H πόλη Αϊζενχούτενστατ είναι τόπος νοσταλγίας νέου τύπου, που μοιάζει να καταλαμβάνει τη Γερμανία, παρότι μία κωμόπολη της σοσιαλιστικής ουτοπίας της σταλινικής πρώην Ανατολικής Γερμανίας δεν θεωρείται καλή αφορμή για νοσταλγία και εξιδανίκευση του παρελθόντος. H «οστ-αλγία» (συνδυασμός της νοσταλγίας με το πρώτο συνθετικό του Οστ-Ντόιτσλαντ), όμως, είναι γεγονός. Γερμανοί φορούν μπλουζάκια με το σύνθημα «Γεννήθηκα στην Ανατολική Γερμανία», συλλέγουν αυτοκίνητα «Τράμπαντ», το δικύλινδρο πεπαλαιωμένο μοντέλο, η απόκτηση του οποίου απαιτούσε χρόνια θυσιών από τις ανατολικογερμανικές οικογένειες και συμμετέχουν σε τηλεοπτικά παιχνίδια με ερωτήσεις γνώσεων για τη ζωή στη σταλινική χώρα.
Συγκίνηση στο… μουσείο
Εδώ στο Αϊζενχούτενστατ, που σημαίνει Πόλη της Χαλυβουργίας, λίγα χιλιόμετρα από τα σύνορα με την Πολωνία, η «οστ-αλγία» διαθέτει δικό της μουσείο, που βρίσκεται λίγα μέτρα από την είσοδο της γιγάντιας χαλυβουργίας, δημιούργημα της δεκαετίας του 1950. Το μουσείο αποτελείται από λίγα δωμάτια σε όροφο πάνω από παιδικό σταθμό. Τα εκθέματά του, όμως, ξεπερνούν σε αριθμό τα 80.000. Δέκα χιλιάδες επισκέπτες συνωστίζονται κάθε χρόνο στο μουσείο για να δουν ραδιοφωνάκια μάρκας «Μίκκι», βάζα βουλγάρικων δαμάσκηνων, σχολικά βιβλία και πλαστικά ποτήρια με ξεθωριασμένα χρώματα. Τα αντικείμενα αυτά προκαλούν συγκίνηση στους επισκέπτες. «Είναι πολύ ωραίο μέρος, εάν θέλεις να θυμηθείς την παιδική σου ηλικία. Οι γονείς μου έχουν ακόμη πολλά τέτοια είδη κουζίνας», λέει ο 29χρονος Τόμας Μπλάισμιτ. H συγκίνηση στο μικρό μουσείο του Αϊζενχούτενστατ οφείλεται κυρίως στη διαπίστωση των στερήσεων, που υπέστησαν για 40 χρόνια οι Ανατολικογερμανοί πολίτες.
Τα «τραύματα»
Η οστ-αλγία είναι περίπλοκη, καθώς αποτελείται και προκαλείται από διάφορα ερεθίσματα. Ενα από αυτά είναι η απογοήτευση που νιώθουν πολλοί Ανατολικογερμανοί σχετικά με την ενοποίηση της Γερμανίας, πριν από 13 χρόνια. H ανεργία σήμερα κυμαίνεται στο 25% για την περιοχή του Αϊζενχούτενστατ, τα ενοίκια δεν επιδοτούνται πια από το κράτος, οι ιατρικές επισκέψεις κοστίζουν και οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν το φάσμα της απόλυσης. O αρχικός ενθουσιασμός της ένωσης υποχώρησε περισσότερο όταν οι Ανατολικογερμανοί διαπίστωσαν ότι τα καταναλωτικά προϊόντα του καπιταλισμού μπορούν να είναι εξίσου «φτηνιάρικα» με εκείνα της Σοσιαλιστικής Πατρίδας. Ολα αυτά προκαλούν αίσθημα αμφιβολίας για τον δυτικό τρόπο ζωής, που συνοδεύονται από τρυφερές αναμνήσεις οικονομικής σιγουριάς, παρόλο που η Βουλγαρία ήταν ο μοναδικός προορισμός διακοπών.