επιφυλακή τους Αμερικανούς ψηφοφόρουςς τουλάχιστον μέχρι τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου. Οι περισσότεροι, πάντως, φαίνεται να αναγνωρίζουν ότι το ταξίδι προς τις ΗΠΑ δεν είναι πια ευχάριστο, εξ αιτίας των μέτρων. «Οι άνθρωποι δεν φοβούνται να πετάξουν, αλλά αυτά τα μέτρα μάς στερούν τη χαρά της πτήσης. Τόσο απλό είναι», λέει ο κ. Ουίλιαμ Γκαγιάρ, επικεφαλής του Συλλόγου Διεθνών Αερομεταφορών.
Οι βιομετρικοί έλεγχοι
Μια από τις δυσκολίες που προκύπτουν κατά την ανάλυση των αμερικανικών μέτρων έγκειται στην αποκάλυψη της βαθύτερης σημασίας τους. Μεταξύ των μέτρων που εφαρμόζονται από τη Δευτέρα είναι και αυτό που επιβάλλει τη λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων και τη φωτογράφηση επισκεπτών προερχόμενων από τις περισσότερες χώρες του κόσμου. Πολίτες 27 χωρών -μεταξύ τους η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Νέα Ζηλανδία, η Σιγκαπούρη και οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες- απαλλάσσονται όταν πραγματοποιούν τουριστικά ταξίδια διάρκειας κάτω των 90 ημερών. Σε ορισμένες χώρες, όμως, οι βιομετρικοί έλεγχοι εκλαμβάνονται τουλάχιστον ως προσβολή. O Βραζιλιάνος δικαστής Χουλιέρ Σεμπαστιάο ντα Σίλβα εξοργίστηκε τόσο πολύ, που εξέδωσε την περασμένη εβδομάδα εντολή για την εφαρμογή των ίδιων ελέγχων στους Αμερικανούς που ταξιδεύουν προς τη χώρα του. Από την άλλη πλευρά, βρίσκονται χώρες όπως η Γαλλία, που διεξάγουν προ καιρού τη δική τους μάχη κατά της τρομοκρατίας. Για τον Γάλλο υπουργό Εσωτερικών, Νικολά Σαρκοζί, που απολαμβάνει μεγάλης δημοτικότητας, εν μέρει λόγω της σκληρής πολιτικής του κατά της εγκληματικότητας και της τρομοκρατίας, τα αμερικανικά μέτρα δεν είναι αρκετά. «Ζούμε σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο και οφείλουμε να είμαστε σε επιφυλακή», δηλώνει. «Είναι προτιμότερο να εφαρμόζουμε υπερβολικά μέτρα, παρά λιγότερα από τα αναγκαία.»
Το πιο επίμαχο στοιχείο του νέου συστήματος ασφαλείας είναι η παρουσία ενόπλων φρουρών στα αεροσκάφη. Οι ΗΠΑ εφάρμοσαν πρώτη φορά το μέτρο προ 30ετίας, μετά τις αεροπειρατείες στην Κούβα. H Γερμανία τοποθέτησε σερίφηδες εν πτήσει μετά την 11η Σεπτεμβρίου και η Ελβετία τους καθιέρωσε από το 1970. Αλλες χώρες διαμηνύουν ότι προτιμούν να ακινητοποιήσουν τα αεροσκάφη τους παρά να υποκύψουν.